CHP, Rize’de ‘Çay Mitingi’ Düzenleyecek!
ELAZIĞLI VE TUNCELİLİ BESİCİLER, TMO’NUN AÇIKLADIĞI ARPA SATIŞ FİYATINI PROTESTO ETTİ
Elazığlı ve Tuncelili besiciler, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ton başına 5 bin 250 TL olarak açıkladığı arpa satış fiyatını protesto etti. Elazığ’daki TMO önünde toplanan besiciler ismine açıklama yapan Şavak-Der Lideri Naim Doğan, açıklanan arpa satış fiyatının üreticinin beklentilerinin çok uzağında olduğunu, nakliye sarfiyatı ile ton başına 6 bin lirayı aştığını belirterek, hayvancılık sektörünün bitme noktasına geldiğini söyledi.
Elazığlı ve Tuncelili besiciler, bugün Elazığ’daki TMO önünde basın açıklaması yaptı. Besiciler, 5 bin 250 TL olarak açıklanan arpa satış fiyatının yüksek olduğunu ve bu hususta devletten dayanak beklediklerini söz etti.
“KRİZ VE ALIM GÜCÜNDEKİ AZALMA DİKKATE ALINMADAN BELİRLENMİŞTİR”
Şavak-Der Lideri Naim Doğan, şunları söyledi:
“Bizler Tunceli ve Elazığ vilayetinde hayvancılıkla uğraşan çiftçileriz. Bilindiği üzere 17.10.2022 tarihinde Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından 2022-2023 arpa satış fiyatı 5 bin 250 TL olarak açıklanmış, küçük hayvan başına aylık 18 lira olmak üzere dağıtımların yapılacağı belirtilmiştir. Açıklanan arpa fiyatına nakliyeleri de eklediğimizde, önümüze ton başına 6 bin TL’yi geçecek olan bir tablo çıkmaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki açıklanan arpa satış fiyatı, üreticinin beklentilerini karşılamanın çok uzağında olup, üreticinin somut durumunu, hayvancılık sektörünün yaşadığı krizi ve üreticilerin alım gücünde meydana gelen azalmayı dikkate almadan belirlenmiştir. Geçen seneye göre Ofis arpa satış fiyatı yaklaşık yüzde 40 artmış, buna karşın küçükbaş hayvan satım fiyatları ise geçen seneye göre değişim göstermemiş, peynir ve gibisi hayvansal ürünlerin fiyatında ise artan maliyetler karşısında makul bir fiyat artışı yapılmamıştır. Hayvancılık sektörü bitme noktasına gelmiştir. Üretici olarak yem, arpa, saman fiyatlarındaki fahiş artıştan ötürü birçoğumuz hayvanımızı satmak zorunda kalmakta olup, kimi üreticiler ise hayvan sayısını azaltma yoluna gitmektedirler.
“HAYVANCILIKTA YAŞANAN KÜLFETLER TARIM VE BESİN SEKTÖRÜNÜ DE ETKİLİYOR”
En sık karşılaştığımız sorun ise artan yem, saman ve özellikle de arpa fiyatlarıdır. Üretici olarak bizler, TMO tarafından yapılacak arpa dağıtımından ötürü yaz aylarında yerli üreticiden de arpa temini yoluna gidemedik. Çünkü hepimizin beklentisi, arpa satış fiyatının makul düzeyde olacağı yönündeydi. Lakin kontrolsüz, kontrolsüz özgür piyasa fiyatları referans alınarak 5 bin 250 TL fiyatının belirlenmesi, hakkaniyete ters olduğu üzere, üreticinin halihazırda yaşadığı ekonomik badireyi daha da derinleştirecektir. Çünkü yalnızca arpa, saman, yem fiyatları değil, ilaç nakliye ve yayla kira parası da önemli oranda artmıştır. Unutulmamalıdır ki hayvancılık sektöründe yaşanan sorunlu süreç yalnızca biz üreticileri etkilememekte, tarım ve besin sektörünü de etkilemektedir. Bu durumdan kaynaklı artan yem, arpa fiyatlarına artık ‘dur’ denilmelidir. Esasen iki yıldır yöremizde yaşanan kuraklıktan ötürü önemli düşünce yaşıyoruz. Ekim ayının sonlarına gelmemize karşın hayvanımızı yayladan kışlaklara getiremiyoruz. Bu durumdan kaynaklı hem hayvanlarımız telef olmakta hem de soğuk havadan ötürü hayvanlarımız, çobanlarımız ve bizler mağdur olmaktayız. Biz, üreticiler olarak açıkladığımız nedenlerden ötürü taleplerimizin dikkate alınmasını istiyoruz.”
