Özgür Özel’den Avukat Ersan Şen’e Tokat Gibi Sözler…”Sana da Yazıklar Olsun”
TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI: SARSINTI TEDBİRİ OLARAK YAPILMASI GEREKEN EN KIYMETLİ FAALİYETLERDEN BİRİ YAPI STOKUNUN TARANMASIDIR
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, Düzce’de meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki zelzeleye ait; “Türkiye’nin mevcut yapı stoku tam bir bilinmezlik içindedir. Muhtemel bir büyük sarsıntıda yapıların nasıl etkileneceği şüphelidir. Hal böyleyken sarsıntı önlemi olarak yapılması gereken en önemli faaliyetlerden biri yapı stokunun taranmasıdır” açıklamasını yaptı.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, Düzce’de meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki sarsıntıya ait açıklama yaptı. Açıklamada şunlar kaydedildi:
“NE YAZIK Kİ ZELZELENİN ÖNCESİNE DAİR YAPILMASI GEREKENLER KONUSUNDA ÜLKEMİZ SINIFTA KALMIŞTIR”
“Bu sabah saat 04.08`de merkez üssü Düzce`nin Gölyaka ilçesi olan, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsünün açıklamasına göre 6 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana gelmiş, şu ana kadar ulaşan bilgilere göre biri ağır 46 kişi yaralanmıştır. Sarsıntı; İstanbul, Ankara ve çevre vilayetlerde de hissedilmiştir.
Tam da 1999 yılında 7.2 büyüklüğünde gerçekleşen Düzce sarsıntının 23. yılını geride bırakırken gerçekleşen zelzele tüm yurttaşlarımızın geçmişte yaşadığı acı anıları canlandırmış, haklı olarak sarsıntıya hazırlık konusundaki tasalarını tekrar yükseltmiştir. Bilindiği üzere geçtiğimiz 12 Kasım tarihinde tüm yurtta mümkün bir sarsıntıya karşı çök-kapan-tutun tatbikatı yapılmıştır. Kamuoyunun sarsıntıya hassaslığı ve sarsıntı durumunda bilinçli olması konusunda çalışmalar yapılması elbette gereklidir. Lakin sarsıntı anında yapılması gerekenlerin yanı sıra sarsıntı öncesi hazırlık da son derece önemlidir. Ne yazık ki sarsıntının öncesine dair yapılması gerekenler konusunda ülkemiz sınıfta kalmıştır. Yapıların zelzeleye karşı güvenliğini tesis etmek için tasarım, inşa ve kontrol süreçlerinin gerçek ve sağlıklı bir biçimde yürütülmesi temeldir. Güvenli yapılaşmanın bu üç sac ayağından her birinde hem yasal düzlemde hem de uygulamada önemli meseleler bulunduğu bilinmektedir.
“TÜRKİYE’NİN MEVCUT YAPI STOKU TAM BİR BİLİNMEZLİK İÇİNDEDİR”
Deprem sonrası oluşan hasarların büyük çoğunluğunun imalat kusurlarından kaynaklanmasına karşın inşa sürecinin temel aktörü olan şantiye şefliğine gerekli önemin verilmemesi, mevzuya dair yaklaşımın ne kadar önemli olduğunun da bir göstergesidir. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası 2 yılı aşkın bir süredir yürüttüğü kampanyalarla, yaptığı çalışmalarla hazırladığı teknik raporlarla şantiye şefliği görevinin önemini ve gerçek bir formda yapılmasının şartlarını ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşmış, kamuoyunu aydınlatmaya çalışmıştır. Halbuki, bundan birkaç gün önce Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren Şantiye Şefliği Yönetmeliğindeki değişiklikler olması gerekenin bir epey uzağında kalmıştır. TÜİK’in 2021 datalarına göre ruhsata tabi işlerin yüzde 72’si konut üretimi olup, konut üretimin yüzde 64’ü ortalama 1800 metrekare civarında inşaat alanına sahiptir. Mevcutta konut üretiminin bu aralıkta ağırlaşması münasebetiyle Odamız 1500 metrekareyi geçen işlerde şantiye şefinin bir şantiyede tam vakitli olarak görevlendirilmesi gerektiğini savunmaktadır. Mevcut yönetmelikte ise şantiye şefleri birden fazla işi üstelenebilmekte, şantiye şefliği hizmeti kağıt üzerinde bir prosedür olarak görülmeye devam etmektedir.
Türkiye’nin mevcut yapı stoku tam bir bilinmezlik içindedir. Mümkün bir büyük sarsıntıda yapıların nasıl etkileneceği şüphelidir. Hal böyleyken sarsıntı önlemi olarak yapılması gereken en önemli faaliyetlerden biri yapı stokunun taranmasıdır. Belediyeler tarafından yapı stoku taranarak zelzeleye hazırlık konusunda önemli bir adım atılabilir.
1999 sarsıntılarından sonra, güvenli ve sağlıklı bir yapılaşma ve çevre için nelerin yapılması, ne tür önlemlerin alınması gerektiği bahislerinde kamu kurumlarınca birçok çalışma yapılmış, raporlar hazırlanmış ve bu yapılan çalışmalar AFAD’ın 2011 yılında yapmış olduğu geniş tabanlı bir çalışma ile hazırlanan Ulusal Zelzele Stratejisi ve Hareket Planında (UDSEP) son formunu almıştır. Büyük çoğunluğu 2017 tarihinde bitirilmek üzere 2023 yılında tamamlanması hedeflenen çalışmalar Bakanlar Şurası Kararı olarak 18.08.2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiş olmasına karşın gelinen etapta önemli bir ilerleme kat edilmediği görülmektedir. Üstelik rapora göre çoktan tamamlanması gereken yapı stokunun taranması konusunda, 2020 yılında TBMM’de kurulan Sarsıntı Kurulunun raporuna yansıdığı kadarıyla yapı stoku taramasının yönteminin bile nasıl olması gerektiğinin belirlenmediği anlaşılmıştır.
“İMAR AFLARIYLA RUHSATLANDIRILAN KAÇAK YAPILARA GEREKLİ İNCELEME VE UYGULAMALARIN YAPILMASI EN ÖNEMLİ ÖNLEMLERDİR”
Yapı envanterinin taranması, kentsel dönüşümün yapı güvenliği için gerçekleştirilmesi, kamusal bir yapı kontrolü sistemin kurulması, mühendislik hizmetlerinin inşa sürecinde maliyet külfeti olarak değil özne olarak görülmesi, mühendislerin meslek odalarınca belgelendirilmesi, imar aflarıyla ruhsatlandırılan kaçak yapılara gerekli inceleme ve uygulamaların yapılması, şantiye şefliğinin tam vakitli olarak yapılması en önemli önlemlerdir.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası olarak, zelzelede yaralanan yurttaşlarımıza acil şifalar diliyor, zelzeleden etkilenen tüm yurttaşlarımıza geçmiş olsun diyoruz. Topraklarının yüzde 95`i zelzele bölgesinde bulunan ülkemizde tüm yurttaşlarımızın sarsıntı korkusu duymadan güvenle yaşayabileceği bir gelecek için mahallî ve merkezi tüm yöneticileri, kamu kurumlarını harekete geçmeye davet ediyor, İMO olarak tüm birikimimiz ve tecrübemizle elimizden geleni yapmaya hazır olduğumuzu bildiriyoruz.”
