VELİ AĞBABA: “FARKLI İNANÇ VE DÜŞÜNCEDEN DE OLSA BÜTÜN DEĞERLERİ YAŞATIYORUZ”
TKDF, BAYAN CİNAYETLERİ DATALARINI AÇIKLADI. “EN SEVDİKLERİ KİŞİ NEDEN BAYANLARI KATLEDİYOR? BU SORUNUN KARŞILIĞI, EŞİTSİZLİK”
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu (TKDF), 2022’de 11 Kasım’a kadar toplam 327 bayan cinayeti işlendi. Bilgiler, bayanların en fazla münasebet yaşadığı kişi, boşanma ya da ayrılma etabında olduğu kişi, boşandığı ya da ayrıldığı kişi ve aile içinden bir kişi tarafından öldürüldüğünü ortaya koyuyor. Açıklamada, “‘Kadınları kimler katletti’ diye baktığımızda ise en sevdikleri çıkıyor karşımıza. Sorgulamalıyız. Neden en sevdikleri kişi bayanları katlediyor? Bu sorunun yanıtını biz eşitsizlik olarak değerlendiriyoruz” denildi.
TKDF, 2021-2022 ortasında işlenen bayan cinayetleri datalarını yayınladı. TKDF’nin internet sitesinde yayınlanan bilgilere göre, 2021 yılında toplam 348 bayan cinayete kurban giderken, 2022’de ise 11 Kasım’a kadar toplam 327 bayan cinayeti işlendi.
Aylara göre işlenen bayan cinayeti bilgilerine bakıldığında ise, 2021 yılında 38 bayan ile en yüksek sayı Aralık ayında kaydedildi. 2022’de ise en fazla cinayet 39 bayanın öldürülmesiyle Ekim ayında kaydedildi.
2022’DE EN FAZLA BAYAN CİNAYETİ İSTANBUL’DA İŞLENDİ
1 Ocak-11 Kasım 2022 ortasında 64 bayanın öldürülmesiyle İstanbul en çok bayan cinayetinin işlendiği kent oldu. İstanbul’u, 19 cinayet ile İzmir, 17 cinayet ile Ankara takip etti. Ankara’yı ise Adana, Şırnak, Mersin, Konya, Kocaeli ve Bursa takip etti.
Kadın cinayetlerinin en çok işlendiği vilayetlerde yıllara göre yapılan karşılaştırmada ise Antalya, Adana, Kocaeli, Bursa’da azalış gösterirken, İzmir ve Konya’da bir değişim kaydedilmedi. İstanbul, Ankara, Şırnak ve Mersin’de ise 2022’de 2021 yılına göre daha fazla cinayet işlendi.
“EVLİ İKEN KATLEDİLEN SAYISININ ÇOK YÜKSEK OLMASI ŞİDDETİN ANA MERKEZİ KUTSAL AİLE OLARAK TANIMLADIĞIMIZ KURUM OLDU”
2022 yılında öldürülen bayanların 156’sı evliyken, 70’i bekar, 27’si boşanmış ve 14’ü dini nikahlıydı. 60 bayanın ise uygar durumlarına ait bilgi edinilemedi. 2021 yılında ise cinayete kurban giden bayanların 148’si evliyken, 133’ü bekar/boşanmış, 14’ü dini nikahlı ve 53’ünün uygar durumuna ait bilgi edinilemedi. Buna ait, “Medeni hal bakımından irdelediğimizde dataları, evli iken katledilen sayısının çok yüksek olması şiddetin ana merkezinin kutsal aile olarak tanımladığımız kurum olduğunun altını çizmeliyiz. Federasyon kutsal aile tanımlamasına her vakit karşı çıkmıştır. İçinde cinsel istismarın ve şiddetin olduğu yerler aile kurumu değildir. Bu yüzden buralara kutsallık atfetmek de yanlıştır. Aile toplumun en küçük ve en kıymetli ünitesi olarak çağdaş demokratik ve hukuksal normlar içinde varlığını sürdürmeli, iktidarlar bu kovana çomak sokmamalıdırlar” tabirleri kullanıldı.
Öldürülen bayanların yaş ortalamasına ait datalara göre, 2021 yılında ortalama yaş 36,4 iken 2022’de 35,89 oldu. 2021’de en küçük yaş 2 iken 2022’de 3 yaş oldu. 2021 en büyük yaş 96 olarak kaydedilirken, 2022’de 81 olarak kaydedildi. Yaş ortalamasına ait şu değerlendirmeye yer verildi:
“Yaş aldıkça ölüm sayılarında artış gözlemlenmekte. Erkeğin ‘Sinirime hâkim olamadım’ cümlesinin gerisine sığındığı bu katliamlara yaş almışlara hürmet konusunda güzel örnek olamadığımızı da yansıtmakta. En düşük yaş skalasına baktığımızda çoğu vakit çocuklu ailelerdeki bayanlar olarak karşımıza çıkmakta. Bu, evliliğin birinci 10 yılı içinde şiddete uğradıklarını ortaya koymakta.”
