Palandöken: “Alternatif Turizm Alanlarına Da İlgi Göstererek Esnafın Ve Tüm İşletmelerin Faydalanması İçin Çalışmalar Yürütmeliyiz. Turizmi 3 Ay Değil Yılın Her Sezonu Canlı Tutmalıyız”
‘AYVALIK VİZYONU ÇALIŞTAYI’ BAŞLADI
Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde, Ayvalık Belediyesi, Ayvalık Ticaret Odası, Ayvalık Kent Kurulu ve Ayvalık Turizm Geliştirme Birliği (AYTUGEB) iştirakinde düzenlenen ‘Ayvalık Vizyonu Çalıştayı’ başladı.
Üç gün sürecek çalıştay, Bahçeşehir Üniversitesi (BAÜ) Ayvalık Meslek Yüksekokulu Oturum Lideri Prof. DR. Ayhan Gökdeniz’in sunumuyla başladı. Çalıştayın açılış programında, Dünya Kardeş Kentleri Birliği Genel Sekreteri Hüseyin Baraner, XPD Hotel Consulting Chairman Futurist Hotelier Cem Kınay, NAR Gourmet Yönetim Heyeti Üyesi Yemek Sanatları Merkezi Lideri Vedat Başaran, Tourstalia GM İstanbul Melih Yetiş, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Turizm Fakültesi Prof. Dr. Volkan Altıntaş ile Çokgezen Gurme Akif Budak konuşmacı olarak katıldı.
Ayvalık Kaymakamı Hasan Yaman, CHP Genel Lider Yardımcısı ve Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın, Balıkesir Büyükşehir Belediye Lider Yardımcısı Birol Şahin, Gömeç Belediye Lideri Mehmet İrem Himam, AYTUGEB yöneticileri ve siyasi partilerle, sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin yanı sıra akademisyenlerin katıldığı çalıştayın açılış konuşmasını yapan Ayvalık Belediye Lideri Mesut Ergin, çalıştaya takviye verenlere teşekkür etti.
Çalıştay için geçen yıl kasım ayından başlayıp, düzenli aralıklarla toplantılar yaparak bugüne hazırlandıklarını lisana getiren Lider Ergin, “Çalıştayımızda dört başlıkta ‘Kent ve Ömür Kültürü’, ‘Turizm ve Sürdürülebilirlik’, ‘Doğal ve Kültürel Miras’ ve ‘Gastronomi, Ölmez Ağaç ve Ayvalık Mutfağı’ hususlarını masaya yatıracağız” dedi.
‘ORTAK AKIL’ MASALARI KURULDU
Çalıştaya katkı vermek isteyenlere yönelik aralık ayında yapılan duyurunun akabinde çok sayıda müracaat aldıklarını belirten Ergin, 12 farklı üniversiteden, farklı anabilim kollarından oluşan 21 kişilik bilim konseyinin; müracaat yapan 64 çalışmayı değerlendirdiğini ve bu bildirilerden 26’sının sunulacağı çalıştayda, Ortak akıl masalarında yer almak isteyen iştirakçilerin sayısının da 120’nin üzerinde olduğunu vurguladı.
Ayvalık’ın, turizm kenti olduğu kadar zeytin ve zeytinyağının da memleketi olduğunu sözlerine ekleyen Ergin, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“TURİZMİ ÖNCELEMEMİZ GEREKMEKTE”
“Ülkemizde en bedelli zeytinlerin münasebetiyle zeytinyağının çıktığı bölge burasıdır. Ayvalık’a turizm amaçlı gelen çabucak hemen herkes, dönerken bu ürünlerimizden kendileri ve arkadaşları için götürmektedir. Bu da tekrar turizm sayesindedir. Turizm, 50-55 sektörden girdi alıp, girdi vermektedir. Bu data bilimsel manada da ispatlanmıştır. Ayrıyeten, turizm yöresel iktisatta katma kıymet yaratıp, bölgesel istihdama da çok büyük katkı sunmaktadır. Bu ve buna benzeri nedenlerle Ayvalık’ta turizmi öncelememiz gerekmektedir. Ayvalık, tam bu noktada yol ayrımındadır. Ayvalık’ta turizmi nasıl büyütebiliriz ve dış turizme nasıl açabiliriz? Olağan ki bu büyümeyi ‘koruyarak kullanma’ ya da moda tabirle ‘sürdürülebilir kalkınma’ ve ‘sürdürülebilir turizm’ çerçevesinde yapmamız gerekmektedir. Bu çalıştaydan beklediğimiz en temel çıktı ve sonuç bence budur.
