Tkp’den Cumhuriyet Yürüyüşü: Türkiye’yi Ve Cumhuriyet’i Yeniden Ayağa Kaldıralım
KILIÇDAROĞLU’NUN AÇIKLADIĞI, ILO UZMANLAR KOMİTESİ RAPORU: “KOMİTE, HÜKÜMETİ TARAF OLUNAN KONTRATLARA TAM AHENK SAĞLAMAYA ÇAĞIRMIŞTIR”
MELİS YILDIRIM
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, bugün Memleketler arası Çalışma Örgütü’nün bir raporunda Türkiye’nin madenlerdeki ölümcül kazalarla ilgili bilgi vermediğinin belirtildiğini açıkladı. Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO) Uzmanlar Komitesi’nin 19 Ekim’de yayınladığı, Madenlerde Güvenlik ve Sıhhat Sözleşmesi’nin Türkiye’de uygulanmasına ait bilgi notunda; hükümetin 2017 yılında madencilik sektöründe 86 ölümlü iş kazası olduğuna dair beyanı hatırlatıldı ve “Komite, Hükümet’in, tüm sektörler ve işyerlerinde, ölümle sonuçlanan iş kazaları dahil olmak üzere iş kazalarının sayısı hakkında detaylı bilgi vermeye devam etmesini istemektedir” denildi. Bilgi notunda, Komite, Hükümeti taraf olunan sözleşmelere tam ahenk sağlamaya çağırmıştır” tabirleri kullanıldı.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, bugün Sivas’ta; CHP’nin düzenlediği Belediye Liderleri Çalıştayı’nda Bartın’daki maden faciası ile ilgili “Uluslararası Çalışma Örgütü. Bu örgütün üyesiyiz. 2015 yılında 176 sayılı Madenlerde Güvenlik ve Sıhhat bahisli ILO sözleşmesini imzalamışız. Bu sözleşmenin gerektirdiği hiçbir şeyi yapmamışız. Artık milletlerarası komite diyor ki ‘Bana ne için bilgi vermiyorsun?’ Bilgi verilmemiş. ‘Altına imza attın gereğini yerine neden getirmiyorsun?’ diyor. Gereğini yerine getirmemiş. ‘Ölümcül kazalar olunca bana bilgi vereceksin, neden bugüne kadar bilgi vermedin, bana bilgi vermeyi sana tekrar hatırlatıyorum’ diyor” dedi.
ILO Uzmanlar Komitesi’nin Madenlerde Güvenlik ve Sıhhat Sözleşmesi’nin Türkiye’de uygulanmasına ait görüşlerin yer aldığı ve CHP Genel Lideri Kılıçdaroğlu’nun sözünü ettiği bilgi notu, 19 Ekim’de yayınlandı. Bilgi notunda, Türkiye’nin İş Güvenliği ve Sıhhati Sözleşmelerini uygulamasına ait Uzmanlar Komitesi’nin 2018-2022 yılı raporlarından gözlemler ve direkt talepler bir ortaya getirildi.
ILO’nun yayınladığı bilgi notunda öne çıkanlar şöyle:
“HÜKÜMETİN BİLGİ VERMEMESİNİ DERTLE KAYDETMEKTEDİR”
“Türkiye ayrıyeten, 176 sayılı Madenlerde Güvenlik ve Sıhhat ILO Sözleşmesini de 2015 yılında onaylamıştır. ILO, onaylanan sözleşmelerin üye ülkeler tarafından uygulanmasını kendine has bir kontrol sistemi aracılığıyla takip etmektedir.
Komite, önceki yıllarda; Hükümet’in Ulusal İşçi Sıhhati ve Güvenliği (İSG) Siyaseti ve Ulusal Hareket Planı 2014-18’in gözden geçirilmesine, yeni ISG siyaseti ve programının hazırlanması ve kabul edilmesine ve en yüksek temsil düzeyine sahip patron ve işçi örgütleriyle yapılan istişarelere ait bilgi sunmasını talep etmiştir. Komite, Kurul’un henüz kurulmamış olmasını ve Hükümet’in, şuranın oluşumu ve İSG ile ilgili görevlerine ait bilgi vermemesini tasayla kaydetmektedir. Komite ayrıyeten, Hükümet’in Ulusal İSG Siyaseti ve Ulusal Aksiyon Planı 2014-2018’in gözden geçirilmesine ve yeni siyaset ve programın kabul edilmesinde kaydedilen ilerlemelere ait bilgi vermediğini kaydetmektedir.
