ABD’nin İsrail Büyükelçiliğinden, çalışanlar ve ailelerine güvenlik uyarısı!
Daron Acemoğlu’ndan Trump Yorumu!
Nobel ödüllü ekonomist Daron Acemoğlu, ABD seçimlerinde zafer elde eden Donald Trump’ın kripto para yaklaşımını eleştirdi. “İşçiler açısından haberler iyi olmayacak. Trump’ın genel ajandası da büyük riskler içeriyor” diyen Acemoğlu, çok sayıda uyarıda bulundu.
2024 Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülen ekonomist Daron Acemoğlu, Donald Trump’ın ekonomi politikalarını eleştirdi.
X hesabından uzun bir tweet zinciri paylaşan Acemoğlu, “Maalesef işçiler açısından haberler iyi olmayacak. Trump’ın genel ajandası da büyük riskler içeriyor. Özellikle yapay zeka ve genelde Silicon Valley’e olan yaklaşımı ve Amerikan kurumlarına olası etkilerinden dolayı” dedi.
Acemoğlu, Trump’ın kısa vadede Joe Biden yönetiminin bazı başarılı ekonomik hamlelerinin meyvelerini toplayacağını ama uzun vadede özellikle işçiler açısından sorunlu bir dönemin beklendiğini yazdı.
Acemoğlu, “Peki Trump yönetimindeki bir ekonomiden neler beklemeli?” diye sorarak şunları yazdı:
“Maalesef işçiler açısından haberler iyi olmayacak. Trump’ın genel ajandası da büyük riskler içeriyor. Özellikle yapay zeka ve genelde Silicon Valley’e olan yaklaşımı ve Amerikan kurumlarına olası etkilerinden dolayı.
Aslında Trump’ın zamanlaması çok iyi. Biden’ın uyguladığı birçok politika büyük ölçüde başarılı oldu. Ancak bunların meyvelerini toplamak Trump’a nasip olacak ve kendisi yapmış gibi kendine pay çıkaracak.
Biden’ın politikaları 1980’lerden beri alışık olduğumuzun tersine, özellikle çalışan kesim için daha fazla iş yaratmaya ve tabandaki maaşlarda artış sağlamaya başlamıştı. CHIPS yasası ve IRA ülkenin endüstriyel ve teknolojik bazını kuvvetlendiren etkiler doğurmaya başladı.
Biden yönetimi sırasında yapılan alt yapı yatırımları ABD ekonomisini ve üretimini daha da destekleyerek iş ve ücret artışına yol açabilecektir.
“ÇİN’E UYGULANACAK ÇOK YÜKSEK GÜMRÜK VERGİLERİ İŞ YARATMAYACAK”
Bunlar da zaman alacağı için Trump’ın kendine pay çıkarmasına olanak sağlayacak olsalar da onun uygulayacağı politikaların etkileri yüzünden bu çok fazla olmayabilir. Çin’e uygulanacak çok yüksek gümrük vergileri iş yaratmayacak ve müttefiklere de yüksek vergilere devam edemeyecektir (zaten bunlar ekonomiye yardımcı olmak bir yana büyümeyi negative etkileyip kompleks tedarik zincirlerini aksatmaya neden olurlar).
Belki Biden’ın erken dönem politikalarının enflasyonu körüklediği kritiği yapılabilir. Ancak büyük ölçüde FED’in yardımıyla enflasyon geriledi ve büyük bir olasılıkla düşük bir seviyede yeni bir denge bulacak. Bu gidişle yakında fiyatların dükkanlarda bir önceki yıla göre ne kadar daha fazla olduğu unutulup gidecektir.
“FED’E FAİZ İNDİRME BASKISI YAPARSA YÜKSEK ENFLASYON GERİ GELİR”
Ancak Trump’ın ekonomik ajandasında enflasyonun dengeye gelmesi için hiçbir şey yok. Gümrük vergileri, eğer uygulamaya konarsa, ilk başta bazı yükseltecektir. Ve eğer kendi popülaritiesini arttırmak için FED’e faiz indirme baskısı yaparsa yüksek enflasyon geri gelecektir.
KRİPTODA UYARISI
Trump’ın kripto paralar konusundaki yaklaşımı büyük ihtimalle yeni dolandırıcılıklara yol açacak ve küçük yatırımcıların sürdürülemez balonlara para kaybetmelerine neden olacaktır. Kripto para piyasalarından Amerikan işçileri ya da tüketicileri için hiçbir iyi netice beklemiyorum.
