CHP’li Türker Ateş: “İşsiz Ordusu Çoğalıyor”
ABDÜLLATİF ŞENER: TÜRK TARİHİNİN EN FAİZCİ HÜKÜMETİ BU HÜKÜMETTİR
CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki bütçe görüşmelerinde, “Binlerce yıllık Türk tarihinin en faizci hükümeti bu hükümettir. Yalnızca Cumhuriyet dönemi faizinden de bahsetmiyorum, Osmanlıyı da içine katıyorum. Hiçbir dönemde faiz ödemeleri ana parayı geçmemiştir. Birinci kere bu hükümet döneminde devletin iç borçlanmalarındaki faiz, ana parayı geçmiştir” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bütçe maratonu başladı. Komisyon’da bugün, 2023 Yılı Bütçe Kanun Teklifi, 2021 Yılı Kesin Hesap Kanun Teklifi ve 2021 yılına ait Sayıştay raporları görüşülüyor.
CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, Komisyon’da CHP kümesi ismine yaptığı konuşmada şunları söyledi:
“Bütçeleri farklı açılardan kıymetlendirebiliriz. Bir açıdan baktığınız vakit bütçeler, yasama organının yürütme organına kamu harcamalarını yapma ve kamu gelirlerini toplama yetkisi vermesi manasını söz eder. Tüzel niteliği vardır. Bu bütçe kanununa dayanarak yönetim de bir yıllık süre içinde devletin gelir ve masraflarını yönetim eder.
Bütçeler, birebir vakitte iktisat siyaset aracıdır. Yani önümüzdeki yılın iktisadını nasıl görmek istiyorsunuz. Bugün ve yarın ortasındaki ekonomik gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz. Önümüzdeki bir yıl içinde büyüme, işsizlik, enflasyon, dış istikrar ne olmalıdır? Ülkenin geleceği açısından ekonomik büyüklükleri nasıl şekillendirmek, neye bağlamak lazım? Bunu hedeflerken bu bütçenin bu ekonomik göstergelere tesiri ne olabilir? Bunu ayarlamak.
“5 YILDIR SÜREN EKONOMİK KRİZ BUHRANA DÖNÜŞMÜŞ”
Bence içinde bulunduğumuz süreç itibariyle bütçenin ikinci boyutu, birincisine göre çok daha önemlidir. Gerçekten 5 yıldır süren bir ekonomik kriz var ve ekonomik buhrana dönüşmüş. 2021, 2022 çok sıkıntı geçmiş. Böyle bir ortamda 2023 bütçesini hazırlıyoruz. 2023’te iktisadın ne olacağı ile ilgili bütçenin tesirlerini gözden geçirmek lazım. Bundan da öte, hükümet bütçeyi hazırlarken bu mantığa göre hazırlamış olmalı.
Tüm gelir kalemleri itibariyle, tüm masraflar itibariyle bu bütçe ekonomiyi nasıl etkileyecek, temel ekonomik göstergeleri nasıl etkileyecek? Bunların ekonometrik modellerle çalışılmış olması lazım. Böyle bir çalışmanın olduğunu zannetmiyorum.
Konuşuyoruz, tartışıyoruz, sonunda gelen bütçe deliniyor. Geçen bütçe 5 ayda delindi. İkinci bir bütçe yaptık. Artık bir bütçe yapıyoruz, bakalım ne olacak?
Bir taraftan vatandaştan para topluyorsun, sonra bunu harcıyorsun. Toplarken gelir dağılımını nasıl etkileyeceğin aşikardır, harcarken gelir dağılımını nasıl etkileyeceğin belirlidir. Bu bütçenin 4,5 trilyon liralık masrafı var. 3,8 trilyon liralık geliri, 659 milyar açığı var. 565 milyar liralık da faiz ödemesi var. Gelir-gider istikrarı, gelir dağılımını nasıl etkileyecek. 3,8 trilyon liralık bir geliri var. Bu gelirin 1,1 trilyonu kurumlar vergisi, geriye kalan 2,7 trilyon daima yüklü olarak tüketim vergileri.
