BÜLENT KUŞOĞLU’NDAN TABAN FİYAT AÇIKLAMASI: “10 BİN LİRANIN ALTINDA OLMAMASI LAZIM”
CHP’li Türeli’den Enflasyon Değerlendirmesi!
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu CHP Grup Sözcüsü Rahmi Aşkın Türeli, bütçenin geneli üzerine yapılan görüşmelerde konuştu. Türeli, “Bütçe, Türkiye’nin içinde bulunduğu kurumsal çöküşü “çözebilecek bir perspektife sahip değil” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu CHP Grup Sözcüsü ve İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, bütçenin geneli üzerine yapılan görüşmelerde; “Dezenflasyon sürecine baktığımızda bu noktaya nasıl geldik? Durup dururken Türkiye ‘Bir dezenflasyon süreci, orta vadeli programda enflasyonu indirelim’ demedi. Bu da bilinçli bir tercihti. Bu, Cumhurbaşkanının ‘Faiz sebep, enflasyon neticedir’ tezinin ortaya çıkardığı bir sonuçtur. Hiç kendimizi aldatmayalım, dış dinamik falan değil. Bilinçli olarak ekonomiyi hızlandırmak açısından verilmiş bir şeydir ama maliyeti çok yüksek olmuştur” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AKP Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı. Komisyonda 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin geneli ile Sayıştay raporları üzerinde görüşmeler başladı.
Komisyon, AKP Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın katıldığı komisyonda, muhalefet milletvekilleri bütçe üzerine konuşuyor.
CHP Grup Sözcüsü Rahmi Aşkın Türeli’nin konuşmasından satır başları şöyle:
“Türkiye ekonomisi ciddi bir ekonomik kriz içinde. Ekonominin büyüme hızının yavaşladığı, aynı şekilde işsizlik oranlarının yüksek seviyesini koruduğu, sadece dar tanımlı işsizlik anlamında söylemiyorum bunu aynı zamanda geniş tanımlı, atıl iş gücü açısından da söylüyorum. Gelir dağılımının bozulduğu, yoksulluğun arttığı ve enflasyonun bir türlü engellenemediği bir süreç yaşıyoruz. Tabii ki ekonomide yaşanan sıkıntılar önemli ama ekonomi tek başına bir analiz yapma çerçevesinin ötesine taşınmalı diye düşünüyorum. Böyle baktığım zaman sadece ekonomide değil, ekonomide, sosyal alanda, siyasal alanda ciddi bir çöküş var. Türkiye’de ciddi bir kurumsal yapı çöküşü var. Temel kamu hizmetlerinde, eğitimde, sağlıkta bunların gittikçe piyasalaştırıldığını, parasallaştığını gördük ve en son ortaya çıkan “özel hastane çetesi, yenidoğan çetesi” dediğimiz olayda da gördük. Bu sistemin, doğru bir sistemin kurulamadığı, sistemde büyük gediklerin olduğu, gerekli denetimlerin yapılmadığı ve bunun sonucunda Türkiye’nin ciddi anlamda bir kurumsal çöküşün içinde olduğunu görüyoruz.
İstihdam piyasasındaki sorunlar devam ediyor, suç oranları yükseliyor, çeteler, mafyalaşma her tarafta, hayatın her alanında, şiddet gittikçe yaygınlaşmış durumda. Kadına yönelik şiddetten çocuğa yönelik şiddete, çocuk istismarları… Bugün böyle bir yapının içindeyiz. Aslında bütün bu bütçeyi konuşurken bunları da konuşma ihtiyacı var. Neden Türkiye böyle bir kurumsal çöküş içinde? Neden bütün değerlerin yıprandığı, erozyona uğradığı bir durumla, bir portreyle karşı karşıya kaldı Türkiye? Bu, ayrıntılı bir biçimde ele alınması gereken bir konu. Bu çöküş, yozlaşma, çürüme çok ciddi anlamda bugün etkilerini göstermeye devam ediyor. Onun için tabii ki bütçe konuşacağız ama bütün bunların hepsinin konuşulmasına ihtiyaç var. Tabii ki bunların bütün ortaya çıkış nedenleri sadece ekonomik değil ama ekonomik, sosyal, siyasal, sosyolojik, bütün çerçevelerden, bakış açılarından bakarak Türkiye’nin neden bugün bu kurumsal çöküş içinde bulunduğunu ortaya koymamız gerekir.