Trump yönetiminin en büyük riskleri daha orta ve uzun vadede kendini gösterecektir. Bunlar onun başkanlığı sırasında gözükmeseler de maalesef gerçektirler.
“YAPAY ZEKA MANİPÜLASYONA YOL AÇABİLİR”
Yapay Zeka (YZ): Biden’ın YZ konusundaki başkanlık emri potansiyel olarak büyük dönüşüm yaratacak bir teknolojinin regülasyonu için sadece bir başlangıçtı (hatta bence yetersiz bir başlangıçtı).
Eğer gerekli şekilde düzenleme yapılmazsa YZ bir çok endüstriyi mahvedebilir. Ayrıca sosyal medya örneğinde görüldüğü üzere, tüketicilerin ve tüm insanların yaygın şekilde manipüle edilmesine yol açabilir. Belki de daha kötüsü, YZ’nın gerçek potansiyeli olan çalışanlara yardımcı olacak enformasyon teknolojisi olma niteliği hiçbir zaman gerçekleşmeyebilir.
Trump büyük ihtimalle tüm regülasyonları kaldıracaktır. Böylece en çok prevasız yatırımcılar ile Silicon Valley risk sermayedarları tarafından desteklenen YZ hakkındaki aldatmacaların tekrar alevlenmesine yol açacaktır. Trump’ın YZ regülasyon yaklaşımı büyük ihtimalle iyilikten daha ziyade kötü YZ uygulamaları doğuracaktır.
‘EN BÜYÜK MALİYET, OTOMASYON NEDENİYLE İŞÇİŞLERE ÇIKACAK’
Benim görüşüme göre en büyük maliyet, Trump’ın büyük şirketler ve Silicon Valley’deki risk sermayedarlarını desteklemesiyle oluşacak olan ve çalışanların aleyhine sonuçlar verecek daha fazla otomasyondur. Bunun maliyeti Amerikan işçileri için çok yüksek olacaktır.
“AMERİKAN KURUMLARI İÇİN BÜYÜK TEHLİKE”
İkinci en büyük maliyet Amerikan kurumlarına olacaktır. Defalarca belirttiğim gibi Trump Amerikan kurumları için büyük tehlikedir. Yine de bu ABD demokrasisinin dört yıl içinde sona ereceği demek değildir. Bu riskin hiç olmadığını söyleyemem ama en olası senaryo bu değildir.
“ADALET BAKANLIĞI GÜVEN BUNALIMI YAŞAYACAK”
Ancak Trump demokratik normları daha da zayıflatacaktır. Politikada belirsizliği ve keyfiliği arttıracaktır. Polarizasyonu derinleştirecektir ve kurumlara olan güveni zedeleyecektir. Adalet bakanlığı da bu güven bunalımından payını alacakların başında gelecektir.
Bu çabuk bir ekonomik çöküş demek değildir. Hatta Trump türü transaksiyonal politikalar ilk etapta iltimaslı şirketlere yatırımı özendirebilir de.
Ancak orta vadede, mesela 10 yıl gibi bir süre içinde, zayıflayan kurumlar, artan belirsizlikler ve adalete olan güvenin zedelenmesi yatırım ve verimlilik üzerindeki etkilerini göstermeye başlayacaktır.
“KURUMSAL ZAYIFLAMALAR EKONOMİ İÇİN ÇOK MALİYETLİ OLUR”
Bu tip kurumsal zayıflamalar ekonomi için çok maliyetli olur. Ancak bu durum, kurumların ve tarafların güveninin sözleşmeler tarafından desteklendiği inovasyonlara ve kompleks, ileri düzey teknolojilere bağlı ABD ekonomisi için ise felaket olabilir.
İşin uzmanları tarafından yapılmamış regülasyonlar özellikle sağlık, eğitim, online işler ve tüketici servisleri gibi ekonominin bazı alanları için çok maliyetli olabilirler.
Bütün bunlar çalışanlar için kötü haberler demek. Eğer ekonomi inovasyon ve üretkenlik artışı yaratamazsa reel ücretler artmayacaktır. Çalışanların lehine olan teknolojilere yatırım yapmaz isek ücretler ve işler negative etkilenecektir.
Trump’ın başkanlığı kurumların ekonomi üzerindeki etkilerini test etmemize yarayacaktır. Eğer kurumlar ekonomi açısından önemliyse Trump’ın ajandasının ekonomiye maliyeti olacaktır.”
Kaynak: BİRGÜN
