Çin Ordusu, Tayvan adası çevresinde ordu, donanma, hava ve roket kuvvetlerini içeren geniş çaplı ortak bir tatbikat başlattı. Tayvanlı yetkililer karşılık olarak olağanüstü bir güvenlik toplantısı gerçekleştirdiklerini duyurdu. Washington daha önce Çin’in Tayvan’a saldırması durumunda, ABD’nin Tayvan’ı savunmak üzere güç kullanacağını açıklamıştı.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu, Tayvan çevresinde adadaki hedeflere yönelik olası bir saldırılar için egzersizler yapmak üzere ordu, donanma, hava ve roket kuvvetlerini içeren geniş çaplı ortak bir tatbikat başlattı. Çin ordusunun Doğu Cephesi Komutanlığı sözcüsü Kıdemli Yüzbaşı Li Xi, ortak tatbikatın ”Çin kuvvetlerinin kabiliyetlerini test edeceğini ve adadaki Tayvanlı ayrılıkçı kuvvetlere karşı bir uyarı görevi göreceğini” söyledi.
Tayvan Savunma Bakanlığı, sabah saatlerinde Çin ordusuna ait 25 uçağın 7 donanma gemisi ve 4 askeri geminin Tayvan çevresinde faaliyet gösterdiğinin tespit edildiğini aktardı. Buna yanıt olarak Tayvan tarafı bazı bölgelere uçak, donanma gemisi ve füze sistemleri konuşlandırdığını duyururken, yetkililerin olağanüstü bir güvenlik toplantısı gerçekleştirdiğini açıkladı.
Çin’in askeri tatbikatı, Çin Dışişleri Bakanlığı’nın Tayvan lideri Lai Ching-te’nin “Tayvan Bağımsızlığı” söylemini kınamasından sadece birkaç gün sonra gerçekleşti. Lai, geçen hafta perşembe günü yaptığı konuşmada, Pekin’in ada üzerinde hiçbir yetkisi olmadığını ve “Tayvan’ı temsil etme hakkı olmadığını” ifade etmişti. Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, Lai’nin açıklamalarının Tayvan Boğazı’nda gerginlik yarattığını söyleyerek eleştirmişti.
Tayvan ile gerginlik, Çin ve ABD arasında çatışmaya yol açar mı?
Çin’in Tayvan’da askeri güç kullanma olasılığı, Batı-Pasifik bölgesinde ve daha geniş küresel bir çapta egemenlik mücadelesi veren Çin ve ABD arasında savaş olasılığını da gündeme getirdi. İki büyük küresel gücün de nükleer silahlara sahip olması endişeleri daha da derinleştiriyor.
Tayvan, Soğuk Savaş’ta zirve döneminde, ABD askeri üslerine ev sahipliği yapıyordu. Taipei ve Washington arasında bir Karşılıklı Savunma Antlaşması da vardı. ABD, 1979 yılında Pekin hükümetini tanıyarak, Taipei hükümetiyle resmi ilişkileri kesti ve savunma antlaşması da sona erdi.
ABD’nin Tayvan ile ilişkilerini yönetmek amacıyla 1979 sonrasında ”Tayvan İlişkileri Yasası” ABD Kongresi’nce kabul edildi. Bu yasa, Çin’in kendi toprağı olduğunu iddia ettiği adanın kendini savunması için gerekli araçları sağlama konusunda yasal bir temel sunsa da, Tayvan’a saldırı halinde ABD’nin güç kullanmasını veya yardım etmesini zorunlu kılmıyor.
ABD Başkanı Joe Biden, 2022 yılında Tayvan’ı savunmak için ABD’nin güç kullanmaya istekli olduğunu ifade etmişti. ABD, Tayvan’da eğitim amaçlı askeri personel bulunduruyor. Ancak Çin’in Tayvan’a müdahale etmesi halinde ABD’nin hangi koşullarda buna dahil olacağına ilişkin farklı mesajlar veren Washington’un bu konudaki tavrı uzmanlarca ”stratejik belirsizlik” olarak adlandırılıyor.
Tayvan lideri Lai Ching-te 10 Ekim’de Çin anakarasının ada üzerinde bir egemenlik ve temsiliyet hakkı olmadığını söyledi.
Bu konuşmadan 4 gün sonra Çin Halk Kurtuluş Ordusu, “Ortak Kılıç” tatbikatıyla adayı kuşattı.
Pekin yönetimi söz konusu Tayvan olunca savaşmaktan… pic.twitter.com/VO5f0CI3bq
— Gokhun Gocmen (@GokhunGocmen) October 14, 2024
