Faik Öztrak: “Yoksulluk Kader Değildir, İşsizlik Kader Değildir, ‘Böyle Devam Etmesin’ Diyorsan, Oylarımız Kemal Kılıçdaroğlu’na”
Deva Partisi Genel Başkan Yardımcısı Doğa Şanlıoğlu: Hükümet Değişikliği Şart
Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) Genel Lider Yardımcısı Tabiat Şanlıoğlu, AKP’nin iktisat siyasetlerini eleştirdi. Halkın hükümete karşı güven sorunu olduğunu söyleyen Şanlıoğlu, “Enflasyon bütün vatandaşların belini bükmüş vaziyette. Enflasyonun düzeleceğine dair de rastgele bir beklenti ya da inanç da kalmadı. Akılcı siyasetlere bu hükümetin dönmesi de mümkün değil; hükümet değişikliği, güven tazelenmesi şarttır” dedi.
DEVA Partisi Gençlik Siyasetlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Tabiat Şanlıoğlu, hükümetin iktisat siyasetlerini ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Zonguldak’ta verdiği ‘müjdeyi’ kıymetlendirdi. Şanlıoğlu, “Zonguldak’ta da önemli manada icra takibi belgeleri var. Rastgele bir adliyeye gittiğinizde kapıda belge yığılı olan ve en kalabalık olarak baktığınız yer icra daireleri olmuş vaziyette. Bu da toplumun sosyolojik ve ruhsal yapısını git gide derinlemesine bozmakta” dedi.
Eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in ‘bu enflasyon gerçekten ahlaksızlaştırıyor’ sözünü hatırlatan Şanlıoğlu, “Türkiye’nin gelecek kuşaklarına yönelik önemli bir handikapla, önemli manada kötü bir noktaya getirecek üzere duruyor” tabirlerini kullandı.
Doğa Şanlıoğlu’nun açıklamalarından satırbaşları ise şu halde:
“ENFLASYONUN DÜZELECEĞİNE DAİR İNANÇ KALMADI”
“Zonguldak’ta bir ‘müjde’ ilan edilmişti. O yüzden buradan halkımızla birlikte görüşerek, konuşarak bayramlaşma sonrası yayına bağlandım. Cumhurbaşkanı’nın müjdesinden sonra şu müjdeyi de ben vereyim: Zonguldak’ta artık işler çok değişmiş ve Zonguldak’ta AKP’nin birinci parti olma ihtimali çok düştü. Halkın önemli bir güven sorunu var hükümete karşı. Çünkü enflasyon bütün vatandaşların belini bükmüş vaziyette ve enflasyonun düzeleceğine dair de rastgele bir beklenti ya da inanç da kalmış üzere durmuyor.”
“TOPLANAN VERGİLER YANLIŞSIZ HALDE KULLANILMIYOR”
“Meksika’da özel uçağını Cumhurbaşkanı’nın sattığını gördük. Aslında bu da bu mantalite açısından çok önemli. Sizin niyetiniz ülkenin ekonomik refahıysa, yapacağınız şeyler en başta muhakkaktır. Önce tasarruf sağlayacaksınız ki sermaye birikimi olsun. Bundan sonra yatırım oluşsun, yatırım oluşacak ki istihdam oluşsun. İstihdam oluşacak ki atılım gerçekleşsin. En başta baktığımızda maalesef ‘itibardan tasarruf olmaz’ denilerek Türkiye Cumhuriyeti’nin 84 milyonun vergileri ‘çarçur’ edilmiş vaziyette ve önemli manada Türkiye’de tasarruf dışı bir iktisat var. Gördüğümüz kadarıyla toplanan vergilerin yanlışsız bir formda kullanılmaması söz konusu.”
“TOPLUMUN PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ BOZULDU”
“Bu ortamda maalesef enflasyonun geriye gelmesi mümkün değil. Daha acı bir tablo sizlerle paylaşayım: Bu enflasyonun olduğu bir ortamda alacaklı, alacağını alamıyor; borçlu borcunu ödemiyor ve akabinde beşerler icra takipleriyle karşı karşıya kalmaya başlıyor. Şu an Türkiye’deki icra takibine düşmüş vatandaşlarımızın sayısı 20 milyon civarında. Zonguldak’ta da önemli manada icra takibi belgeleri var. Rastgele bir adliyeye gittiğinizde kapıda evrak yığılı olan ve en kalabalık yer icra daireleri olmuş vaziyette. Bu da toplumun sosyolojik ve ruhsal yapısını da git gide derinlemesine bozmakta. O yüzden merhum Süleyman Demirel’in de dediği üzere, ‘bu enflasyon gerçekten ahlaksızlaştırıyor’. Değişik bir noktaya getiriyor ve Türkiye’nin gelecek jenerasyonlarına yönelik önemli bir handikapla, önemli manada kötü bir noktaya getirecek üzere duruyor.”
