Bakan Ersoy: “Deprem Felaketinden Etkilenen 11 İldeki Vakıf Kültür Varlıklarından 128 Adedinin İhaleleri Yapılmış Ve İhya Çalışmalarına Başlanmıştır”
SİBEL ÖZDEMİR: “EN FAZLA FON ALAN ÜLKE OLMAMIZA KARŞIN EN ÖNEMLİ GERİYE GİDİŞLERİ YAŞAYAN ADAY ÜLKEYİZ”
CHP İstanbul Milletvekili Sibel Özdemir, TBMM Genel Kurulu’nda; “2005’ten itibaren baktığımız vakit, 2005 önemli bir tarih, ülkemizin AB ile müzakereye başladığı tarih yani fasılları, mevzuatı ahenkleştirmeye başladığımız tarih, o dönemden bu döneme en fazla fon alan ülke olmamıza karşın en önemli geriye gidişleri yaşayan aday ülkeyiz, bunu tartışmamız gerekiyor” dedi. İktidarın dış siyasetini eleştiren Özdemir, “Dış siyasetteki bu savrulma nedeniyle artık komşu ülkelerle ilgilerimizin koparılmasına, sonra da bu süreçlerde rastgele bir kazanım elde edip etmediğimiz de ortaya konulmadan gerekçesiz yakınlaşmalara şahit oluyoruz” diye konuştu.
CHP İstanbul Milletvekili ve TBMM AB Ahenk Komitesi Üyesi Özdemir, dün TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Komitesi Ortasında İştirak Öncesi Yardım Aracı (IPA III) Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti’ne Yapılacak Birlik Mali Yardımının Uygulanmasına Ait Özel Düzenlemeler Hakkında Mali Çerçeve Paydaşlık Anlaşması’nın onaylanmasının uygun bulunduğuna ait kanun teklifinin görüşmelerinde söz aldı. Özdemir, şöyle konuştu:
“İLGİLİ KOMİTELERDE GEREKLİ ÇALIŞMALARI YAPMADIĞIMIZ İÇİN UYUMSUZLUKLAR AB RAPORLARINA YANSIMIŞ DURUMDA”
“Komisyonumuzun en önemli görevlerinden biri de resmi aday ülkesi olduğumuz AB ile yasal mevzuatımızı ahenkleştirme noktasında kanun tekliflerinin Meclis Genel Kurulu’na sevk edilmeden önce kesinlikle AB mevzuatına uygunluğunun olup olmadığı konusunda bir görüş ortaya koyması gerekmekte. Münasebetiyle, tali komite olarak parlamentoya sunulan birçok yasal mevzuatta görüş bildirmemiz gerekiyor. Çünkü, içtüzükte kurulumuza böyle bir görev verilmiş. Bu manada, maalesef bugüne kadar komitemizin bu görevini yapmasının şartlarını tam olarak sağlayamadık. Bizler, AB Ahenk Kurulu üyeleri olarak, yalnızca üyesi olduğumuz komite toplantısı değil, özellikle yasa tekliflerinin AB mevzuatı, AB raporlarındaki tespitler, ikazlar bağlamında da ilgili kurullara katılıp katkı sunmaya çalışıyoruz. Lakin, içtüzükte verilen görev gereği AB Ahenk Kurulu olarak toplanıp her yasal mevzuata görüş bildirmemiz gerekiyor. Bu toplantılar doğal olarak yapılamayınca AB mevzuatıyla uyumsuz kanunların yapılmasına neden olunuyor. Bu nedenle AB mevzuatı ahenk noktasında maalesef bizi geriye götüren, AB’den uzaklaştıran yasal düzenlemelerin Meclis Genel Kurulu’ndan geçtiğine, AB raporlarına da yansıdığına şahitlik ediyoruz. Örnek verecek olursak, burada daima birlikte kabul ettiğimiz, Şahsî Dataların Korunması Kanunu’ndaki uyumsuzluklar. En çok da çevreyle ilgili yapılan yasal düzenlemeler, dezenformasyon kanunuyla tabir ve basın özgürlüklerinde AB hukukî mevzuatına uyumsuz düzenlemeler yapıldı. Bu uyumsuzluk, bu çelişkiler her yıl yayınlanan AB Türkiye raporlarına da direkt yansıdı. Biz ilgili komitelerde gerekli çalışmaları yapmadığımız için tüm bu uyumsuzluklar AB raporlarına, memleketler arası raporlara yansımış durumda.