Komite ayrıyeten, Hükümet’in, müteakip dönem için yeni İSG siyaseti ve programının hazırlanması ve kabul edilmesi hakkında bilgi sağlamasını talep etmektedir. Komite, Hükümet’in, en yüksek temsil düzeyine sahip patron ve işçi örgütleriyle bu mevzuda yapılan istişareler hakkında bilgi vermesini bir defa daha talep etmektedir.
“HÜKÜMETİN İŞ KAZALARI HAKKINDA BİLGİ VERMEYE DEVAM ETMESİNİ İSTEMEKTEDİR”
Komite, Hükümet’in 2017 yılında inşaat sektöründe 587 ölümlü iş kazası ve madencilik sektöründe ise 86 ölümlü iş kazası olduğuna dair beyanını tasayla kaydetmektedir. Komite, Hükümet’in (başta metal, madencilik ve inşaat sektörleri ve işçilerin makine kullandığı yerler olmak üzere) işçilerin özellikle risk altında olduğu sektörler ve işyerlerinde iş kazalarını azaltmak üzere önlemler almaya devam etmesini istemektedir. Komite, Hükümet’in, tüm sektörler ve işyerlerinde, ölümle sonuçlanan iş kazaları dahil olmak üzere iş kazalarının sayısı hakkında detaylı bilgi vermeye devam etmesini istemektedir.
“KOMİTE HÜKÜMETİ, TARAF OLAN SÖZLEŞMELERE TAM AHENK SAĞLAMAYA ÇAĞIRMIŞTIR”
Komite, 2021 yılındaki izleme raporu ve 2019-2020 direkt talep raporlarında, 2018 tarihli 703 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kabul edilen İSG Maddesi’nin 13(1) bölümünde yer alan ‘Tehlike önemli, yakın ve kaçınılmaz ise’ sözündeki ‘kaçınılmaz’ tabirinin çıkartılmasını talep etmiş, bu halde Hükümeti taraf olunan sözleşmelere tam ahenk sağlamaya çağırmıştır. Hasebiyle Komite, Hükümet’i, ulusal mevzuatta yahut düzenlemelerde, işçilerin güvenlikleri yahut sıhhatleri açısından yakın ve önemli tehlike olduğunu düşünmek için geçerli nedenleri olması durumunda (veya maden işçilerinin durumunda, makul gerekçelere dayanarak, önemli tehlike oluşturduğu izlenimini veren şartlar ortaya çıktığında) kendilerini tehlikeden kurtarma hakkına sahip olmasını sağlayarak 155 sayılı Sözleşme’nin 13 ve 19(f) Unsurları, 167 sayılı Sözleşme’nin 12(1) Hususu ve 176 sayılı Sözleşme’nin 13(1)(e) Unsurunu tam olarak yürürlüğe koymak için gereken önlemleri almaya teşvik etmektedir. Komiteye göre, özellikle madenlerde çalışanların kendilerini tehlikeden uzaklaşma haklarını sağlamak için, ‘kaçınılmaz’ bir tehlike tespit etmeksizin, önemli ve yakın tehlikelerden kaçınma hakkına sahip olması bir an önce kanunen güvence altına alınmalıdır.
Komitenin 2019 ve 2020 direkt talep raporuna göre 2018 yılında İSG alanında 12 bin 649 teftiş yapıldığı ve bunların 974’ü madencilikte gerçekleştirildiği kaydedilmiştir. 2019 yılında ise madencilik sektöründe yalnızca 152 kontrol yapıldığı belirtilmiştir. Komite, Hükümet’in, 2019 yılındaki İSG teftiş sayılarında yaşanan yüzde 75’lik düşünün nedenini belirtmesini ve madencilik sektörü ve işçileri altyüklenici pozisyonundaki işyerleri de dahil olmak üzere, tüm işyerlerinde gerçekleştirilen İSG teftişleri ve kayda geçirilmiş iş kazaları ve hastalıkları hakkında istatistik sağlamaya devam etmesini talep etmektedir. Bu mevzuda bilgi bulunmadığı takdirde, Komite, Hükümet’in iş teftiş heyeti görevlileri ile patronlar ve işçiler yahut bunlara ilişkin örgütler ortasında iş birliğinin sağlanması gayesiyle mevcut düzenlemeler hakkında bilgi vermesini talep etmektedir.