Ayvalık ilçemiz 2007 yılı Devlet Planlama Teşkilatı datalarına göre; gelişmişlik endeksleri sıralamasında 872 ilçe ortasında 64’üncü, Balıkesir’in toplam 19 ilçesi ortasında da Balıkesir Merkez ve Bandırma ilçelerinden sonra 3’üncü sıradadır. Tıpkı araştırmada Balıkesir ili ‘İktisadi Faaliyet Kolları’ sıralamasında turizm sektörü yüzde 51.71 ile 7’inci sıradadır. Bununla birlikte Balıkesir kıyı bölgelerinde bulunan mavi bayraklı plaj sayısı 19’dur. Bölgeyle ilgili bir bilimsel çalışmaya göre Ayvalık’ta, Sektörler Ligi’nde ‘Turizm ve Turizme Bağlı Alt Sektörler’ 2000 yılında yüzde 52 iken, bu oran 2010 yılında yüzde 63’e çıkmıştır. Bu oranı bugün ölçsek sanırım yüzde 80-85 oranında olacaktır. Yani Ayvalık’ın önü de ardı da sağı da solu da turizmdir. Bu turizmi nasıl büyüteceğimizin karşılığı da, bu çalıştaydan çıkacaktır. Buna inanıyorum.”
Çalıştay Akademik Koordinatörü Prof. Dr. Ayhan Gökdeniz de açılışta yaptığı konuşmada, Ayvalık’ın, doğal güzellikleri, plajları, tarihi ve kültürel yerleri, iklimi ve adalarıyla birlikte turizm potansiyeli yüksek, ülkenin en önemli yörelerinden biri olduğunu söyledi. Kentte doğal güzelliklerin yanı sıra Ayvalık merkez ve Alibey Adası’ndaki neo-klasik sivil mimari örneklerinin oluşturduğu kent dokusunun turizm arzını zenginleştirdiğini belirten Prof. Dr Gökdeniz, şöyle konuştu:
“AYVALIK AÇIK BİR MÜZE GÖRÜNÜMÜNDEDİR”
“Ayvalık temel itibariyle ilçe açık bir müze görünümündedir. Ayvalık 1980’li yıllarda çıkan 2634 sayılı Turizm Teşvik Yasası yeterince turistik yatırımları Antalya üzere bölgesine çekememiş bir kenttir. Bunun değişik nedenleri vardır. Bugünden bakıldığında alsaydı daha yeterli mi olurdu. Tartışılabilir. Bölge, doğal olarak turistik yatırımlar yerine ikinci konut siteleriyle dolmuştur. Bugün yörede 28 binin üzerinde ikinci konut vardır. Son vakitlerde yöredeki turizm anlayışı yavaş yavaş irili ufaklı eski konutların onarımları ile butik otel işletmeciliğine dönüşmüştür. Bu değişim bölge için olumlu ve rasyonel bir dönüşüm olarak kıymetlendirilebilir. Ayvalık, tarih boyunca kültür, sanat ve yerleşik hayatta önemli bir kent olarak her vakit isminden bahsettirmiştir. Tarihi geçmişi olan tescilli binalara sahiptir ve her binanın da farklı bir hayat öyküsü vardır. Ayvalık’ta 2000’e yakın tescilli bina vardır. Ayvalık merkezde ve Cunda’da özellikle yüksek tavanlı meskenler; günümüzde neo-klasik mimari olarak ‘eski’ Roma ve Helen yapı izlerini taşıdığı için kültür turizmi açısından önem arz etmektedir. Ayvalık mutfağı ile de popüler bir kenttir. Gastro kent özelliklerine ziyadesiyle sahiptir. Bir mübadele kenti olan Ayvalık, farklı ülke ve kentlerden gelen vatandaşların barış ve huzur içinde yaşadığı bir coğrafyadır. Turistik altyapısı güçlü, otel ve yöresel restoranlara sahip, plajı ve turistik çekicilikleri fazla olan bir destinasyondur. Ulusal ve milletlerarası arenada marka imajı güçlü olan Ayvalık’ta toplumsal hayat da farklı ve çeşitlidir. Mahallî halk ve ziyaretçi etkileşimi problemsizdir ve her geçen gün bölgeye olan turistik talep artmaktadır.”