‘TEKRAR TEKRAR GÜNDEME GELEN YAPISAL SORUNLAR KADER DEĞİL’
Bütçeler elbette teknik metinler ama aynı zamanda ekonomi politik metinler. Kaynakların kullanımı üzerine vergiler… Bütçede ne yapıyoruz? Sonuç itibarıyla devlet, bütçeleme yoluyla vatandaşın gelirinin bir kısmını vergileme yoluyla alıyor, el koyuyor ve bunu birtakım harcamalara tahsis ediyor. Burada vergiler, vergilerin kimlerden alındığı, hangi tür vergiler olduğu, harcamaların hangi alanlara yapıldığı, bunlardan kimlerin yararlandığı konuları aynı zamanda ekonomi politik olan bir konudur, çerçevedir. Bütçeler aynı zamanda ikincil bir dağıtım mekanizması olarak da görülür, gelirin ikincil dağıtımına neden olur. Bu, aynı zamanda emek-sermaye ilişkisi, sektörler, bölgeler açısından sınıfsal bütün bu alanlarda geçerli olan bir şey. Yani bugün Türkiye’nin içinde yaşadığı sıkıntılar, bir türlü çözülemeyen, tekrar tekrar gündeme gelen yapısal sorunlar kader değil bunlar Türkiye’yi yöneten hükümetlerin, iktidarların bilinçli tercihleri sonucunda ortaya çıkan konular.
‘KURUMSAL ÇÖKÜŞÜ ÇÖZEBİLECEK BİR PERSPEKTİF YOK’
Bu yüzden de burada bu soruları hep soracağız. Bugün önümüzdeki Orta Vadeli Program -ki bütçenin de çerçevesini oluşturuyor, üç yıllık- ve bütçeler bu sorunları çözebilecek bir perspektife sahip mi? Yoksa dediğim gibi, geçmiş yılların bütçeleri gibi aynı şeyleri belli bir enflasyon oranında artırarak harcamaları, gelirleri, bu yapıları ciddi biçimde değiştirmeyerek, müdahale etmeyerek mevcudun korunması ve devam ettirilmesi üzerine mi oluşturulmuş? Bunu görmek lazım. Bütçe, Türkiye’nin içinde bulunduğu kurumsal çöküşü, Türkiye’nin yapısal sorunlarını çözebilecek bir perspektife sahip değil. Orta vadeli program, bir istikrar programı; bir kalkınma programı değil ve çok ilginç olan, 12’nci Kalkınma Planı’yla olan ilişkisi de tamamen kesilmiş durumda.
“DEZENFLASYON SÜRECİ BİLİNÇLİ BİR TERCİHTİ”
OVP’ye baktığımız zaman neyi görüyoruz? Bir dezenflasyon süreci. Temel amaç dezenflasyon; enflasyon hızının aşağı düşürülmesi, enflasyonun kontrol altına alınması. Bir istikrar programı, bir kalkınma programı değil ama Türkiye’nin kalkınmaya ihtiyacı var. Dezenflasyon sürecine baktığımızda bu noktaya nasıl geldik? Yani durup dururken Türkiye ‘Bir dezenflasyon süreci, orta vadeli programda enflasyonu indirelim’ demedi. Bu da bilinçli bir tercihti. Bu, Cumhurbaşkanının ‘Faiz sebep, enflasyon neticedir’ tezinin ortaya çıkardığı bir sonuçtur. Hiç kendimizi aldatmayalım, dış dinamik falan değil. Tabii ki Rusya-Ukrayna savaşının, dünyada yükselen petrol fiyatlarının, emtia fiyatlarının etkisi olmuştur ama bunların etkisi son derece düşüktür. Türkiye’nin içinde bulunduğu kriz, bugünkü yüksek enflasyon, Türkiye’nin uyguladığı yanlış politikadan kaynaklanmıştır. Yanlış ya da doğru, bilinçli olarak ekonomiyi hızlandırmak açısından verilmiş bir şeydir ama maliyeti çok yüksek olmuştur. Ben ona ‘kaybolan yıllar’ diyorum yani beş yıllık bir süreç bitti.
‘SERVET TRANSFERİ’ TARTIŞMASI
AK Parti Ankara Milletvekili Orhan Yegin, Türeli’ye; ‘Teknik olarak şu servet transferini bir anlatsanız da öğrensek. Servet transferini bize izah edin, gerçekten mutlu olacağım, anlamak istiyorum’ dedi. CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, Yegin’e “Merkez Bankası 833 milyar lira zarar etmiş, nereye gitti bu para” diye yanıt verdi.
“BU BÜTÇEDE VATANDAŞ İÇİN BİR ŞEY YOK”
Türeli, konuşmasını, “Bu bütçede hiçbir şey yok. Seçmenlerimizle görüştüğümüz birçok yerde bana soruyorlar. Vatandaşlarımızla karşılaştığımız zaman ‘Bu bütçede benim için bir şey var mı?’ diyorlar. Ben de diyorum ki ‘Bu bütçede sizin için hiçbir şey yok.’ Bu bütçe geçmişte yapılmış bütçelerin bir benzeri. Sanki bir kriz içinde değilmişiz, sanki hiçbir şey yokmuş gibi yine önümüze geçen seneki bütçenin hemen hemen benzeri geliyor” sözleriyle bitirdi.”
Kaynak: BİRGÜN
