Aylin Nazlıaka: “İktidar, Bizim Medeni Kanunla Olan Bütün Kazanımlarımızı Bir Torbaya Koyup, Çöpe Atmak İstiyor”
Mor Çatı Gönüllüsü Elif Bilgiç: Koruma Altındaki Kadınların İsimlerinin Seçmen Listelerinde Gizlenecek Olması Anlamlı, Ama Yeterli Değil
MERVE GÜVEN
Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı gönüllüsü Elif Bilgiç, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) sığınma konutlarında kalan ya da hakkında muhafaza kararı olan bayanların oy kullanabilmesi için yaptığı düzenlemeyi eleştirdi. Bu durumdaki bayanların ferdî bilgilerinin seçmen listelerinde kodlanmasının olumlu ancak yetersiz bir adım olduğunu kaydeden Bilgiç, “Listelerde isimlerinin gizlenecek olması manalı, ancak kâfi değil tek başına. Bu bayanların, şu anda oy kullanabilmeleri için ilçe seçim konseylerine şahsen başvurmaları gerekiyor. Dahası, ŞÖNİM ile koordineli çalışılacağı yazıyor. Bu uyumu nasıl gerçekleştirecek oy kullanmak isteyen bir bayan, bunu nasıl ilerletecek? Bu kısımlar net değil. Onların güvenlik risklerinin büsbütün ortadan kaldırılacağının garantisini bakanlık veriyor mu, üzere soruların karşılığı yok. Yalnızca o seçim listesinde isminin olmaması bir güvenlik sağlamak manasına gelmiyor. İlçe seçim konseyi ile ŞÖNİM ortasındaki uyumun nasıl kurulacağına dair de bir şey yok” dedi.
Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı, sığınma konutlarında kalan yahut hakkında müdafaa kararı olan bayanların nasıl oy kullanabileceğine ait, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’ndan bilgi istedi. Bunun üzerine Aile Bakanlığı, mevzuyu YSK’ye sordu. YSK de seçmen listelerinde, sığınma konutlarında kalan ya da müdafaa altındaki bayanların isim ve soyadlarının birinci ve son harflerine yer verilmesine, ferdî bilgilerinin tamamının, T.C. kimlik numaralarının da ortadaki 5 sayısının yıldız ile işaretlenmesine karar verdi.
Mor Çatı Vakfı Gönüllüsü Elif Bilgiç, YSK’nin bu kararına ait ANKA Haber Ajansı’nın sorularını yanıtladı. Bilgiç, kodlama kararının olumlu bir adım olduğunu lakin tek başına yetersiz kalacağını söz ederek şunları söyledi:
“BİZE VERİLEN YANIT, TÜZEL BİLGİLERE SAHİP OLMAYAN BİREYLERİN DURUMU YORUMLAMASINA AÇIK DEĞİL”
“Biz, Mor Çatı Bayan Sığınağı Vakfı olarak hem sığınaklarda kalan bayanların oy kullanması ile ilgili hem de sarsıntıdan etkilenen bölgelerde taşınan sığınaklar, çünkü zelzele sonrasında o sığınaklarda kalan bayanlar diğer bölgelere taşındılar, o bayanların nasıl oy kullanacağı ile ilgili olarak bir bilgi edinme başvurusu gerçekleştirmiştik. O bilgi edinme müracaatının akabinde bize bir yanıt geldi, YSK’nin aldığı karara dayanarak. Verilen karşılığın kendisinin tamamının okumayı zorlaştıran bir lisanla yazılmış oluşu; anlaşılmasının, hukuksal bilgilere sahip olmayan bireylerin durumu yorumlamasına açık olmadığı gerçeği, birinci olarak vurgulanmalı.
