Chp’li Çiler: Marmara Depremi Öncesinde Depreme Hazır Kentler Oluşturmalıyız
Phaselis Antik Kenti Koruma Çalıştayı Yapıldı: “Yasal Süreç Sonuçlanana Kadar Phaselis Bostanlık Ve Phaselis Alacasu Koylarındaki Plaj Projesine Ait Bütün İşlemler Durdurulmalıdır”
CEREN BALA TEKE
Antalya’nın Kemer ilçesinde birinci derece arkeolojik sit alanı Phaselis antik kentine halk plajı ve günübirlik tesislerin inşaatına karşı çıkan çevre severler, Bostanlık Koyu’nda nöbet tutmayı sürdürürken, 15 -16 Nisan’da yapılan Phaselis Muhafaza Çalıştayı sonrası yayınlanan raporda da “Yasal süreç sonuçlanana kadar Phaselis Bostanlık ve Phaselis Alacasu koylarındaki plaj projesine ilişkin bütün süreçler durdurulmalıdır. Muhafaza ve kullanma istikrarı yerine ‘koruma ve müdafaaya uyumlu kullanma’ yaklaşımı öngörülmelidir” çağrısı yapıldı.
Kemer’de Phaselis antik kentinde bulunan Cennet Koyu ve Bostanlık Koyu’nda, halk plajı ve günübirlik tesisler için Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan ihalenin sonuçlanmasının akabinde inşaata başlandı. Söz konusu ihale, 30 Ocak 2023 tarihinde, 47 milyon 737 bin 500 TL artı KDV ile İstanbul merkezli Se-Fa Onarım Sanayi İnşaat Ticaret Ltd. Şti. firmasına verildi. Çevre severler antik kentte yapılacak inşaat için Bostanlık Koyu’nda nöbet tutmaya devam ederken Phaselis’e Dokunma Hareketi, 15-16 Nisan tarihlerinde Kemer Belediyesi Kültür Salonu’nda “Phaselis Müdafaa Çalıştayı” düzenledi. Çalıştay sonrası hazırlanan rapordaki Bostanlık ve Alacasu koylarındaki plaj projesine ilişkin bütün süreçlerin durdurulması istendi. Raporda şu görüşlere yer verildi:
“Topografik ve kıyı bütünlüğü arz eden birinci derece sit alanı içinde bulunan Phaselis Güney Limanı, devamı Phaselis Bostanlık Koyu, Phaselis ziyarete açık ören yeri ve Alacasu (Cennet) Koyu’nda ağır ve kontrolsüz kullanımlar söz mevzusudur. Bu nedenle doğal ve kültürel bedeller büyük ziyan görmektedir. Ziyaretçi yönetimi de sağlanamamaktadır. Münasebetiyle, bu bedelli alanlarda bir yönetim planına ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Phaselis Bostanlık ve Phaselis Alacasu koylarındaki inşaatlar derhal durdurulmalı, hâlihazırda yapılmış olan tüm alt ve üst yapı kontrollü olarak sökülmeli ve alanın tamiratı gerçekleştirilmelidir. Tüm bu süreçler, ilgili uzmanlar kontrolünde alana daha fazla ziyan verilmeden yapılmalıdır.
“PHASELİS BOSTANLIK VE PHASELİS ALACASU KOYLARINDA ARKEOLOJİK KAZILARIN BİR AN ÖNCE BAŞLAMASI İÇİN GEREKEN TAKVİYE SAĞLANMALIDIR”
Yasal süreç sonuçlanana kadar Phaselis Bostanlık ve Phaselis Alacasu koylarındaki plaj projesine ilişkin bütün süreçler durdurulmalıdır. ‘Koruma ve kullanma’ istikrarı yerine ‘koruma ve müdafaaya uyumlu kullanma’ yaklaşımı öngörülmelidir. Phaselis Bostanlık ve Phaselis Alacasu koyları ziyaretçilere yönelik özel araç trafiğine kapatılmalıdır. Başta sit alanındaki koylar (Phaselis Bostanlık ve Phaselis Alacasu) olmak üzere bütün sit alanının korunması için kâfi sayıda bekçi görevlendirilmelidir. Phaselis Bostanlık ve Phaselis Alacasu koylarında arkeolojik kazıların bir an önce başlaması için gereken dayanak sağlanmalıdır. Phaselis ziyarete açık ören yeri içinde araçların rastgele park etmesine mahzur olunmalı ve araçlar gişelerin yakınında park edecek halde düzenleme yapılmalıdır. Hem Phaselis ziyarete açık ören yeri hem de Phaselis Bostanlık ve Phaselis Alacasu koylarında kara ve deniz ekosistemlerinde taşıma kapasitesi tahlilleri yapılmalı ve taşıma kapasitesi tabanlı ziyaretçi yönetim planı hazırlanmalıdır.
