MERKEZ BANKASI: KONUT FİYATLARI YILLIK YÜZDE 174,2 ARTTI
BİRLEŞİK KAMU-İŞ: OCAK-KASIM DEVRİNDE ZERZEVAT FİYATLARI YÜZDE 434,3 ORANINDA ARTTI
Birleşik Kamu-İş, kasım ayına ait ‘Halkın Enflasyonu’ raporunu yayınladı. Birleşik Kamu-İş Genel Lideri Mehmet Balık, “Yanlış ekonomik ve ziraî siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, ülkedeki açlık riskini giderek büyütüyor. Besine erişimi zorlaştıran fiyat artışları, vatandaşları yetersiz ve sıhhatsiz beslenmeye zorluyor… Ocak-kasım döneminde zerzevat fiyatları yüzde 434,3 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 122,5, öbür besin fiyatları ise yüzde 128,9 oranında zamlandı” açıklamasını yaptı.
Birleşik Kamu-İş, kasım ayına ait ‘Halkın Enflasyonu’ raporunu bugün yayınladı. Birleşik Kamu-İş Genel Lideri Mehmet Balık, bahse ait yaptığı yazılı açıklamada şunları kaydetti:
“KASIMDA BİR ÖNCEKİ AYA GÖRE YÜZDE 4 ORANINDA ARTIŞ KAYDEDİLEN BESİN FİYATLARINDAKİ 11 AYLIK ARTIŞ İSE YÜZDE 119,1’İ BULDU”
“Merkez Bankası’nın Eylül 2021’de faiz indirimine başlayarak tetiklediği bugün içinde bulunulan yüksek enflasyon süreci, dar ve sabit gelirlileri fakirleştirmeye devam ediyor. Halkın günlük harcamalarının en büyük kısmını oluşturan besin fiyatlarındaki yükseliş kasım ayında da devam etti. Kasımda bir önceki aya göre yüzde 4 oranında artış kaydedilen besin fiyatlarındaki 11 aylık artış ise yüzde 119,1’i buldu. Kamuda çalışanların ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıklarının enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttığı, geçen yıl eylül ayından bu yana besin fiyatlarındaki birikimli artış ise yüzde 208,8 oldu.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel besin unsurundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı besin fiyatları endeksinin Kasım 2022 sonuçları açıklandı. Araştırmayla gelirinin büyük bölümünü besine ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı rastgele bir müdafaası bulunmayan dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve fakirlerin yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun kestirim edilmesi amaçlanıyor.
“YANLIŞ EKONOMİK VE ZİRAÎ SİYASETLERİN BESİN FİYATLARINDA YOL AÇTIĞI ARTIŞ, ÜLKEDEKİ AÇLIK RİSKİNİ GİDEREK BÜYÜTÜYOR”
Yanlış ekonomik ve ziraî siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, ülkedeki açlık riskini giderek büyütüyor. Besine erişimi zorlaştıran fiyat artışları, vatandaşları yetersiz ve sıhhatsiz beslenmeye zorluyor. Uzmanlar, bu durumun önemli sıhhat meselelerine yol açma riski taşıdığını belirtiyor. Son bir yılda kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıkları, enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttı. Minimum ücretteki artış yüzde 94,6 oldu, işçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında arttı. Faiz indirimleriyle Türkiye’nin yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği eylül ayında 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için bu yıl kasım ayında 309 lira ödemek gerekirken kamu çalışanı ve emeklisinin Eylül 2021’deki 100 liralık geliri bugün 185,6 lira, taban ücretlininki 194,6 lira, işçi ve bağımsız çalışan emeklisininki ise 178,6 lira oldu.
“KASIM AYINDA SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ İLE YUMURTA KÜMESİ FİYATLARI İSE YÜZDE 10 ORANINDA YÜKSELDİ”
Kasımda, besin fiyatlarındaki artışta bütün harcama kümelerinde yaşanan yüksek oranlı artırımlar belirleyici oldu. Bu orana en büyük katkıyı ise süt ve süt ürünleri, zerzevat ve bakliyat fiyatları yaptı.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, kasımda bir önceki aya göre yüzde 2,7 oranında artış kaydetti. Et ve balık kümesi fiyatlarında, kırmızı et fiyatlarındaki artışa karşın tavuk eti fiyatlarındaki düşüşün tesiriyle yüzde 1,4 oranında düşüş yaşanan kasım ayında süt ve süt ürünleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 10 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 2,3 oranında artış oldu. Meyve fiyatlarının yüzde 2,5 oranında arttığı kasımda zerzevat fiyatlarında, bir önceki aya göre ortalama yüzde 13,1 oranında artış yaşandı. Bakliyat fiyatlarının yüzde 5 arttığı kasımda salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin unsurlarından oluşan başka işlenmiş besin fiyatlarında ise yüzde 0,4 oranında artış kaydedildi.
Böylece, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 besin unsurundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için kasımda, bir önceki aya göre yüzde 4 oranında daha fazla para ödedi.
“OCAK-KASIM DÖNEMİNDE ZERZEVAT FİYATLARI YÜZDE 303,7 ORANINDA ARTTI”
Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara yanlışsız süratle gittiği bu yılın birinci 11 aylık döneminde besin fiyatlarındaki artış ise üç haneli oranlara çıkarak yüzde 119,1 oldu.
Ocak-kasım döneminde ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 120,6 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 57,4; süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 91,7, yağ fiyatları yüzde 38,9, meyve fiyatları yüzde 121,8, zerzevat fiyatları yüzde 303,7 bakliyat fiyatları yüzde 68,6, öteki besin unsurlarının fiyatları da yüzde 112,4 oranında arttı.
“VATANDAŞLAR, KASIM 2021’DE 100 LİRAYA DOLAN BİR BESİN SEPETİ İÇİN BU YIL BİREBİR AY 267,4 LİRA ÖDEMEK ZORUNDA KALDILAR”
Gıda fiyatlarında, yıllık olarak ise (Kasım 2021’e göre) yüzde 167,4 oranında artış gözlendi. Başka bir tabirle vatandaşlar, Kasım 2021’de 100 liraya dolan bir besin sepeti için bu yıl tıpkı ay 267,4 lira ödemek zorunda kaldılar. Bu yıl kasımda, geçen yılın birebir ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 167,1, et-balık fiyatlarında 84,6, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 153,2 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 87,7 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 239,3, zerzevat fiyatları ise yüzde 434,3 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 122,5, öbür besin fiyatları ise yüzde 128,9 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar, besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.”