“DÜŞÜK VE ORTA GELİR KÜMESİNDEN ALINIYOR”
Tüketim vergileri, ana mantık itibariyle harcamalardan alınır ve düşük gelir kümelerinden alınır. Yani bir defa bu bütçe, yüklü olarak düşük gelir kümeleri ile orta gelir sınıfları ile temaslı olarak gelir tahsilini sağlayan bir bütçe. Dar ve orta sınıftan aldığı vergileri harcıyor. Bir sefer toplarken gelir dağılımını bozuyor. Özelikle son iki yıl içinde Türkiye’de, gelir dağılımının olağanüstü bozulduğu, düşük gelir kümelerinin daha da fakirleştiği, orta sınıfın eridiği bir dönemi yaşadık. Orta sınıfın temel özelliği; mesken, otomobil alabilir, yurt dışı seyahati yapabilir. Fakat bu son iki sene iktisadın içerisine girdiği durum, orta sınıfı yansıtacak bu temel harcamaların, artık ‘orta sınıf’ diyeceğimiz kısımlar tarafından yapılamayacağını göstermektedir. Krizin düşük ve orta gelirlere vurduğu dönemde 2023 bütçesinin düşük gelir kümesi ve orta sınıfı daha da mağdur eden bir nitelikte hazırlanmış olması, temel mantık olarak yanlıştır. Bu yanlışın özünde, hükümetin aşağı üst bir yıldır uyguladığı ekonomik model var. Bu ekonomik modelin özeti; kuru, buna bağlı olarak enflasyonu ve bu enflasyon artışına bağlı olarak da vergileri düşük gelir kümelerinden toplayacaksınız. Bu modelin sembolik görüntüsü de kur muhafazalı mevduattır. Düşük gelir kümelerinden topladığınız vergilerle bankalara para yatırabilecek mevduat sahiplerini finanse ediyorsunuz. İzlenen ekonomik siyaset o kadar sorunludur ki bütün tasarruf araçları enflasyon karşısında eriyor. Herkes kaybediyor. Yalnızca tüketicilerin kaybettiği ekonomik model yok, maliyet nedeniyle üreticilerin kaybettiği ve birebir vakitte tasarruf sahiplerinin kaybettiği bir model var.
“DÜNYANIN EN YÜKSEK ENFLASYONLARINDAN BİRİ”
Bu ekonomik modelin ortaya çıkardığı en net tablolardan biri enflasyondur. Eylül ayı itibariyle yüzde 84 enflasyondan bahsediyoruz. 2001 krizinde o ‘patladı’ dediğiniz enflasyon, 2002 enflasyonu yüzde 29. Yüzde 29 ile aldığı enflasyonu yüzde 84’e çıkaran bir iktidardan bahsediyoruz, bu uyguladığı ekonomik model ile. Bilinçli bir tercihtir. Üretici enflasyonu yüzde 151, 5. Bu, Cumhuriyet tarihinin rekorudur. Hiçbir dönemde bu kadar üretici fiyatları artışı yaşanmamıştır. Dünyanın da en yüksek enflasyonlarından biri.
“TÜRK TARİHİNİN EN FAİZCİ HÜKÜMETİ BU HÜKÜMETTİR”
Maalesef Türkiye’de, besin enflasyonu nedeniyle -resmi sayılar 92, yüzde 140 sendikaların rakamıdır- korkunç bir çocuk kâfi beslenememe sorunu vardır. Yapılan bir araştırmada, her dört çocuktan birinin okula aç gittiği hesaplanmıştır. Bu da bir temel sorun. Artık pahalı arkadaşlar biz ne yaptık diyorlar; ‘Bu ekonomik model ile faizi düşürdük’ diyorlar. Bu ekonomik model ile faizi filan düşürmüş değiller. Çünkü binlerce yıllık Türk tarihinin en faizci hükümeti bu hükümettir. Yalnızca Cumhuriyet dönemi faizinden de bahsetmiyorum, Osmanlıyı da içine katıyorum. Hiçbir dönemde faiz ödemeleri ana parayı geçmemiştir. Birinci kere bu hükümet döneminde devletin iç borçlanmalarındaki faiz, ana parayı geçmiştir. Neden geçmiştir; bu, ‘Faizi düşürüyoruz’ diye uyguladıkları ekonomik model yüzünden çıkmıştır.”
