Siirt’te yaşayan Emin ve Hasan İlhan, babalarından miras kalan tekniklerle yılda yaklaşık 30 ton bıttım (menengiç) sabunu üretiyor.
Barış Mahallesi’nde yaşayan altı çocuk babası Emin İlhan (40) ile kardeşi Hasan İlhan (28), aile geleneklerini sürdürmek amacıyla sabun üretimine başlamaya karar verdiler.
Kardeşler, evlerinin yakınında açtıkları 20 metrekarelik dükkânı üretim alanına dönüştürdüler. Yedi yıl önce, menengiç ağaçlarından elde ettikleri bıttımları toplayarak sabun yapımına başladılar. Bölgedeki bıttımlar genellikle değirmende öğütülürken, İlhan kardeşler bu süreci soğuk pres makinesiyle gerçekleştirerek farklı bir yöntem benimsiyor.
Sabun üretimi uzun ve zahmetli bir süreç olmasına rağmen, bu çalışmanın her aşamasında aile fertleri de onlara destek veriyor. Emin İlhan, sabun üretiminin zorluklarına rağmen bu mesleği sürdürmenin gururunu yaşadıklarını dile getiriyor.
3 KUŞAKTIR MESLEĞİ DEVAM ETTİRİYORLAR
Aileleri, üç kuşaktır sabun yapma geleneğini devam ettiriyor. Emin, dedesinin köyde bıttım sabunu hazırladığını ve babasının da bu mesleği öğrendiğini aktararak, babasının köyde yaptığı sabunları il merkezinde satışa sunduğunu belirtti. Bu mirasın sürdürüldüğü için duydukları mutluluğu dile getirirken, gelecekte bu geleneği daha da büyütmeyi hedefliyorlar.
İlhan, “20 yıl boyunca babamla çalıştım. 7 yıldır da kardeşimle birlikte iş yerimizi kurduk. Dedem daha önce köyde bu ürünü değirmene götürüp öğüttükten sonra elde ettiği yağla sabun yapıyordu. Şimdi kardeşimle soğuk pres makinesiyle yapıyoruz” diye konuştu.
Kalitesine göre sabunun kilogramının 480 ile 500 lira arasında satıldığını kaydeden İlhan, dileyen müşterilere kokulu ve renkli sabun da yaptıklarını söyledi.
1 KİLO SABUN İÇİN 4 KİLO BITTIM KULLANILIYOR
Sabun yapımına, yabani menengiç ağaçlarından toplanan bıttımı pres makinesinde öğüterek başladıklarını dile getiren İlhan, şöyle devam etti:
“Öğütülmüş bıttımı kazanlarda kaynatıyoruz. Yağın dışa vurması için kül katıyoruz. Sonra süzgeçten geçirerek elde ettiğimiz yağın miktarına göre kostik (sodyum hidroksit) madde koyup kaynatıyoruz. Yaklaşık 6-7 saat süren kaynatmanın ardından malzeme sabun olma aşamasına geliyor. Elde ettiğimiz karışımı kalıplara koyuyor ve 1 gün kurutmaya bırakıyoruz. Son aşama olarak da elde tutabilecek şekilde küçük kalıplar şeklinde keserek satışa sunuyoruz. 1 kilogram sabun elde etmek için yaklaşık 4 kilogram bıttım kullanıyoruz.”
İlhan, sabunun hem yurt içinde hem de yurt dışında yoğun bir talep gördüğünü belirtti. Yıllık üretim miktarlarının yaklaşık 30 ton civarında olduğunu ifade eden İlhan, bu rakamı 100 tona çıkarmak için çalışmalara başladıklarını da sözlerine ekledi.
Hasan İlhan ise, ağabeyi ile birlikte, babalarından öğrendikleri özel formülü kullanarak kendi markalarıyla sabun ürettiklerini aktardı. Bu süreçte yaşadıkları zorlukların ardından, ailelerinin geleneksel mesleğini sürdürmenin mutluluğunu hissettiklerini dile getirdi.
Sabun satışı yapan Cemal Tomris, özellikle bazı aileler tarafından üretilen bıttım sabununun oldukça yoğun bir talep gördüğünü vurgulayarak, bu ürünün piyasa üzerindeki etkisini ve tüketici ilgisini aktardı.
Sabun üretiminde gelişim kaydettiklerini belirten Tomris, “Büyüklerimiz asırlardır bölgemizde yetişen bu ürünü su değirmenlerinde sabuna dönüştürürdü. İlhan kardeşler ise babalarının formülünü uygulayarak sabun üretiyor” dedi.
