TCMB: KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU 2021 YILI SONUNA NAZARAN YÜZDE 14,7 ARTTI
Sezai Temelli: “Kamu-Özel İş Birliği Üzerinden Projelendirmeye Devam Ettiğiniz Sürece Hem Finansal Hem Toplumsal Maliyetler Derinleşecek”
HEDEP Muş Milletvekili Sezai Temelli, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bütçe görüşmelerinde; “Sadece 2017 -2023 yılları arasında kamu-özel iş birliği projelerinden dolayı 16 milyar, neredeyse 17 milyar dolar harcanmış. Kamu-özel iş birliği projelendirmesi, hele hele altyapı, ulaşım gibi sektörlerde iki türlü büyük maliyet yaratıyor. Bir; finansal maliyet, her yıl bu böyle katlanarak gidecek çünkü ipin ucu kaçmış. İkincisi toplumsal maliyet. Aile başına senede 125 dolar köprülere para veriyoruz biz geçsek de geçmesek de. Çünkü yanlış projelendirmişsiniz ve yolların çoğu da boş. Bu kamu-özel iş birliği üzerinden projelendirmeye devam ettiğiniz sürece bu maliyetler, hem finansal maliyetler hem toplumsal maliyetler derinleşecek” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve bağlı kuruluşların 2024 yılı bütçe teklifi, kesin hesap ve Sayıştay raporları görüşülüyor. Komisyonda söz alan HEDEP Muş Milletvekili Sezai Temelli, şunları söyledi:
“PROJELERİN ÇOĞUNDA SOSYAL PROGRAM DEĞİL, SERMAYENİN KÂRLILIĞI ÖNCELİKLE ELE ALINMIŞ”
“Bütün o gösterdiğiniz, yaptığınız şeyler, içinde çok güzel şeyler de var ama nasıl yapıldığı yaptığınız şey kadar önemli. 250 milyar dolar harcamışsınız; AKP iktidara geldiği yirmi yıl boyunca özelleştirme, dış kaynak, dış kaynağın içinde borçlanması, sabit sermaye yatırımları, hepsi yaklaşık 750 milyar dolardır. Bu 750 milyar doların 250 milyar dolarını siz kullanmışsınız Ulaştırma Bakanlığı ve bunları yapmışsınız. Ama bunun bir finansal maliyeti var ve bu finansal maliyet o kadar ciddi bir finansal maliyet ki ekonomi krizlerden çıkamıyor, zaman zaman nefes alıyor, tekrar krize sürükleniyor ve bunun en önemli sebebi yanlış yatırım programları ve projeleri çünkü bir kamu projesinin en önemli meselesi fayda maliyet analizlerini bir sosyal program çerçevesinde üretmesinden geçerken yapılan projelerin çoğunda sosyal program değil, sermayenin kârlılığı öncelikle ele alınmış, değerlendirilmiş. Ve inanılmaz maliyetler ortaya çıkmış.
“2017-2023 YILLARI ARASINDA KAMU-ÖZEL İŞ BİRLİĞİ PROJELERİNDEN DOLAYI 16 MİLYAR, NEREDEYSE 17 MİLYAR DOLAR HARCANMIŞ”
Sadece 2017 -2023 yılları arasında kamu-özel iş birliği projelerinden dolayı 16 milyar, neredeyse 17 milyar dolar harcanmış. Şimdi, bu projelendirme, kamu-özel iş birliği projelendirmesi, hele hele altyapı, ulaşım gibi sektörlerde iki türlü büyük maliyet yaratıyor. Bir, finansal maliyet, böyle devam edecek, her yıl bu böyle katlanarak gidecek çünkü ipin ucu kaçmış. İkincisi toplumsal maliyet. Finansal maliyet kısmının yıkıcılığını hep beraber yaşıyoruz. Aile başına senede 125 dolar köprülere para veriyoruz biz geçsek de geçmesek de. Kimse geçmez ama aile başı 125 dolar ödüyoruz. Çünkü yanlış projelendirmişsiniz ve yolların çoğu da boş. Bu kamu-özel iş birliği üzerinden projelendirmeye devam ettiğiniz sürece bu maliyetler, hem finansal maliyetler hem toplumsal maliyetler derinleşecek.
“KAMU AKLINDAN YOKSUN PROJELENDİRMEYLE BİR DEVLET YÖNETİLEBİLİR Mİ?”
İstanbul Havalimanı’nın performansını yolcu sayısıyla, uçuş sayısıyla, birçok şeyle gösteriyorsunuz. Peki, aklınıza hiç ekolojik yıkım konusu geliyor mu? Ulaştırma Bakanlığı yol, köprü, havaalanı, onu bunu yaparken öyle bir ekolojik tahribat yarattı ki toplumsal finansal maliyetin yanına bir de ekolojik maliyeti ekleyin. Bu yıkımları telafi etmek çok da mümkün değil. Oysa Yeşilköy Havalimanı’na tıpkı Sabiha Gökçen’deki gibi bir ek pist yapsaydınız aslında aynı performansı yakalıyordunuz. Yani dünyanın zenginlerini Uzak Doğu’ya taşımak için, dünyanın zenginlerini Latin Amerika’ya taşımak için çok da sefer yapmamıza gerek yok. Bir optimalite var, bir ölçek meselesi var, kamu aklı var. Kamu aklından yoksun projelendirmeyle bir devlet yönetilebilir mi? Yönetilemediği için İstanbul bu maliyetlere katlanıyor.”
