BAKAN ALİM’DEN AÇLIK VE YOKSULLUK SONU ARAŞTIRMASI YORUMU: “KAMUOYU OLUŞTURMAK AÇISINDAN YARARLI OLABİLİR ANCAK KEYFİLİĞİN VE BİLİM DIŞILIĞIN ALTINI ÇİZMEK İSTERİM”
Sayıştay, Spor Toto Teşkilatı Başkanlığı’nda Çalışan Personelin Yıllık İzinlerinin Zamanında Kullandırılmadığı, Bazı Personelin Sınırın Üzerinde Mesai Yaptırıldığını Tespit Etti
MELİS YILDIRIM
Sayıştay, Spor Toto Teşkilatı Başkanlığı’nda çalışan personelin izinlerinin zamanında kullandırılmadığı, bu nedenle birikmiş yıllık izin süreleri bulunduğunu tespit etti. 2022 yılı denetim raporunda, 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 127 işçinin toplam 2 bin 494 gün kullanılmamış yıllık izninin bulunduğu; bu işçilerden 28’nin kullanılmamış yıllık izninin 30 günün üzerinde, 99 işçinin ise 100 günün üzerinde izinlerinin tespit edildiğine yer verildi. Raporda ayrıca, bazı çalışanların 4857 sayılı İş Kanunu’na aykırı olarak bir yıl içerisinde 270 saati aşacak şekilde çalıştırıldığı da kaydedildi.
Sayıştay’ın Spor Toto Teşkilatı Başkanlığı 2022 yılı denetim raporu yayınlandı. Raporda, Teşkilat Başkanlığı personeline yapılan ödemelere ilişkin, “Teşkilat Başkanlığı personeline, Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile belirlenen emsal personelin hak edebileceği tutarların üzerinde ücret ödendiği görülmüştür” tespitine yer verildi. Ödemeleri düzenleyen mevzuat ve kararname hükümlerine yer verilen raporda, şöyle dendi:
“Yukarıdaki hükümler uyarınca, Kurumun kadro ve pozisyonlarındaki mevcut personelin mali ve sosyal haklarına sınır getirilmiş olup personele, ilgili mevzuatı uyarınca ödenen her türlü maaş, aylık, ücret, ek ücret, prim, zam, tazminat, ikramiye, fazla çalışma ücreti, kâr payı ve her ne ad altında olursa olsun yapılan diğer ödemeler ile sosyal hak ve yardımlar kapsamında yapılan bütün ayni ve nakdî ödemelerin bir aylık toplam net tutarı, Cumhurbaşkanınca belirlenecek emsali devlet memuruna ilgili mevzuatında kadrosuna bağlı olarak mali haklar ile sosyal hak ve yardımlar kapsamında yapılması öngörülen ödemelerin bir aylık toplam net tutarını geçmemelidir.”
“127 İŞÇİNİN TOPLAM 2 BİN 494 GÜN KULLANILMAMIŞ YILLIK İZNİ BULUNUYOR”
Sayıştay, kurum bünyesinde çalışan personelin “yıllık ücretli izinlerinin zamanında düzenli olarak kullandırılmadığı ve bu nedenle birikmiş yıllık izin sürelerinin bulunduğunu” da tespit etti. Söz konusu bulguya ilişkin şu değerlendirme yapıldı:
“Yapılan inceleme sonucunda kurum bünyesinde 31.12.2022 tarihi itibarıyla çalışan 127 işçinin toplam 2494 gün kullanılmamış yıllık izninin bulunduğu; bu işçilerden 28’inin kullanılmamış yıllık izninin 30 gün üzerinde, 99 tanesinin 100 gün üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Bu işçiler emekli olduklarında veya herhangi bir şekilde iş akitleri sona erdiğinde mevzuat hükümleri gereği yıllık izin hakları işçinin son ücreti dikkate alınarak izin ücreti ödeneceğinden idareler açısından öngörülemeyen giderlerin ortaya çıkmasına neden olacaktır.
Kamu İdaresi cevabında, mevzuatta yılın belli bir döneminde işçi tarafından izin talebinde bulunabileceği hususunda işverene takdir yetkisi verildiği, bu yetkinin işlerin nitelikleri uyarınca kullanılabileceği, işverenin işçiden izne çıkılmasına ilişkin talepte bulunamayacağı, dolayısıyla Teşkilat Başkanlığı personeline verilen izin haklarının personelin talebi doğrultusunda kullandırıldığı ifade edilmiştir.
Yıllık izin kullanımının personelin talebine bağlı olsa da; yıllar boyunca kullanılmamış yıllık izin sürelerinin, son ücret üzerinden ödenme uygulaması nedeniyle idare açısından mali bir külfet doğuracağı, bu nedenle ilgili Tasarruf Genelgesinde de öngörüldüğü üzere, yıllık izinlerin birikmemesi için idarece tedbir alınması gerektiği değerlendirilmektedir. Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 10’uncu maddesindeki ‘İşveren veya işveren vekili Nisan ayı başı ile Ekim ayı sonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir’ hükmünden anlaşılacağı üzere işverenin çalışanların yıllık izinlerin kullandırma noktasında görev ve yetkisinin olduğu görülmektedir.”
“YILLIK 270 SAATİN ÜZERİNDE FAZLA ÇALIŞMA YAPTIRILMASI KANUN VE YÖNETMELİĞE AYKIRILIK TEŞKİL ETMEKTEDİR”
Kurumda görevli bazı çalışanların 4857 sayılı İş Kanunu’na aykırı olarak bir yıl içerisinde 270 saati aşacak şekilde fazla çalıştırıldığı tespitine de raporda yer verildi. Rapora göre; kurumda 2022 yılında toplam 116 işçi fazla mesai yaptı ve bu işçilerden fazla mesai yapan 27 işçinin çalışması 270 saati aştı. Devamında, “Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; yıllık 270 saatin üzerinde fazla çalışma yaptırılması Kanun ve Yönetmeliğe aykırılık teşkil etmektedir” ifadeleri kullanıldı.
“TEŞKİLAT BAKANLIĞI 1.HUKUK MÜŞAVİRİNE 2022 YILINDA TOPLAM 49 BİN 843 LİRA 60 KURUŞ VEKALET ÜCRETİ ÖDENDİ”
Sayıştay, Teşkilat Başkanlığı 1. Hukuk Müşaviri’ne “yasal dayanağı olmadığı halde avukat ve vekalet ücreti ödendiği”ni de tespit etti. Raporda, şöyle dendi:
“Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; 657 sayılı Kanun kapsamında istihdam edilen 1. hukuk müşavirlerine avukat vekalet ücreti ödenmeyeceğinden, Teşkilat Başkanlığı 1. Hukuk Müşavirine de ödenmesi mümkün görülmemektedir.
Teşkilat Başkanlığının taraf olduğu dava ve icra takipleri hukuk müşavirliğince takip edilmekte ve söz konusu dava ve icra takipleri dolayısıyla Teşkilat Başkanlığı lehine hükmedilen vekalet ücretleri emanet hesapta toplanmaktadır. Yapılan incelemede; emanet hesapta toplanan tutarlardan Teşkilat Başkanlığı 1. Hukuk Müşavirine 2022 yılında toplam 49.843,60 TL vekalet ücreti ödendiği görülmektedir.”