“14 KAT GELİR ADALETSİZLİĞİ VAR”
“Türkiye’deki alım gücü ne düzeyde? Yarısı bizden vesaire lakin, bu alım gücü düzeyi çok daha önemli sorunlardan biri. Bunun taban ücret hesabını yaparsak, çok uç sayılara gerçek gidiyor. Türkiye’de maalesef en alt kümedeki yüzde 5 ile en üst kümedeki yüzde 5 ortasında toplam 14 kat gelir adaletsizliği var. Bu da şu demek oluyor: Bunun olduğu noktada orta direk katliamı var demektir. Orta direkt yok oldu demektir. Orta direğin olmadığı bir yerde üst küme ile alt küme ortasında bir duygusal münasebet de olmaz. Vakitle da bu empati boşlukları Türkiye’yi farklı noktalara getirir.”
“ZENGİNLER DAHA GÜÇLÜ, YOKSULLAR DAHA FAKİR”
Hepimizin malumu, aşikâr hükümet yanlısı mensupların belirli noktalarda önemli bir ekonomik refahı olduğu an, toplumla duygusal bağlantı kuramayışı, bunları daima haberlerde görüyoruz. Bu duygusal noktalar uygunca kopmuş vaziyette ve Türkiye toplumsal adalet endeksinde, ekonomik adalette her geçen yıl çok geriye gidiyor. En zenginler daha güçlü, yoksullar daha yoksul; klasik bir hikâyeye dönmüş vaziyette. Türkiye’de de lüks tüketim şu an çok fazla. Lüks bir araç alsanız, tahminen bulamayabilirsiniz lakin dünyanın en yoksul ülkelerinde bile dolar milyarderi vardır. Önemli olan varlıklı tabakanın varlığı değil, orta gelir kümesinin varlığıdır. O yüzden zenginliğin tabana yayılması gerekir. Şu anki ekonomik sistemlerin tamamı zengini daha varlıklı, yoksulu daha yoksul yapar.”
“ÜLKENİN GELECEĞİ KONUSUNDA SORU İŞARETLERİ VAR”
“Türkiye’de emek ve sermayenin ulusal gelirdeki hissesi vardır. Bu dünyadaki her yerde bir endeks halindedir. Özellikle son dört yılda Türkiye’de üretilen tüm ekonomik gelirde, sermayenin hissesi, emeğin hissesini çok geçmektedir. Yaklaşık yüzde 28 bandında, 100 lira üretiliyorsa bunun yalnızca 28 lirası emek karşılığındadır, kalanı ise sermayeler karşılığındadır. Aslında bu da ülkenin geleceği noktasında çok önemli soru işaretleri ve korkular barındırır. Ben bugün emeğin kentindeyim. Geçtiğimiz günlerde maden işçileriyle madende sahur yaptık. Biliyorsunuz, yer altında çalışan işçiler en az çift taban ücret almak zorunda. Birtakım şirketlerin çift taban ücret ödeyip bir minimum ücreti elden dahi aldığını duyuyoruz. Bunu duyunca ben gerçekten çok şaşırmıştım, bu maalesef gerçek. Böyle olduğu vakitte de açıkçası işçi de iş bulamadığı için yapmak zorunda kalıyor. Patron de kazanamadığı için tahminen de bunu yapmak zorunda kalıyor.”
“HÜKÜMET DEĞİŞİKLİĞİ, GÜVEN TAZELENMESİ ŞART”
“Ekonomideki bu yalpalamalar, rasyonel dışı tüm siyasetler aslında topluma o kadar büyük problemler açıyor ki! Biz bunların bir kısmını görebiliyoruz, bir kısmını göremiyoruz. Hani sarsıntılarda hasar tespiti yapmak çok güç ya; iktisatta de bunun hasar tespitini yapmak çok güç. Bunun sonuçlarının ne olacağına yönelik hasar tespitlerini yapmak çok güç. O yüzden hemen akılcı rasyonel siyasetlere dönmek gerekir, fakat buna da bu hükümetin dönmesi mümkün değil çünkü inandırıcılığını yitirmiştir. O yüzden bir hükümet değişikliği, güven tazelenmesi kaide.”