“KORUNACAK MAKSAT TÜRLERİN VE ÖZEL ÖMÜR ALANLARININ KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR YAPILMALIDIR”
Phaselis ziyarete açık ören yeri, Güney Limanı içinde Phaselis Koyu, Phaselis Bostanlık Koyu ve Phaselis Alacasu koylarında halk sıhhatinin, deniz canlılarının ve ekosistemin korunması için deniz suyu kalitesinin korunması sağlanmalıdır. Korunacak maksat türlerin ve özel ömür alanlarının korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Gürültü ve ışık kirliliğine neden olacak hiçbir uygulama yapılmamalıdır. Orta ve uzun vadede sit alanının güvenliğini sağlayacak çevre düzenlemesi ve kontrollü giriş düzenlemesi yapılmalıdır.
“PHASELİS SİVİL DENETLEME ŞURASI ULUSAL PARKTA YAPILACAK TÜM SÜREÇLERİN TAKİPÇİSİ OLACAK”
Bu bağlamda, yönetim planını hazırlamak emeliyle Phaselis Sivil Denetleme Heyeti kurulmuştur. Bu şura bünyesinde sivil toplum kuruluşları ve lokal inisiyatifler yer almaktadır. Bu konseyin amaçlarından biri lokal inisiyatiflerle birlikte bir alan yönetimi planı hazırlamaktır. Phaselis Muhafaza Çalıştayı’nda alınan kararların temelinde, Phaselis ören yeri ve birinci derece sit alanının kullanılması ve korunması hedefiyle yapılacak faaliyetler belirlenecektir. Phaselis Sivil Denetleme Heyeti alanın korunması için bir gönüllülük sistemi oluşturacaktır. Phaselis Sivil Denetleme Heyeti, ulusal parkta yapılacak tüm süreçlerin milletlerarası mutabakatlara uygun olmasını sağlayacak ve bugüne kadar yapılan tüm hukuksuz uygulamaların ve ilgili cezai süreçlerin de takipçisi olacaktır. Phaselis Sivil Denetleme Konseyi Phaselis birince derece arkeolojik sit alanında ve Beydağları Kıyı Ulusal Parkı’nda yapılacak bütün süreçlerin, BM Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi ve Türkiye’nin de üyesi olduğu ICOMOS kuralları başta olmak üzere ulusal ve milletlerarası sözleşmelere uygun bir formda korunması için çalışmalar yapacaktır.”
“DOKUNULMAYAN EN SON ULUSAL PARKLAR KALMIŞTI, ARTIK SIRA ORALARA GELDİ”
Phaselis’e Dokunma Hareketi’nden Erol Malçok da yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“6 Şubat zelzelesinin çabucak sonraki haftasında başlayan, 1.derece sit alanı ve Beydağları Mili Parkı içerisinde yer alan Phaselis Antik Kenti’ndeki inşaat çalışmaları maalesef Kültür ve Turizm Bakanlığı eliyle devam ediyor. Dokunulmayan en son ulusal parklar kalmıştı, artık sıra oralara geldi. Kapadokya, Uludağ ve Phaselis maksatta ve bu inşaat makinasını durduramazsak öbür ulusal park ve sit alanları da tıpkı mukadderatı paylaşacak. 20 Şubat’ta ağır iş makinalarıyla Alacasu Koyu’nda başlayan inşaat artık Bostanlık Koyu’na da sıçramış durumda. Alacasu’da beton atmak da dahil yapılan tahribata halkın verdiği reaksiyon sonucunda Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, betonlar büsbütün sökülecek ve kazık sistemiyle yalnızca duş ve tuvalet yapacağız demişti. Meğer atılan 480 metrekarelik betonun, söküleceği sözü verilmesine karşın 270 metrekaresi üzerinde inşaat yükseliyor. Ve buna bir de beton künkler üzerinden demir profillerle yapılan büfe eklendi. Yani ticari işletme söz konusu. Bütün ısrarlarımıza karşın bilgili proje iptal edildikten sonra yeni proje bize verilmiyor. Bostanlık Koyu’ndaki rastgele ve hiçbir plana dayanmayan gecekondu biçimi çalışmaları da görünce bizde ellerinde bir proje olmadığı şüphesi de oluştu. Ayrıyeten Bostanlık Koyu’na çekilen güçlü şebeke elektriği burada büyük bir işletme yapılacağını da düşündürtüyor.