MADENLERDEKİ İŞ KAZALARI ORANIYLA İLGİLİ İLERLEME HAKKINDA BİLGİ TALEP EDİLMİŞ
Komite, 2018 direkt talep raporunda Hükümetin Ulusal Siyaset Evrakı ve 2014-2018 Aksiyon Planı’ndaki madencilik sektöründeki iş kazalarının oranını her yıl yüzde 3 oranında azaltma performans göstergesi ile ‘madenlerde çökme, patlama ve başka nedenlere bağlı kazaların önlenmesi’ aksiyon hususuna atıfta bulunarak, Hükümetten, madenlerde güvenlik ve sıhhat siyasetini periyodik olarak gözden geçirmek için alınan önlemler ve bu bağlamda patron ve işçi örgütleriyle üçlü Ulusal İSG Kurulu bağlamında dahil olmak üzere yapılan istişareler hakkında bilgi vermesini talep etmiştir. Ayrıyeten Hükümetten, özellikle madenlerdeki iş kazalarının oranıyla ilgili olarak, üstte belirtilen performans göstergesine ait kaydedilen ilerleme hakkında bilgi vermesini talep etmiştir.
“MADENLERDE ÖLÜM VE YARALANMAYLA SONUÇLANMAYAN OLAYLARIN RAPORLANMASINDA EKSİKLİKLER VAR”
Komite, madenlerde meydana gelen ölüm ve yaralanmayla sonuçlanmayan olayların raporlanmasındaki eksikliklere dikkat çekmektedir. Bu olaylar ‘ramak kala olaylar’ olup, sektörel İş sıhhati ve güvenliği siyasetleri geliştirmek dahil pek çok önemli alanda bilgi vermektedir. Komite son yıllardaki tüm direkt talep raporlarında, hükümetten bir kere daha, Unsur 5(1)’in pratikteki uygulamasına ait bilgiler de dahil olmak üzere; madenlerin güvenli işletimi ve sağlıklı bir çalışma ortamı sağlamak üzere tasarlanmasını sağlamak için alınan önlemler hakkında daha fazla bilgi vermesini talep etmektedir. Özetle, Komite’ye göre, yeni kurulacak maden işletmelerinin, proje ruhsatlandırma basamağında İSG standartlarına göre değerlendirilmesini sağlayacak yasal düzenlemeler bir an önce hayata geçirilmelidir.
“HÜKÜMET, ÖNEMLİ BİR TEHLİKE DURUMUNDA PATRONLARIN FAALİYETLERİ DURDURMASINI SAĞLAMALI”
Komite, tekrar son yıllardaki tüm direkt talep raporlarında, Türkiye’nin taraf olduğu 176 Sayılı Sözleşme’nin 7(i) Hususunun, patronların, işçilerin güvenliği ve sıhhati için önemli bir tehlike olduğunda, faaliyetlerin durdurulmasını ve işçilerin güvenli bir yere tahliye edilmesini sağlamasını gerektirdiğini hatırlatmıştır. İSG Maddesi’nin 12. bölümünden farklı olarak, bu yükümlülük yakın yahut kaçınılmaz tehlike durumlarıyla hudutlu değildir. Komite, Hükümetten, işçilerin güvenliği ve sıhhati için önemli bir tehlikenin olduğu her durumda patronların faaliyetleri durdurmasını ve işçileri tahliye etmesini sağlayarak Sözleşme’nin 7(i) Hususunu tam olarak yürürlüğe koyacak önlemler almasını talep etmektedir.
“İŞÇİ TEMSİLCİLERİNİN BİLDİRİM ALMA HAKKINA YÖNELİK YASAL DÜZENLEME YAPILMALI”
Komite, Hükümetten, Sözleşme’nin 13(2)(f) Hususu uyarınca işçi temsilcilerinin kazalar ve tehlikeli olaylar hakkında bildirim alma hakkını güvence altına almak için alınan yahut öngörülen önlemler hakkında daha fazla bilgi vermesini talep etmektedir. İşçi temsilcilerinin kazalar ve tehlikeli olaylar hakkında bildirim alma hakkının güvence altına alınmasına yönelik gerekli yasal düzenleme yapılmalıdır.”
İlgili Haberler
