24 Eylül 2024 Salı

İÇİŞLERİ BÜTÇESİNDE ‘TERÖRLE MÜCADELE’ VERİSİ: ZİYAN TESPİT KOMİTELERİNDEKİ MÜRACAATLAR, YENİLERİ GELMESE BİLE 2025 YILINDA LAKİN BİTECEK

MANSUR ÇELİK

İçişleri Bakanlığı’nın 2023 yılı bütçesinin, bu yıla göre yüzde 121,4 artırılarak 32 milyar 631 milyon 38 bin TL’ye çıkartılması istendi. Teklifte, ziyan tespit kurullarına yapılan müracaatlardan hudut güvenliğine, yeni kimlik kartından korucu sayısına kadar birçok data yer aldı. Terörle mücadele sırasında ziyan gören vatandaşlar tarafından, valiliklerde oluşturulan kurullara 2021 yılında 97 bin 55 müracaat yapıldı. Lakin geçen yıl, bu müracaatlardan 11 bin 375’i sonuçlandırılabildi. Bu durumda, Bakanlık bilgilerine göre, bu yıl sonunda vilayetlerdeki ziyan tespit kurullarının önünde toplam 107 bin 55 müracaat olacak. Valiliklerde her yıl 30 bin müracaatın sonuçlandırılması hedeflendiği için, kurullardaki müracaatlar, yenileri gelmediği takdirde fakat 2025 yılında sonuçlanabilecek. İçişleri Bakanlığı, iki yıl içerisinde sonlarda toplam 469 gözetleme kulesi inşa edildiğini açıkladı.

2023 yılı merkezi yönetim bütçe kanun teklifinin görüşme maratonu bugün TBMM’de başlayacak. Bakanlıklar gelecek yıllara ait maksatlarını de kendi bakanlık bütçe tekliflerine geçirdikleri için tekliflerin bu yönüyle de incelenmesi gerekiyor. Bu açıdan bakıldığında, İçişleri Bakanlığı’nın 2023 bütçesinin, bu yılın başlangıç ödeneğine göre yüzde 121,46 artırılarak 32,63 milyar TL’ye çıkartılması istenen teklifte dikkat çeken kimi hususlar yer alıyor. ANKA Haber Ajansı’nın incelemesine göre, İçişleri bütçesindeki birtakım bilgiler ana çizgileriyle şöyle:

ZARAR TESPİT KURULUNDAKİ MÜRACAATLAR, YENİLERİ GELMESE BİLE 2025 YILINDA LAKİN BİTECEK

İçişleri Bakanlığı, 5233 sayılı Terör ve Terör Mücadeleden Doğan Ziyanların Karşılanması Hakkında Kanun’a göre sivil vatandaşlara ödeme yapıyor. Bunun için ziyan gören sivillerin, vilayetlerde vali yardımcıları başkanlığında oluşturulan ziyan tespit komitelerine başvurması gerekiyor. Yurt genelinde bu kurullara 2021 yılında toplam 97 bin 55 müracaat yapıldı. 2022 yılında 7 bin 500 müracaat yapılması bekleniyordu lakin bakanlık bunun yıl sonunda 10 bine çıkacağı iddiasını yaptı. İçişleri Bakanlığı 2023, 2024 ve 2025’te de her yıl ortalama 10 bin yeni müracaat yapılacağını iddia ediyor.

Zarar tespit komiteleri, 2021 yılında toplam 11 bin 375 başvuruyu sonuçlandırabildi. Sonuçlandırılan müracaatlar için 2021’de vatandaşlara 507 milyon 500 bin TL tazminat ödendi. Bu yılın sonuna kadar ise toplam 1 milyar 648 milyon 69 bin TL daha ödeme yapılacağı belirtildi.

2022 yılı için 12 bin müracaatın sonuçlandırılması iddiası yapılmıştı, lakin bakanlık yıl sonu için iddiasını yükseltti ve varsayımını, bu yılın sonunda 30 bin müracaatın sonuçlandırılacağı yönünde revize etti. İçişleri; 2023, 2024 ve 2025 yıllarında da her yıl 30 bin müracaatın sonuçlandırılması planlamasını yaptı.