“AÇIKLAMALAR GEREĞİNCE AÇIK DEĞİL VE BELLİ KAVRAMLARLA KURGULANMAYA ÇALIŞILIYOR”
Oy kullanmaya dair bir düzenleme gerçekleşmiş üzere duruyor. Lakin aslında ikiye bölmek gerekirse bir tanesi zelzeleden etkilenen bayanlar, başkası de genel olarak sığınaklarda kalan bayanlarla ilgili. Açıklamalar gereğince açık değil ve belli kavramlarla kurgulanmaya çalışılıyor. Sarsıntıdan etkilenen bayanlar için bir ‘diğer adres’ tarifi var. Aslında YSK’nin öbür durumlar için tanımladığı, sığınakları dahil etmediği, yurtlar vs. üzere kısımları açıkladığı bir yer. Sarsıntıdan etkilenen bayanların yer değiştirmesini ‘diğer adres’ ile açıklıyorlar. Bu kısım aslında çok eksik, çünkü sığınaklar vurgusunun yapılması o kararda geçiyor olması gerekli, bununla ilgili temel bir sorun var.
“KARARDA, ŞİDDETTEN UZAKLAŞMAK İSTEYEN BAYANLARIN NASIL KORUNACAĞI, KURUMLAR ORTASI NASIL UYUM SAĞLANACAĞI AÇIK HALDE BELİRTİLMİYOR”
Bir başka sorun; evet bir düzenleme yapılıyor bayanların oy kullanması açısından, ama sıkıntıyı yalnızca seçim listelerinde isimlerin açık bir halde yazılması ya da yazılmaması üzerinden, sandık güvenliği üzerinden tanımlıyor olmaları. Önemli bir nokta; şiddetten uzaklaşmak isteyen, yine failleri ile karşı karşıya gelmek istemeyen bayanların bunu yaşamaması için ne üzere güvenlik önlemleri alınacağı, onların ulaşımının nasıl sağlanacağı, faille yüz yüze gelmemesi için kurumlar ortası nasıl bir uyum sağlanacağı, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi’nin (ŞÖNİM), ilçe seçim heyetinin bunun için ne üzere önlemler alacağı açık bir biçimde belirtilmiyor. Bu da temel bir eksik olarak görülüyor yapılan bilgi edinme müracaatının yanıtında da YSK’nin kararında da. ŞÖNİM’e ne üzere bir rol düşüyor, ŞÖNİM’ler bayanları nasıl bilgilendirmek durumundalar, bu bilgilendirme ne üzerinden olacak? Bunlar görülmüyor. Bizim açımızdan evet bir düzenleme yapılmış üzere görünse de o düzenleme, sonuçları prestijiyle bayanların bütünlüklü güvenlik ihtiyaçlarına karşılık vermiyor.
“SEÇİM LİSTESİNDE İSMİNİN OLMAMASI BİR GÜVENLİK SAĞLAMAK MANASINA GELMİYOR. İLÇE SEÇİM KONSEYİ İLE ŞÖNİM ORTASINDAKİ UYUMUN NASIL KURULACAĞINA DAİR DE BİR ŞEY YOK”
Listelerde isimlerinin gizlenecek olması manalı, ancak kâfi değil tek başına. Bu bayanların, şu anda oy kullanabilmeleri için ilçe seçim konseylerine şahsen başvurmaları gerekiyor. Dahası, ŞÖNİM ile koordineli çalışılacağı yazıyor. Bu uyumu nasıl gerçekleştirecek oy kullanmak isteyen bir bayan, bunu nasıl ilerletecek? Bu kısımlar net değil. Bizim bilgi edinme müracaatımıza bir yanıt verilmiş üzere dursa da şu anda bu bayanlar tam manasıyla oy kullanabilecekler mi, onların güvenlik risklerinin büsbütün ortadan kaldırılacağının garantisini bakanlık veriyor mu üzere soruların karşılığı yok. Yalnızca o seçim listesinde isminin olmaması bir güvenlik sağlamak manasına gelmiyor. İlçe seçim konseyi ile ŞÖNİM ortasındaki uyumun nasıl kurulacağına dair de bir şey yok. Aslında şu yapılmış durumda; önceki seçimlerde bir tenkit olduğu, bayanların oy kullanamayacağına dair bir görüşümüz olduğu, gerçekte de bayanlar oy kullanamadığı için ‘Hayır, aslında kullanabilir. Bakın, biz de önlem olarak listede isimlerini yazmadık’ denmiş oldu. Bunun demenin kendisi, o bayanın güvenlikli bir biçimde, faili ile karşı karşıya gelmeden oy kullanacağı yerin güvenliğinin alınmış olduğunun garantisi alınarak oy verebileceği sonucunu doğurmadı.
“GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİN ALINDIĞI BİLGİSİ BAYANLARA VERİLMELİ”
Bugün, şahsen müracaat seçeneğinin yine gündeme getirilmesi gerekir. Oy kullanacakları yerin neresi olacağı ile ilgili, bayanların öncesinde ŞÖNİM’ler tarafından bütünlüklü biçimde bilgilendirilmeleri ve orada güvenliklerinin alınacakları konusunda da ŞÖNİM’lerin hem gerekli önlemleri alması kollukla birlikte hem de bu önlemler alınır biçimde orada oy kullanacaklarının bilgisinin onlara verilmiş olması gerekir. Ortalıkta bir karışıklık var. Bakanlık sığınaklarında kalan bayanların oy kullanmak istemeleri halinde ne yapacakları ile ilgili ŞÖNİM’lerde bilgilendirme yapıp yapmadıkları ortada yok. Hatta yapmadığı bilgisini biz bayanlardan biliyoruz. En temeli de seçmen listesinde ismi zımnî bir formda yazılacak lakin o neresi olacak, onun etrafındaki güvenlik önlemleri nasıl alınacak, bunların sağlanması gerekiyor.
“BU BAYANLARIN OY KULLANMALARI ÖNEMSENİYOR OLSAYDI GÜVENLİK RİSKİNİ BOZMAYACAK BİÇİMDE OY KULLANABİLECEKLERİ ALANLAR DAHA ÖNCEDEN BELİRLENEBİLİRDİ”
Geçmişte de bayanların sığınaklarda oy kullanmaları üzerinden çeşitli tartışmalar dönmüş aslında. Sığınakların yerlerinin saklı olması ve sığınaklarda kalan bayanların bilgilerinin de saklı tutulması gerekliliği, sığınaklara dışarıdan erişimin gizlenmesinin çok hayati oluşu üzere bir gerçeklik var. Seçim döneminde sığınakların kendisine sandık kurulması, orada oy vermesinin sağlanması üzere önlemler, güvenliği riske atma riskini de taşıyor. Direkt sığınaklarda bayanların oy kullanmasının önünün açılmasını, tam da bu güvenlik riski nedeni ile sağlıklı göremiyoruz. Şimdiye kadar altını çizdiğimiz uyum sorunu olmasa böyle bir düzenlemeye gerek duymadan çok daha süratli bir halde oy kullanmaları sağlanabilir. Bakanlığa ilişkin sığınakta kalan bayanların oy kullanması önemseniyor olsaydı, bu bayanların güvelik riskini bozmayacak bir biçimde oy kullanabilecekleri alanlar da çok daha önceden belirlenmiş olabilirdi. Bayanların güvenle oraya gidebileceklerini sağlayacak bir toplumsal çalışma yürütülebilirdi. Bunların yapıldığı oranda o bayanlar da öteki yurttaşlar üzere oy kullanabilme güvenine sahip olabilirlerdi. Şu en temel sorun; bu uyum eksikliğinin seçim sorunu üzerinden tekrar gündemde oluşu. Sığınaklara sandık kurulmasından daha çok, kurulan sandıklarla ilgili bayanların yanlışsız bilgilendirilmesi ve güvenliklerinin alınması çok daha temel bir ihtiyaç.”