“ÜRETİCİYE TAKVİYE OLUN”
Naim Doğan ise besicilerin taleplerini şöyle açıkladı:
“17 Ekim’de müdürlüğünüz tarafından açıklanan arpa satış fiyatının makul düzeye çekilmesini, arpa satış fiyatının tespit sürecine üreticinin de katılmasını sağlayıcı düzeneklerin oluşturulmasını, kontrolsüz bir halde değişen ve artan yem, arpa, saman fiyatları ile ilgili kontrollerin sıklıkla yapılmasını, 2 ayda bir değil, her ay düzenli olarak arpa satışının yapılmasını, arpa dağıtımının hayvan sayısı gözetilerek ve hayvanın sağlıklı beslenmesini gözetecek ölçüde yapılmasını; arpa, saman satış fiyatlarıyla işletilecek takvim konusunda üreticinin bilgilendirilmesini ve her sene eylül ayı başına kadar sürecin tamamlanarak fiyatların açıklanmasını talep ediyoruz. Son olarak, Bakanlığa, TMO Genel Müdürlüğü’ne ve ilgili tüm kurumlara buradan sesleniyoruz. Üreticinin sesini duyun. Üretici olarak bizler, tükenme noktasına geldik. Yem, arpa fiyatlarını derhal indirin ve üreticiye takviye olun.”
“BİZ HAYVANLARIMIZA BAKAMAYACAĞIZ”
Tunceli Pertek’te yaşayan Ufuk Aktemur ise küçükbaş hayvan fiyatının büyükbaş hayvan fiyatının gerisinde kaldığını ve bu durumun Cumhuriyet tarihinde görülmemiş bir durum oluğunu söyledi. Süt fiyatlarının önünün kesildiğini, birebir durumun et fiyatlarında da yapılmak istendiğini tabir eden Aktemur, şunları söyledi:
“Tunceli Pertek’te küçükbaş hayvancılıkla uğraşıyorum. Bugün burada Toprak Mahsulleri Ofisi’nin önüne gelmemizin sebebi, arpa fiyatlarının çok kıymetli olması. Geçen yıl arpa 2 bin 200 TL, bu yıl ise 5 bin 250 lira. Artı aylık bir masraf daha üzerine gelecek. Bu halde olduğu vakit biz hayvanlarımıza bakamayacağız. Arpa alamıyoruz. Bu da besicilerimiz için kahır olacaktır. Biz, et üretimi yapıyoruz, süt üretimi yapıyoruz. Sütün önün kesmişler. ‘Süt yükselmesin’ diyorlar, enflasyon yükselecekmiş. Bundan sonra etin de 92 liradan önünü kesmişler. Yaşlı inek etleri bile kuzu eti ile birebir kıymete gelmiş. Bugüne kadar Cumhuriyet tarihinde hiçbir vakit sığır etleri kuzu etinin önünde olmamıştı. Bugün dana bölümü 107 lira, kuzu eti 92 lira. Biz, bunları yanlışsız bulmuyoruz.
“ENFLASYON YÜKSELMESİN DİYE ENFLASYONU BİZİM CEBİMİZE KOYMUŞLAR”
Küçükbaş her vakit 10-15 lira üzerinde oluyordu ve bizi kurtarıyordu. Artık enflasyon yükselmesin diye bu halde yapılan, bakanlık tarafından, bu uygulama gerçek bir uygulama değildir. Enflasyon yükselmesin diye enflasyonu bizim cebimize koymuşlar. Enflasyon cebimizde geziyor. Bizim her şeyimizi aldılar. Biz de buna karşılık bekliyorduk ki bakanlık da bizim elimizi alacak, kendi cebine koyacak. Bugün Toprak Mahsulleri Ofisi’nin bize uygun arpa vermesini bekliyorduk. Alamıyoruz. Bugün bu koşullarda benim ürünümün önünü kesmişsin, ben piyasa bedelinin içerisinde alamıyorum. Ancak bunun karşılığında sattığım ürünün de önünü kesmişsin. Ben satamıyorum üst fiyata. Bu halde olduğu vakit ben nasıl geçineceğim? Bu formda olduğu vakit üreticiler nasıl yaşayacak? Buna baktığınız vakit neyi gösteriyor? Bu formda giderse hayvancılık bitecek. Yarın çok geç olacak, bugün bize sahip çıksınlar. Bugün biz, üretici olarak yaylalardan, köylerden buraya gelme emelimiz budur. Bize sahip çıksınlar.
“20 GÜN İÇİNDE ARPA FİYATLARI 7 BİN 200 LİRAYA ÇIKTI”
Verdikleri arpa fiyatları, bundan bir ay öncesinde hür piyasada 6 bin 300-6 bin 400 liraya satılıyordu. Ne olduysa bu 20 gün içerisinde arpa 7 bin 200 liraya çıktı, bir ay olmadan. Sonra bakanlık açıklama yaptı. ‘Biz, piyasanın yüzde 20 altında arpa satacağız’ diye. Bir ay içerisinde ne değişti de bu arpa fiyatı 7 bin 200 liraya çıktı? Daha önceki 6 bin 400 liradan, bundan 2 ay önce arpaları vermiş olsaydı, yüzde 20 indirim yapmış olsaydı 4 bin liraya vermiş olacaktı, bizim ihtiyaçlarımızı az da olsa karşılayacaktı. Bugünün kurallarına baktığımız vakit biz, bu halde hayvancılık yapamayız. Biz, ekmek yemeyecek miyiz? Biz, başka vatandaşlar üzere peynir, yağ, çökelek alıyoruz. Kendi ürettiklerimizin dışında makarna, bulgur almayacak mıyız? Çarşıda oturup bir bardak çay içmeyecek miyiz? Biz, çocuklarımızı evlendirmeyecek miyiz? Çocuklar okula gidiyor. Bir çocuğun masrafı ne kadar? Bu işler yanlışsız değildir. Bu halde devletimizin bize sahip çıkması, hükümetimizin yanımızda olmasını istiyoruz. Bu biçimde giderse hayvancılık bitecek.”