“‘KADINLARI KİMLER KATLETTİ’ DİYE BAKTIĞIMIZDA EN SEVDİKLERİ ÇIKIYOR KARŞIMIZA”
Veriler, bayanların en fazla alaka yaşadığı kişi, boşanma ya da ayrılma evresinde olduğu kişi, boşandığı ya da ayrıldığı kişi ve aile içinden bir kişi tarafından öldürüldüğünü ortaya koyuyor. Bağlantı yaşadığı kişi tarafından bayanların öldürülmesini ikinci olarak da şüpheli ölümler takip etti. 2021’de 125 bayan alakası olan kişi tarafından öldürülürken, 2022’de 116 bayan tıpkı bireyler tarafından öldürüldü. 2021’de 71 olan şüpheli ölüm sayısı, 2022’de 75’e çıktı. 2021’de 31 bayan boşanma yahut ayrılma etabında olduğu kişi tarafından öldürülürken, 2022’de 40 bayan bu bireyler tarafından öldürüldü. Aile bireyleri tarafından öldürülen bayan sayısı 2021’de 48 iken, bu 2022’de 37 oldu. 33 bayan 2021 yılında boşandığı yahut ayrıldığı kişi tarafından öldürülürken, 2022’de 31 kişi bu şahıslarca öldürüldü. Bu karşılaştırma için, “‘Kadınları kimler katletti’ diye baktığımızda ise en sevdikleri çıkıyor karşımıza. Sorgulamalıyız. Neden en sevdikleri kişi bayanları katlediyor? Bu sorunun karşılığını biz eşitsizlik olarak kıymetlendiriyoruz. Klâsik rollerle beslenen eril zihniyetin gün geldiğinde sevgiyi ikinci plana atacak kadar gözü karalığını ortaya koymaktadır” denildi.
2021-2022 ortasında bayanlar en fazla ateşli silah ve kesici alet kullanılarak katledildi. Bunları yüksekten düşme ve boğma takip etti. 2021’de 148 bayan, 2022’de ise 156 bayan ateşli silahla öldürüldü. 2021’de 90 bayan kesici aletle katledilirken, 2022’de 74 bayan bu formda öldürüldü. 2021’de 24 bayan yüksekten düşerek öldürülürken, 2022’de 28 bayan yüksek düşerek öldü. 2021’de 24 bayan, 2022’de ise 13 bayan boğularak öldürüldü. Nasıl öldürüldüğü bilinmeyen bayan sayısı 2021’de 62 iken, 2022’de 56 oldu.
Son olarak, 2008’den 11 Kasım 2022’ye kadar öldürülen bayanların sayısına yer verildi. Buna göre; 2008 yılında 66 bayan cinayeti işlenirken, 2009’da 125, 2010’da 203 bayan öldürülmüş, İstanbul Sözleşmesi’nin yürürlüğe girdiği 2011 yılında öldürülen bayan sayısı 130’a düşmüştü. 2011’den 2015’e kadar bayan cinayeti sayısı artmış, 2016 yılında kısmi bir düşüş kaydedildi. Son 14 yılın en yüksek sayısı ise 421 bayan ile 2019 yılında kaydedildi. 2020’de 409 bayan, 2021’de 348 bayan ve 11 Kasım 2022’ye kadar ise 327 bayan katledildi.
“SAHADAKİ DURUMUN GERÇEK YANSIMASI ÖLÇÜLMELİ”
Bu tablonun değişmesinin mümkün olduğu kaydedilen açıklamanın devamı ise şöyle:
“Öncelikle akademi ve Bakanlık iş birliğinde bir araştırma yapılarak alandaki durumun gerçek yansıması ölçülmeli. 2015 yılından beri alandan bilgi alınmamış ve üstelik dünyamızı kasıp kavuran bir Covid pandemisi yaşamışız. Karantinalarda geçen vakitlerle hayat ile ölüm ortasındaki bağın çok yakın olduğu vakitleri yaşattı bize ve bu insanların farklı düşünmelerine sebep olmuşken üstelik. Tekrar bu süreçte konutta kalan birlikte yaşayan ya da evli genç kuşağın toplumsal rollerin katı kuralları içinde ikincilleşen kadınlık ile karşı karşıya kalarak hüsrana uğramıştır. İşte bu nedenle acil bir araştırma ve sonuçlarına göre bir siyaset üretmek lazım.
Biz federasyon olarak 55 belediye ile eşitlik yerelden başlar diyerek çalışmalarımızı yerelden siyaset üretmeye yönlendirdik. Unutulmasın ki önleyemediğimiz sorun, kartopundan çığ olarak konutumuzun önüne düşmüş durumda.”
