Bilim insanları, depremleri, volkanik patlamaları ve diğer doğa olaylarını önceden tahmin edebilmek için köpekler, keçiler ve diğer çiftlik hayvanlarının sıra dışı davranışlarını izlemeye başladı.

Almanya’daki Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü’nden Martin Wikelski, bu çabaların bir parçası olarak “yaklaşık altı uydu fırlatıp hayvanların doğal olaylara tepkilerini takip edecek küresel bir gözlem ağı kurmayı hedeflediklerini” açıkladı.

DAVRANIŞLAR UZAYDAN İZLENECEK

Hayvanların uzaydan izlenmesini mümkün kılan bu proje, memeliler, kuşlar ve böcekler gibi farklı türlere takılan küçük vericilerle gerçekleştiriliyor. Bu teknoloji sayesinde, hareketleri detaylı bir şekilde kaydedilen hayvanların davranışları, önümüzdeki yıl fırlatılacak özel bir uydu aracılığıyla incelenecek. Araştırmacılar, bu yöntemin yalnızca depremler ve volkanik patlamalar gibi olayları tahmin etmekle kalmayıp, göç rotalarını, hastalıkların yayılımını ve iklim krizinin etkilerini anlamak için de değerli bilgiler sağlayacağını belirtiyor.

8 BÜYÜK DEPREMİN 7’SİNİ HİSSETMİŞLERDİ

Martin Wikelski, Sicilya’daki Etna Yanardağı’nın eteklerinde yapılan ilk deneylerde, keçilerin büyük volkanik patlamaları tahmin edebildiğinin kanıtlandığını ifade etti. Sensörler, patlama öncesinde hayvanların gerginleştiğini ve normalde tercih ettikleri otlaklara gitmeyi reddettiklerini ortaya koydu. Benzer şekilde, Roma yakınlarındaki Abruzzo dağlarında gözlemlenen köpekler ve koyunlar, 12 yıl içinde gerçekleşen sekiz büyük depremin yedisini önceden hissetmişti.

ÖNCEDEN HİSSEDİP YUVALARINI TERK ETTİLER

Hayvanların doğal afetlerden önce sıra dışı davrandıklarına dair kayıtlar yeni değil. MÖ 373’te Yunan tarihçi Thucydides, Helice kentini depremden önce sıçanların, köpeklerin ve yılanların terk ettiğini yazmıştı. 1975’teki Çin Haicheng depremi ise yılanların yuvalarını terk etmesiyle ilişkilendirilmişti.

DOĞAL AFETLER VE SALGIN HASTALIKLAR TESPİT EDİLECEK

Icarus projesi kapsamında kullanılan lityum pilli minik dijital vericiler ve GPS cihazları, hayvanların hareketlerini detaylı bir şekilde kaydedebiliyor. Michigan Üniversitesi’nden ekolog Scott Yanco, bu teknolojinin “gezegendeki neredeyse tüm omurgalı türlerinin izlenebilmesini sağladığını” belirtiyor.

Bu gözlem yöntemleri yalnızca doğal afetlerin tahmini için değil, aynı zamanda yaban hayatındaki hastalık salgınlarının izlenmesi için de kullanılabiliyor. Örneğin, Afrika domuz ateşi gibi bulaşıcı hastalıkların yaban domuzları arasında nasıl yayıldığını anlamak için, 30 gram ağırlığında elektronik kulak küpeleriyle donatılmış hayvanlar izleniyor.

UYDU SİSTEMİ GENİŞLETİLECEK

Wikelski, gelecekte altı küçük uydu içeren bir sistem kurarak hayvanların dünya çapındaki hareketlerini izlemeyi ve bu verilerle büyük bir bilgi ağı oluşturmayı planladıklarını söyledi. Ancak Ukrayna’nın işgalinden sonra Rusya ile işbirliğinin durdurulması nedeniyle projenin bazı bölümleri ertelendi. Bunun yerine, 2025’te fırlatılması planlanan Icarus CubeSat uydusu ile projeye devam edilecek.