Turistik destinasyonlarda sürdürülebilir bir turizm gelişimini sağlamanın, bölgedeki turizm paydaşlarının ve özellikle destinasyon yönetimlerinin temel görevi olduğunun altını çizen Prof. Dr. Gökdeniz, sözlerine şöyle devam etti:
“PLANLAMA, PAZARLAMA VE MARKALAŞMA İÇİN YÖNETİM ÖRGÜTÜNE İHTİYAÇ VAR”
“Bu nedenle, destinasyon yönetimleri; turistik destinasyonlar için stratejik planlara başvurmakta ve bölgenin her manada taşıma kapasitelerini, ekonomik, toplumsal ve ekolojik olarak belirlemeye çalışmaktadırlar. Ayvalık’la ilgili 2017 yılında yapılan bir araştırmaya göre; yabancılarda ortalama geceleme sayısı yüzde 2.2, yerlilerde ise yüzde 2.5’dir. Bu bilgilerden de görüleceği üzere bölgedeki iç ve dış turizmde ortalama geceleri oldukça düşüktür. Bu geceleme sayılarının oldukça düşük olmasının bir başka nedeni bölgedeki turizm anlayışının 2-3 aylık bir döneme sığdırılmasıdır. Buradan tek çıkış yolunun ürün çeşitlendirmesi, özellikle kültür, gastronomi, tabiat, kongre ve dark turizm olduğunu söyleyebiliriz. Ayvalık’ta özellikle son yıllarda yaşanan ağır iç turizm hareketliliği destinasyonun taşıma kapasitesini zorlamakta ve önemli yaşamsal problemler trafik sıkışıklığı, su ve elektriklerin kesilmesi, oto park ve hizmetlerin denetlenememesi üzere ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle bölgeyle ilgili bir turizm stratejik planlamaya ihtiyaç duyulmuş ve bu çalışma tarafımdan 2018 yılında yapılarak, 2019-2023 dönemine ilişkin 5 yıllık bir süreyi kapsamaktadır. Bu planlamada uygulanacak olan stratejileri kesinlikle yöredeki sektör paydaşlarının oluşturacağı bir yönetim örgütünün yapması gerekmektedir. O nedenle, öncelikle bölgenin turizmiyle ilgili, her türlü planlama, pazarlama ve markalaşması noktasında stratejik kararlar alacak ve uygulayacak bir yönetim örgütüne muhtaçlığı vardır. Bu yönetim örgütü ulaşılabilirlik, destinasyon çekicilikleri, destinasyonun her türlü taşıma kapasitesi, güvenlik, lokal halk-ziyaretçi etkileşimi ve ziyaretçi sadakati yaratma noktalarında stratejik bir plan yaparak, bölgedeki turizmin sürdürülebilirliğini sağlayacak tek organdır. Aslında bu örgüt de Ayvalık’ta vardır. Ayvalık Turizm Geliştirme Birliği 2009 yılında 5355 Sayılı Mahalli Yönetimler Yasası çerçevesinde kurduğumuz tüzüğü ve idari yapısı değiştirilerek böyle bir yönetim örgütüne dönüştürülebilir.”
Ayvalık’ın, özellikle pandemiden sonra İstanbul, İzmir ve Bursa’dan önemli ölçüde göç aldığını hatırlatan Gökdeniz, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Bu kentlerden gelen şahısların çoğunun yatırım amaçla kafe, bar, butik otel, restoran, tasarım atölyesi, ikramlık eşya reyonu, eski konutların onarımı amaçlı geldikleri bir olaydır. Bu gerçek katkı Ayvalık iktisadı açısından kıymetli ve önemli bir kazanımdır. Fakat, Ayvalık bugün toplumsal ve sosyolojik bir sonuçla da karşı karşıyadır. Ayvalık, her manada ağırlaşan bu talep karşısında doğal, kültürel ve toplumsal kazanımlarını kaybetmeye başlamaktadır. Ayvalık’ta her manada yüksek bir fiyat artışı ve enflasyon vardır. Konut kiraları ve fiyatları uçmuş, inşaat faaliyetleri artmış, turizm sektöründe faaliyet gösteren hizmet işletmelerinin hizmet kalitesi düşmeye başlamıştır. Bu denetim edilemez gücü Ayvalık sevenleri ve idarecileri olarak denetim altına almamız gerekiyor. İşte, tam da bu noktada ‘Ama nasıl’ sorusu karşımıza çıkıyor. Bu çalıştayı yapmamızın temel nedenlerinden hatta taşıyıcı kolanlarından birisi bu ‘Ama nasıl’ sorusuna birlikte yanıt bulabilmektir. Çalıştaya oturumlarda sunulmak üzere farklı ve birbirinden bedelli 64 bildiri gelmiştir. Ayrıyeten, ortak akıl masalarında söz almak için kayıt yaptıran kişi sayısı da 130’un üzerindedir. Bu müracaatlar bile Ayvalık’ın nasıl ilgi çektiğinin delilidir.”
Açılışta konuşan CHP Genel Lider Yardımcısı ve Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın ise Türkiye’nin en önemli destinasyonlarından biri olan Ayvalık’ın turizm alanında gelişimini sürdürüp, istediği noktaya yükselmesi için böylesi önemli bir çalıştayın düzenlenmesinden duyduğu memnuniyeti lisana getirdi. Turizm alanında sürdürebilirliğin ve kalkınma planlarının son derece önemli olduğunun altını çizen Ahmet Akın, turizm bölgesi olan Ayvalık ve çevresinin barındırdığı en önemli ekonomik zenginliklerden birinin de zeytin ağaçları olduğunu ve dünyanın en kaliteli zeytin ve zeytinyağının üretildiği bölgedeki her ağaca sahip çıkılmasının önemini vurguladı.
