İsrail, rakiplerine karşı koymak ve Afrika’da nüfuzunu genişletmek amacıyla son yirmi yıldır Afrika’daki ilişkilerine yoğunlaştı.

İsrail, birçok Afrika ülkesiyle ekonomik ve güvenlik ortaklıkları kurarak bu ülkelerin BM’deki oylarını ve desteklerini kazanmayı hedefledi. Ancak İsrail Hava Kuvvetleri’nin 17 Ekim 2023’te Gazze’deki Ahmadi Hastanesi’ni bombalaması, Afrika’daki İsrail karşıtı cepheyi güçlendirdi ve Filistin davasına olan destek arttı.

İLİŞKİLERİN GİDİŞATI

Afrika-İsrail ilişkileri uzun yıllar boyunca Filistin meselesine bağlı kaldı. Afrika ülkeleri, Filistin’e destek veren bir tutum sergilerken, bu destek 1978’deki Camp David Anlaşması ve 1994’teki Oslo Anlaşması’yla azaldı. Ancak Gazze’ye yönelik saldırılar ve özellikle Ahmadi Hastanesi’ne yapılan saldırı, Afrika’da Filistin’e olan desteği tekrar artırdı.

İsrail, 2014’te Knesset’te “Afrika lobisi” kurarak, Afrika hükümetleriyle olan ilişkileri canlandırmak amacıyla çalışmalar yürüttü. Ancak 2018’de BM’de Hamas’a karşı ABD tarafından önerilen karar, Afrika’dan yalnızca 8 ülkenin desteğini aldı. İsrail, “Afrika’ya dönüş” sloganıyla 46 Afrika ülkesiyle ilişkilerini normalleştirmeyi başarsa da Afrika Birliği nezdinde gözlemci üye statüsünü kazanamadı ve 2023 yılında 36. Afrika Birliği Zirvesi’nden çıkarıldı.

EKONOMİK ETKİ

İsrail, 1950’lerden bu yana Afrika’da ticaret ve silah satışıyla aktif bir rol oynadı. 1996’da kurulan “İsrail-Afrika Ticaret İşbirliği Odası”, Afrika ile olan ticari ilişkileri geliştirdi. İsrail, Afrika’daki askeri yatırımlarıyla dikkat çekiyor. 2019’da İsrail’in Afrika’ya yönelik savunma ihracatı 400 milyon doları buldu. Ayrıca, İsrail, Afrika’daki su kaynakları üzerinde de etki sahibi olmayı hedefliyor. Bu kapsamda, Kongo ve Ruanda’da baraj inşa etme projeleri yürüttü ve Uganda’daki kuraklıkla mücadeleye katkı sağladı.

GAZZE SAVAŞININ ETKİLERİ

Gazze’deki İsrail saldırıları, Afrika ülkelerinde İsrail’e karşı büyük bir tepkiye yol açtı. Güney Afrika, İsrail ile diplomatik ilişkilerini kesti ve 33 Afrika ülkesine İsrail’e karşı Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmaları çağrısında bulundu. Ayrıca, birçok Afrika ülkesi BM’de İsrail’e karşı alınan kararlara destek verdi.

Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının Afrika ile İsrail arasındaki ilişkileri olumsuz etkileyeceğini belirtti. Benzer şekilde, Çad da İsrail’deki büyükelçisini geri çağırdı. Tunus parlamentosu, İsrail ile normalleşmeyi suç sayan bir yasayı tartışırken, Cezayir parlamentosu Filistin’e destek vermek için askeri müdahaleyi bile gündeme aldı.

Son olarak, Afrika’daki pek çok ülkede İsrail’e karşı protestolar düzenlendi. Senegal Başbakanı Ousmane Sonko, 31 Ağustos 2023’te düzenlenen bir Filistin yanlısı gösteriye katılarak İsrail’in tecrit edilmesi çağrısında bulundu.

Kaynak: HABER MERKEZİ