“EKİM AYININ SONUNA GELDİK LAKİN BESİCİ HÂLÂ YAYLADAN KÖYÜNE DÖNEMEDİ”
Ailesi ile birlikte yıllardır besicilikle uğraşan, tıpkı vakitte da avukat olarak çalıştığını söyleyen Sinan Can ise arpa fiyatlarında 4 bin lira üzere bir beklentinin oluşturulduğunu, lakin açıklanan sayının beklentilerin uzak olduğunu söyledi. Sinan Can, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Ailemle yıllardan beri hayvancılık sektöründe uğraşmaktayız, lakin 2 yıldır çok önemli bir sektörel krize karşı karşıyayız. Bu hem dünyada olan ekonomik krizden kaynaklı hem de özellikle özelde hayvancılık sektörünün yaşadığı kahırlarla alakalı. Çok cüzi oranda yem, arpa ve saman fiyatlarının artışı söz konusu oldu. Bu süreçlerde hiçbir halde üreticinin kazandığını düşünmüyoruz. Biz, bu üzere durumlarda üreticinin görüşü ve fikrinin alınarak da bu kararların belirlenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Lakin baktığımız vakit, özellikle son açıklanan arpa fiyatları ile ilgili üretici çok önemli bir mağduriyet yaşıyor. 6 bin TL’nin üzerine geçen ton başı arpa fiyatları açıklandı. İnsanlarımız bu bahiste çok önemli mağduriyet yaşıyorlar. Özellikle 2 yıldır yaşanan çok önemli bir kuraklık var. Bölgede bu kuraklıktan ötürü üreticimiz ekstradan mağdur durumda. Ekim ayının sonları geldi, hâlâ üreticilerimizin bir kısmı yaylalarda. Arpa fiyatları, yem fiyatları, saman fiyatları yüksek olduğu için üreticiler hayvanlarını besleyemiyor. Hâlâ soğukta, dağ başlarında, yüksek rakımlı dağlardan hâlâ dönemediler. Halbuki her sene eylül ayı itibariyle köylere dönüşler olurdu. Kasım ayı yaklaştı lakin buna karşın üreticimiz hâlâ yüksek dağlarda hayvancılık faaliyeti yürütmeye çalışıyor.
“SEKTÖRDE KAZANAN ÜRETİCİ DEĞİL, TÜCCAR VE SERMAYE ODAKLARI”
Bu biçimde devletin de desteklemesi gerekiyor. Hem takviye alımları noktasında hem nakliye dayanağı konusunda olması gerekiyor. Yem, arpa satış fiyatı konusunda üreticinin desteklenmesi gerekiyor. Çünkü hayvancılık sektörü, yalnızca hayvancılık sektörü ile hudutlu bir alanda değil. Birebir vakitte besin, tarım sektörünü de ilgilendiren bir alan. Bakıyorsunuz, üreticimiz 35-36 liradan peynir satmış lakin bugün tulum peynirin kilosu 170-180 liraya markette satılıyor. Bu durumdan kaynaklı olarak da temel olarak kazanan tüccar kısmı, sermaye odakları. Lakin emek veren; fiziki, maddi, manevi olarak yıpranan üreticimiz bu süreçte maalesef temel mağdur pozisyonunda.
“TARIM BAKANLIĞI VE TMO SÜRECE DAHA CİDDİYETLİ YAKLAŞSIN”
Biz, özellikle Tarım Bakanlığı’nın bu mevzuda, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü’nün daha ciddiyetle bir biçimde bu sürece yaklaşmasını istiyoruz. Esasen kamuoyunda beklenti, arpa fiyatlarının 4 bin TL olacağı yönündeydi. Bu beklenti tahminen de bilinçli bir biçimde oluşturuldu. Fakat beşerler, şu anda 6 bin liraya dayanan riskli bir açıklama yaptılar. Bunlardan kaynaklı birçok insan, çoğu insan hayvanın sattı. Anaç koyun ya da çoğu doğum yapabilecek koyun, hayvan mezbahalarında kesildi. Böyle bir tablo ortaya çıktı. Biz, bu durumdan kaynaklı olarak sesimizi duyurması için bu basın toplantısını yaptık.”