“EN FAZLA FON ALAN ÜLKE OLMAMIZA KARŞIN EN ÖNEMLİ GERİYE GİDİŞLERİ YAŞAYAN ADAY ÜLKEYİZ”
Hazırlık sürecindeki ülkelere verilen bu fonlardan, ülkemiz IPA 1 fonlarında en fazla yani yüzde 48 oranında, IPA 2 döneminde yüzde 25 oranında en yüksek hisse alan ülke pozisyonunda. 2002 birinci iştirak dayanağının verildiği dönemde de yaklaşık 1,5 milyar euro dayanak aldığımız görülüyor. IPA 1 döneminde 11,5 milyar euronun neredeyse 5 milyar eurosunu ülkemiz almış, IPA 2 döneminde 11,7 neredeyse 12 milyar euronun 3,2 milyar eurosunu ülkemiz almış. Bu dönem, bugün bizim kabul edeceğimiz dayanak programında da yaklaşık 14,5 milyarlık bir fon aday ve potansiyel aday ülkelere tahsis edilecek. Baktığımız vakit bizim ülkemiz, 2002 yılından bugüne kadar neredeyse 10 milyar euroya yakın fon ve 900 projeye katılmış. Niçin bu dataları veriyorum? 2005’ten itibaren baktığımız vakit, 2005 önemli bir tarih, ülkemizin AB ile müzakereye başladığı tarih yani fasılları, mevzuatı ahenkleştirmeye başladığımız tarih, o dönemden bu döneme en fazla fon alan ülke olmamıza karşın en önemli geriye gidişleri yaşayan aday ülkeyiz, bunu tartışmamız gerekiyor.
2006 raporlarında, yani fonları almaya başladığımız birinci dönemde, ülkemizden ‘ilerleme, ahenk sağlayan ülke’ olarak bahsedilirken, bugün ‘gerileme, kopuş noktasında’ böyle bir kıymetlendirme yapılıyor. İşte, o vakit ‘aday ülke’ pozisyonundayken, artık ‘stratejik ülke’ pozisyonuna indirgendik. İlerleme kaydetmek bir kenara Avrupa Konseyi’nin tekrar kontrol sürecine girdik. Kontrolden çıkmış bir ülkeydik, bugün tekrar kontrole giren, hatta ihraç tartışmalarının yapıldığı bir ülke pozisyonuna geldik. Yeniden birebir dönemde, bu iktidar dönemindeydik, 2005 sonrası temel haklar, özgürlüklerde ilerleme kaydederken bugün en önemli gerileme kaydettiğimiz alanlar bu alanlar. Doğal olarak, AB yardımlarından en çok yararlanan ancak AB üyelik sürecinde de en önemli geriye gidişler ve tenkitler yaşayan ülke olarak ben bu tezatlığı da belirtmek istedim.
Bugün görüştüğümüz bu mutabakatla, ülkemizi AB üyelik sürecini hazırlayacak, IPA 3 dönemi fonlarının da faal ve verimli kullanılıp kullanılmayacağını da biz burada sorgulamak ve tartışmak zorundayız. Çünkü Meclis olarak oy birliği ile AB ile üyelik sürecimizin somut bir etap kaydetmesi için vereceğimiz bu yetkinin, yani bugün onaylayacağımız AB Mali Yardımlar Anlaşması’nın, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin getirdiği ferdî gelgitlerle heba edilmesi konusunda da çok önemli telaşlar taşımaktayız.
“FON KULLANIMINDA USULSÜZLÜKLERİN YAPILDIĞI DÖNEMDEKİ BAKAN, BİR AB ÜLKESİNE BÜYÜKELÇİ OLARAK ATANDI”
Bu iktidar döneminin bir AB Bakanlığı döneminde fonların kullanımında önemli usulsüzlükler yapılmıştı. Fakat artık bu bakan, bu usulsüzlüklerin yapıldığı dönemdeki bakan, bir AB ülkesine büyükelçi olarak atanarak mükâfatlandırıldı. Bu nedenle, bu uyarımı tekrar yapmak istiyorum.