“DANIŞTIĞIMIZ ARKEOLOGLAR VE MİMARLAR HER İKİ KOYDA DA YAPILANLARIN HİÇBİR MÜDAFAA KURALINA UYMADIĞINI SÖYLÜYOR”
Bakan Ersoy buyruk veriyor inşaat başlıyor, buyruk veriyor betonların bir kısmı sökülüyor. Bütün bu değişikliklerin ne müze müdürlüğünün ne müdafaa konseyinin ne de hafriyat başkanlığının dikkate alınmadan yapıldığı çok açık. Çünkü bu kurumların böyle ucube yapılaşmalara müsaade vermesi mümkün değil diye düşünüyoruz. Çünkü danıştığımız arkeologlar ve mimarlar her iki koyda da yapılanların hiçbir muhafaza kuralına uymadığını söylüyor. Aslında ne vakit inşaat alanında olsak bulunması mecburî olan arkeoloğa rastlamıyoruz. Ve bunu tutanakla da tespit ettirip suç duyurusunda bulunduk. Ayrıyeten, yasak olmasına karşın çalışmaların mesai saati bitiminden sonra hatta geceleri de devam ettiğini biliyoruz. Bunların elimizde görüntü kayıtları var ve basında yayınlamış bulunuyoruz.
“KİMSE BURAYI BEN YAPTIM OLDU FORMUNDA KULLANMA HAKKINA SAHİP DEĞİLDİR”
Bir de çelişik davranışlarla dolu bir bakanlıkla karşı karşıyayız. Örneğin; 2014 yıkında şu an bulunduğumuz Bostanlık Koyu’nun biraz gerisine kiraladığı yere Fettah Tamince otel yapmak istemişti. Bunun üzerine çevreciler ve bölge halkı reaksiyon göstermiş ve Kültür ve Turizm Bakanlığı da burası 1.derece sit alanı diyerek otele müsaade vermemişti. Tekrar Bakan Ersoy’un kendisi iki yıl önce Tarım Orman Bakanlığı’nın bu koylarda yapmak istediği bir projeye sit alanında inşaat olmaz diyerek karşı çıkmıştı. Bunun görüntüleri de var ve toplumsal medya hesaplarımızdan yayınladık. Artık ise yangından mal kaçırır üzere bayrama yetiştirme telaşıyla yürüyen bu gecekondu nitelikli inşaatları anlamakta güçlük çekiyoruz. Meğer beklerdik ki bir sorun varsa, bu koylarda tuvalet olmamasına dair, bilim beşerlerine, çevrecilere sorularak bir proje üretilsin. Günümüz teknolojisiyle, kültürel ve doğal mirasımızın dünyada az rastlanır örneği olan Phaselis Antik Kenti’nin muhafaza kullanma istikrarını gözeterek bir proje oluşturmak çok kolaydı. İşte bu nedenle elimizi taşın altına koyup, alanında uzman bilim insanlarının iştirakiyle iki gün süren bir çalıştay gerçekleştirdik. Geç de olsa yanlıştan dönülür de bilimin sesine kulak verilir tahminen. Phaselis hepimizin, tüm canlıların ve korunması gereken kültürel mirasın Phaselis’i. Tam da bu nedenle kimse burayı ben yaptım oldu biçiminde kullanma hakkına sahip değildir. Yapılacak en küçük bir müdahale tekraren düşünülmeli, fikir alınmalı ve danışılmalıdır. Ayrıyeten ihale süreci ile ilgili şüphelerimiz artarken, az önce aldığımız habere göre; Gazeteci Yusuf Yavuz’un bugün yayınlanan haberine göre; TURAŞ’ın eski genel müdürü Taylan Şimşek, ‘Biz Phaselis’i 25 milyona ihaleye çıkaracaktık artık 47,7 milyona çıkmış, bu araştırılmalıdır ‘dedi. Alacasu ve Bostanlık Koyları’ndaki bu tahribat abidesi projelerin iptal edilmesinin mücadelesini bırakmayıp, takipçisi olacağımıza söz veriyoruz.”
