TÜİK: HANE HALKININ CEPTEN YAPTIĞI SIHHAT HARCAMASI 2021’DE YÜZDE 40,5 ARTTI
Cevdet Akay: “Faiz Giderlerinin Yüzde 3,10’U Kültür Ve Turizm Bakanlığı’nın Bütçesi; Bu Çok Düşük Bir Bütçe, Bunu Artırmamız Gerekiyor”
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesine ilişkin görüşmelerde; “Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın genel bütçe içerisinde düşük bir pay aldığı muhakkak. Genel olarak baktığımız zaman 11 trilyon 90 milyarlık bir bütçenin binde 3,5 civarında bir rakamı. Tabii ki, bizim bütçemizin en önemli sorunlarından biri zaten faiz giderleri; 1 trilyon 254 milyarlık bir faiz giderinin bulunduğu ortamda ilgili bakanlıklara da yeterli bütçe ayrılması çok zor. Bu faiz giderleri bütçenin yüzde 10’una, vergi gelirlerinin yüzde 14-15’ine tekabül ediyor. Maalesef, faiz giderlerinin yüzde 3,10’u Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesi; bu çok düşük bir bütçe, bunu artırmamız gerekiyor” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, 2024 yılı bütçe görüşmeleri devam ediyor. Komisyonda bugün Kültür ve Turizm Bakanlığı ve bağlı kuruluşların bütçe, kesin hesap ve Sayıştay raporları görüşülüyor. Görüşmeler Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un sunumuyla başladı. Komisyonda konuşan CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, özetle şunları söyledi:
“FAİZ GİDERLERİNİN YÜZDE 3,10’U KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI’NIN BÜTÇESİ; BU ÇOK DÜŞÜK BİR BÜTÇE, BUNU ARTIRMAMIZ GEREKİYOR”
“Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın genel bütçe içerisinde düşük bir pay aldığı muhakkak. Genel olarak baktığımız zaman 11 trilyon 90 milyarlık bir bütçenin binde 3,5 civarında bir rakamı. Tabii ki, bizim bütçemizin en önemli sorunlarından biri zaten faiz giderleri; 1 trilyon 254 milyarlık bir faiz giderinin bulunduğu ortamda ilgili bakanlıklara da yeterli bütçe ayrılması çok zor. Bu faiz giderleri bütçenin yüzde 10’una, vergi gelirlerinin yüzde 14-15’ine tekabül ediyor. Maalesef, faiz giderlerinin yüzde 3,10’u Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçesi; bu çok düşük bir bütçe, bunu artırmamız gerekiyor. 13 milyar 505 milyonu cari transferlere, 9 milyar 990 milyonu sermaye giderlerine ayrılmış; sırasıyla oranları da yüzde 34 ve yüzde 25 Bakanlık bütçesi içerisindeki payı. Burada sıkıntı şu, tabii ki, bütçe içindeki kaynakların etkin dağılımı çok çok önemli, diğer bakanlıklarda da sık sık rastladığımız program dışı giderler yani eskiden sık sık bir uygulama vardı; bütçe içi fonlar, bütçe dışı fonlar.
“BU KÂR AMACI GÜTMEYEN KURULUŞLAR BİZ TÜM BAKANLIKLARA SORDUK HANGİ KURULUŞLAR”
Şimdi, kendi bütçemiz içerisinde de program içi ve program dışı gibi gider kalemlerinin ayrımı söz konusu olmuş. Program dışı giderler, sizin bütçenizin yüzde 28’ine tekabül ediyor yani 10 milyar 900 milyonluk bir rakam aşağı yukarı. Biz bunların nerelere, nasıl kullanıldığını çok sağlıklı bir şekilde izleyemiyoruz, takip edemiyoruz. Genelde alt detaylara baktığımızda da hazine yardımı olarak geçmiş kabaca. Bu hazine yardımlarının ilgili ve önemli yerlere aktarımı söz konusudur umarım, bunu da takip etmek önemli. Cari transferler içerisinde de işte hazine yardımlarının kaleminin yüzde 85 oranında olduğu belli. Yine, burada da kâr amacı gütmeyen kurumlara 1 milyar 585 milyonluk bir rakam ayrılmış, bu da yüzde 11’ine tekabül ediyor. Bu kâr amacı gütmeyen kuruluşlar biz tüm bakanlıklara sorduk hangi kuruluşlar? Bunların bizlerle paylaşılması iyi olacak. Bunu da buradan, özellikle ifade etmiş olalım.