“DÜĞMENİN YANLIŞ İLİKLENMEYE BAŞLANMASIYLA BAŞLADI”
“Düğmenin yanlış iliklenmeye başlanmasıyla başladı bu işler. Faiz mi enflasyona, enflasyon mu faize sebebiyet veriyor tartışmasından başladı süreç. Ardından kur muhafazalı mevduatlarla devam etti. Akabinde özellikle belirli meblağ üzerindeki dolar kurlarını sabitleme, belirli kısımda ihracatçılardan bozdurma zaruriliği üzere yanlış silsileler peş peşe devam etti. Bunların devam etmesiyle birlikte bu sefer şunlar söylenmeye başlandı: ‘Konutta Temmuz 2023’e kadar yüzde 25 yalnızca yıllık artırım yapılabilir’ denildi. Bu sefer o konutu alan, kiraya yatırım yapmak isteyen kişinin de borcu o düzeyde farklı noktaya gidiyor. Orada yüzde 25’te kaldı. Öbür noktada farklı kiralar ortaya çıktı.”
“GÜVENİN OLMADIĞI YERDE BUNLAR OLUYOR”
“Ekonominin temeli güven derler ya; güvenin olmadığı noktada bunlar oluşuyor. Bunun da çok kolay bir örneği var, derslerde daima anlatılır. Bir kişi gelir der ki, ‘Ben odanıza bakmak istiyorum. 100 doları buyurun. Lakin odanıza çıkıp beğenmezsem paramı iade alabilir miyim?’ 100 doları verir. Otelin manava borcu vardır, 100 doları öder, manavın bakkala vardır, onu öder. Bakkalın otele borcu vardır, gelir onu öder. Tüketici gelir, ‘Ben beğenmedim odamı, paramı geri alabilir miyim?’ Para iade edilir. Hiçbir süreç yapılmaz fakat üç kişinin borcu kapanmış olur. Bu kadarlık hacim yaratılır.”
“YABANCI SERMAYE GELMEZ, YERLİ SERMAYE HAREKET ETMEZ”
“Şu an Türkiye’de maalesef bu güven ortamı olmadığı için bakkal manavla, manav otelle arbede ediyor. Müşteri resepsiyonla hengame ediyor. Bu noktada ekonomik bir kaos oluyor. Yanlışsız söz ekonomik kaos. Bunu aşmak için de yapılacak en önemli şey güven, güven, güven…Bu güveni de kaybetmek çok kolay lakin kazanmak çok sıkıntı. O yüzden bu hükümet sistemiyle ne yabancı sermaye Türkiye’ye gelir ne de Türkiye’nin yerli sermayesi harekete geçer. Özellikle de bu usul faizin çok yükseldiği, kur muhafazalı hesapların olduğu noktada da bırakın yabancı yatırımcıyı, yerli yatırımcınıza dahi, parasını sisteme koymasına ikna edemezsiniz.”
“PİYASA KURALLARINI YANLIŞSIZ FORMDA SİSTEMATİZE ETMEK GEREKİR”
“Biz Ortak Siyasetler Mutabakat Metni hazırladık. Bu metnin en büyük başlıklarından biri de iktisat… Bu metinde, vergisel sistemlerden tutun da iktisadın sürdürülebilir, hakikat ve memleketler arası yatırımcıya güven veren, yerli yatırımcıya güven veren sistemlerin gelişmesi üzerinden açıklamalar yapılıyor. Burada yapılacak en önemli şeylerden biri de sisteme olan güven inancını, rekabet hukuku çerçevesinde, bunu sağlayarak, haksız rekabetleri de önleyecek halde sermayeyi ve piyasa kurallarını hakikat bir halde sistematize etmek. Bunları yapmak için de aksiyon planlarımız hazır. Bunların hepsini de vatandaşlarımıza açtık, daima olumlu dönüşler geliyor.”
“SADECE İKTİSAT SİYASETLERİYLE BU İŞ OLMUYOR”
“Bunu sağlayacak siyaset setlerimiz de hazır ancak şunu da tabir edeyim: Yalnızca iktisat siyasetleriyle da bu iş olmuyor. Dünyanın tamamında bunlar sebep-sonuç, sonuç-sebep oluyor. Hukuk sisteminin de bunun beraberinde gelmesi gerekir. Hukuka olan güven endeksi zayıfladıkça, iktisada olan güven de azalıyor. 2002 yılında hukuka olan güven endeksi yüzde 60 düzeyindeyken bugün bu endeks yüzde 20. Yani şu demek oluyor bu: Toplumun yüzde 80’i işinin faal, süratli ve adil çözüleceğine inanmıyor. Bu ortamda iktisat siyasetinin da düzgün olması beklenemez. Bu toplumun yüzde 80’i içerisinde Adalet ve Kalkınma Partisi’ne de oy verenler var, öbür partilere de var… Toplumun geniş kesitinde hukuka olan güveni sağladıktan sonra ekonomik güvenle birlikte Türkiye’nin müreffeh günlere gelmesini sağlayacağız ve ülkemizi bölgenin en güçlü iktisadı haline getireceğiz.”