Bu durumda, bakanlık bilgilerine göre bu yıl sonunda vilayetlerdeki ziyan tespit komitelerinin önünde toplam 107 bin 55 müracaat olacak. Valiliklerde her yıl 30 bin müracaatın sonuçlandırılması hedeflendiği için, komitelerdeki müracaatlar, yenileri gelmediği takdirde lakin 2025 yılında sonuçlanabilecek.

KORUCU SAYISI ARTIYOR

İçişleri bütçesinde güvenlik korucularına ait bilgilere de yer verildi. Buna göre, 2021 yılında toplam bin 427 korucu görevlendirildi. 2022 yılı içerisinde 500 korucu daha görevlendirilmesi hedeflenmişti, lakin yıl sonuna kadar bu sayının bine çıkarılacağı bildirildi. İçişleri Bakanlığı, 2023’te bin, 2024 ve 2025 yıllarında ise 500’er korucu daha görevlendirileceğini bütçe teklifinde söz etti.

İçişleri Bakanlığı, “Bölücü terör örgütü PKK’nın 1984’te başlattığı silahlı aksiyonlarının artması ve bölge halkına yönelik katliamlara girişmesi üzerine, güvenlik güçlerinin ulaşmakta güçlük çektiği yahut yetersiz kaldığı köy ve mezralarda, vatandaşın güvenliğinin sağlanması amacıyla” 1985 yılında Köy Kanunu’nda değişiklik yapılarak güvenlik koruculuğunun (GK) ihdas edildiğini anımsattı. İçişleri bütçesinde, “Bölgede güven ve asayişin sağlanmasında büyük katkı sağlayan GK’lar, tıpkı vakitte yatırım bedeli yüksek olan ekonomik ve kritik tesislerin de güvenliğini sağlayarak hem üretimin kesintiye uğramamasına hem de inşaatı devam eden yatırımların sıhhatle tamamlanarak iktisada katılmasına yarar sağlamaktadır” denildi.

SINIRLARDA İKİ YILDA 469 GÖZETLEME KULESİ

İçişleri Bakanlığı, hudut güvenliği ile ilgili çalışmalar hakkında da bütçede bilgi verdi. Buna göre; sonlardaki aydınlatma, devriye yolu üretimi, tamamlanan duvar uzunluğu, gözetleme kuleleri ve yüksek güvenlikli tel/çit sistemi dataları de şöyle:

Performans

Ölçü Birimi

2021 Gerçekleşme

2022

Planlanan

2022 YS

Gerç. Tah

2023 Hedef

Tamamlanan Aydınlatma Sistemi Uzunluğu

Km

20

25

75

30

Tamamlanan Devriye Yolu Uzunluğu

Km

45

50

50

50

Tamamlanan Duvar Uzunluğu

Km

45

50

50

50

Tamamlanan Gözetleme Kulesi Sayısı

Adet

194

141

275

66

Tamamlanan Yüksek Güvenlikli Tel-Çit Sistemi Uzunluğu

Km

12

50

50

50

2023’TE 25,5 MİLYON YENİ EHLİYET, 11,8 MİLYON YENİ PASAPORT VERİLECEK

İçişleri Bakanlığı, nüfus ve vatandaşlık hizmet dataları ve iddialarını de bütçede açıkladı. Bakanlık, 2021’de 2 milyon 18 bin kişinin kimlik kartına sürücü evrakının yüklendiğini, bu yılın sonuna kadar 1 milyon 750 bin kişinin daha bu hizmetten yararlanacağını bildirdi. Nüfusun yüzde 81,5’inin yıl sonunda yeni kimlik kartına sahip olacağını açıklayan İçişleri Bakanlığı’nın bilgilerine göre, 2021 yılında 6 milyon 221 bin 604 şahsa yeni pasaport verildi yahut pasaportu değiştirildi. 2022 yılı sonuna kadar 9 milyon 224 bin 29 şahsa daha pasaport verileceği iddiasında bulunan İçişleri Bakanlığı, nüfus arşivlerinin tamamının elektronik ortama aktırıldığını bildirdi. Bakanlık, 2021’de 13 milyon 212 bin şahsa yeni tip sürücü dokümanı verildiğini yahut bunlarla değiştirildiğini, yıl sonunda ise 18 milyon 353 bin kişinin daha ehliyetini değiştirmiş olacağını iddia ediyor ve 2023’te 25,5 milyon kişinin ehliyetini değiştirmesini bekliyor.

İlgili Haberler