2017 sonrasında fon kesintileriyle karşı karşıya kalan bir ülke olduk. Fon kesintilerine evet, her vakit itiraz ettik ilgili toplantılarda. Bunları gerçek bulmadığımızı ilgili muhataplarımıza ilettik. Lakin IPA fonlarında yapılan kesintilerin AB raporlarına da yansıyan önemli gerileme, özellikle de Kopenhag Siyasi Kriterleri; temel haklar, özgürlükler, bağımsız yargı, güçler ayrılığı üzere kriterlerdeki önemli geriye gidiş süreçleriyle bağlantısını ve tesirini de bizim tartışmamız gerekiyor. Bu fonların kullanılma yetkisini verirken, bu fonlardaki geriye gidişlerin de sebeplerini tartışmamız gerekiyor.
Bugün bizim onaylayacağımız mutabakatta beş tane temel alan belirliyor. Bu alanlar, bu fonların öncelikli olarak verileceği alanlar şu biçimde: Hukukun üstünlüğü, temel haklar, düzgün yönetişim, müktesebat ahengi, yeşil gündem, sürdürülebilir bağlantısallık, rekabetçilik, kapsayıcı büyüme, hudut ötesi iş birliği. Artık, bedelli milletvekilleri, baktığımız vakit bu fonların öncelikli verileceği alanlarda ülkemiz açısından en problemli, en çok geriye gidişlerin yaşandığı alanlar. Özellikle hukukun üstünlüğü, temel haklar, AB hukukî mevzuatına ahenk, güçler ayrılığı, bağımsız kurumlar üzere alanlar, önemli yapısal ıslahatları gerektiren alanlar olarak karşımıza çıkıyor. AB mali yardımlarının, özellikle öncelikli alanların, bırakalım AB üyelik sürecimizin ötesinde bizim öncelikli ıslahat alanlarımız olarak karşımızda duruyor.
Üyelik sürecine yakınlaşmak bir kenara, uzaklaşan bir ülke olduk. Yeşil Mutabakat, dijitalleşmeyi AB tartışırken biz daha Gümrük Birliği Anlaşması’nı güncelleyemiyoruz. Vize muafiyeti konusunda bir ilerleme kaydedemiyoruz. Tamamlamamız gereken 35 müzakere başlığından 16’sında biz fasıl açabildik lakin bu fasıllarda da önemli bir halde geriye gidiyoruz.
“KİŞİSEL TERCİHLERLE ŞEKİLLENEN DÖNEMSEL SAVRULMALARIN MALİYETİ ÜLKEMİZE VE VATANDAŞLARIMIZA ÖDETİLMEKTE”
Bu yönetim sisteminin yapısal meseleleri olan kurumsuzlaşma, kuralsızlaşma ve siyasallaşan liyakatsiz atamalar sonucunun somutlaştığı en temel alanlardan biri de dış siyasetimiz oldu. Yerleşik dış siyasetteki teamüllerimiz yok sayıldı, ülkemizin prestijine önemli ziyanlar verildi. Dış siyaset alanı ve AB süreçlerindeki kısa vadeli şahsî tercihler ve dış siyasetin şahsî alakalara indirgendiğine biz sık sık şahitlik ettik. Stratejik, uzun vadeli, millî çıkarların ötesinde, bir parti iktidarını da âdeta aşan, özellikle seçim öncesi dönemlerde ortaya çıkan iç siyasete, daha da ötesi şahsî iktidarı muhafazaya dönük çıkışlara da hâlâ şahit oluyoruz. Dış siyasetteki bu savrulma nedeniyle artık komşu ülkelerle bağlantılarımızın koparılmasına, sonra da bu süreçlerde rastgele bir kazanım elde edip etmediğimiz de ortaya konulmadan gerekçesiz yakınlaşmalara şahit oluyoruz. Artık, bu şahsî tercihlerle şekillenen dönemsel savrulmaların tüm maliyetleri de ülkemize ve tüm vatandaşlarımıza ödetilmektedir.
58 yıllık AB ile ilgilerimizin son 20 yılı üzere uzun bir süreci yöneten, tek başına yöneten bu iktidardaki bu savrulmalar, bu gelgitler, çelişkiler, şahsî iktidar hırsları, tercihler ve ferdî tercihlerle kaybettiğimiz tüm kazanım ve yıllarımızı biz kısa vadede telafi edeceğiz. CHP olarak bizler AB başlattığımız bu tam üyelik sürecinde AB’nin prestijli bir tam üyesi olarak hak ettiğimiz vizyonu ortaya koyacak ve AB’de hak ettiğimiz yeri alacağız.”
