Palandöken: “Düğün Yapmanın Maliyeti 500 Bin Lirayı Buluyor. Kredi Destekleri Artırılmalı Ve Çeşitlendirilmeli”
TACETTİN BAYIR: BİZİM İÇİN UZAY, YALNIZCA HAYAL OLMAKTAN İBARET
CHP İzmir Milletvekili Tacettin Bayır, TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda, Türkiye Uzay Ajansı’na ayrılan ödenek fiyatlarını eleştirdi. Dünyada uzay çalışmalarına bütçe ayıran ülkelerle Türkiye ortasında uçurum olduğunu belirten Bayır, “Arada 10 ile 100 misli farklar var. Bu sayılar bize gösteriyor ki uzay, bizim için yalnızca hayal olmaktan ibaret. Hayal satmaktan vazgeçin” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda dün Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ona bağlı kurumların bütçeleri görüşüldü. Komitede söz alan CHP İzmir Milletvekili Tacettin Bayır, Türkiye Uzay Ajansı’na ayrılan ödenek ölçüsünü dünyadan örnekler vererek eleştirdi. Bayır, şunları söyledi:
“Türkiye Uzay Ajansı’nın 2023 ödeneği 1 milyar 618 milyon lira. 2024 kestirimi ödeneği ise 1 milyar 868 milyon, 2025 varsayımı ödeneği ise 2 milyar 75 milyon lira. Yalnızca Uzay Ajansı kurumunun değil, tüm devlet kurumlarının uzay ve havacılık alanındaki toplam ödenekleri 2023’te 3 milyar 572 milyon, 2024’te 4 milyar 311 milyon, 2025’te 4 milyar 928 milyon TL. Dünyada uzayla ilgili çalışma yürüten ülkelerde durum nedir? Mesela NASA’nın 23 milyar dolar, yani 460 milyar TL. ESA 6 milyar euro, yani 120 milyar lira. Rusya Uzay Ajansı 1,7 milyar, yani 34 milyar lira. Almanya Uzay Ajansı 1,1 milyar euro, yani 22 milyar lira. Bu sayılara baktığımızda, işin doğrusu, dünyada uzayla ilgili bütçe ayıran ülkelerle bizim ortamızda uçurumlar var. Neredeyse 10 misli 100 misli üzere sayılar var. Çin Uzay Ajansı’na yılda 8 milyar dolar bütçe aktarıldığı iddia edilirken Hindistan’da bile 2 milyar dolar civarında kaynak aktarılıyor. Pekala bizdeki sayılar ne civardaydı? 3 milyar, 4 milyar TL. Bizim için uzay, yalnızca hayal olmaktan ibaret kalıyor. Türkiye Uzay Ajansı’na ayrılan devlet bütçesi 38 milyon lira olarak görünüyor. BBC Türkçe’ye bilgi veren bir yetkili ise bütçelerinin 2021 yılı münasebetiyle 40 milyon doları bulduğunu belirtiyor.
“HAYAL SATMAKTAN VAZGEÇİN”
3 Kasım 2021’de, Türkiye Uzay Ajansı’na ayrılan kaynak konusunda tenkitlerimi yöneltmiştim. ‘2 yıl sonra bu paralarla lakin Meclis’in kapısındaki Mercedeslerden birini alırsınız, uzaya falan çıkamazsınız. Uzaya çıkmak için 2022 bütçesi yalnızca 61 milyon 293 milyon lira. Bunun aslında 17,3 milyon lirasını işçi ve SGK masrafı olarak düştüğümüzde elinizde 44 milyon lira kalır. Sayın Lider, bu parayı nasıl harcarsınız bilmiyorum. İster aya çıkarsınız, isterseniz Erzurum Palandöken’e’ demiştim. Geldiğimiz noktada sayılar ortada. Bu bütçe ile bu işin olması mümkün değil. Hayal satmaktan vazgeçin.”
“SANAYİCİ KREDİYE ULAŞAMIYOR”
Sanayicilerin problemlerini da değinen Bayır, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Sanayicimizin yaşadığı sorunlar var. Faizi düşürmek işe yaramadı. Çünkü endüstrici krediye erişemiyor. Ankete göre, ‘Son bir yılda krediye erişim benim için büyük sorun’ diyenlerin oranı yüzde 3,3’ten yüzde 17,4’e fırladı. Beş kattan fazla. ‘Durgunluk beklentisi nedeniyle işçi çıkarmayı düşünen endüstrici oranı ise yüzde 69. Yani üç sanayiciden ikisi işçi çıkarmayı düşünüyor. Kredi faizi yüksek, kredi süreçlerinin uzaması, bankaların kredi verme süresini sıkıntı eden endüstrici oranı ise yüzde 75.”