Bu tip sorunları sayabiliriz ama ben şimdi siyasi kimliğimi de bir tarafa bırakarak -Görsel Sanatlar Vakfı (GÖRSAV) Başkanıyım ben aynı zamanda- buradaki, kültür ve sanat camiasındaki arkadaşlarımızın önerilerini, iç bünyeden gelen önerileri sizinle paylaşacağım Sayın Bakanım. Cam Müzesiyle ilgili; bizde 19. yüzyıl sonuna kadar süreci anlatan müzeyi Kültür Bakanlığı Beykoz’da yaptı ama 20. yüzyıl ve sonrasına ait Çağdaş Cam Sanatları Müzemiz yok. Kendini kanıtlamış başarılı genç ressam ve heykeltıraşlara atölye desteği sunulmalı. Kiraların yüksekliğinden genç sanatçılar atölyelerini terk etmek zorunda kalıyorlar. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde oto sanayi sitesi gibi yerler yapıp sunarak genç sanatçıları üretmeye teşvik etmek gerekmektedir. Bu süre hiç kira ödemeden yani belirli bir süre hiç kira ödemeden, bir süre sonra da ödeyebilecekleri cüzi miktarlarla buraları teşvik edip desteklememiz lazım. Ülkemizde plastik sanatların gelişmesine büyük katkı sağlayacağını ifade ediyorlar.
“MÜZE OKUL İŞ BİRLİĞİNE İMKÂN VERMELİ. MÜZECİLİK MEZUNU GENÇLERE İSTİHDAM SAĞLANABİLMELİ”
Yine özel tiyatroların güçlenmesi ve daha fazla ulaşabilir olması için bütçe ayrılmalı. Her şehirde insanla buluşması kültürel bütünleşmeye değer katacaktır. Sunumunuzda ifade ettiniz Sayın Bakanım, 476 adet özel tiyatroya 55 milyon bir ödenekten bahsettiniz. Bu ödenek gerçekten yetersiz, bu ödeneğin aktarılması gerekiyor. Hazine yardımlarının bir kısmını da buraya aktaralım, tiyatromuzu destekleyelim. Yine, Kültür Bakanlığının uzun zamandır ‘geleneksel taşınabilir kültür varlıkları’ denince tezhip, minyatür, hat gibi Osmanlı saray ve şehir sanatlarına öncelik verdiğini görüyoruz. Halk sanatları da önemsenmelidir, bence halk sanatı araştırmalarına da bütçe ayrılmalı. Az önce sunumunuzda duyduk, çok da memnun olduk Harika Çocuk Yasası’nın canlandırılması olayını. Daha net olarak uluslararası alanda kültürel etkinin üst noktalarda olabilmesi, Harika Çocuk Yasası’nın canlandırılması ve Kültür Bakanlığı tarafından bütçelendirilmesiyle daha iyi başarılara sebep teşkil edecektir yani 6660 sayılı Kanun’un canlandırılmasını ifade ettiniz. Yine eğitim sistemimizde ortaöğretim döneminde muhakkak sanat tarihi dersi yer almalı, var olan derslere ilave seçmeli dersler olabilmeli, Millî Eğitim Bakanlığının 1991 ST müfredatı yenilenmeli diye buradan ifade ediyoruz. Müzeler eğitim hayatının içerisinde daha çok konumlanmalı. Müze okul iş birliğine imkân vermeli. Müzecilik mezunu gençlere istihdam sağlanabilmeli.”
