DİSK, TÜİK’e karşı açtığı davayı kazandı; madde sepeti yeniden açıklanacak
Merkez Bankası Başkanı Erkan, Kkm Ödemelerini Açıkladı: “2023 Yılının İlk Yarısında Rakamlar Şunlar; Merkez Bankası 90 Milyar Tl, Hazine 60 Milyar Tl”
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda milletvekillerinin sorularını yanıtladı. CHP Sözcüsü Faik Öztrak, Erkan’a, “Burada tartışılan bir konuya değinmek istiyorum. Bu ‘enflasyon içeriden mi dışarıdan mı hükümetten mi yoksa yurtdışından mı geliyor’ meselesine. Şimdi, Mart 2022’de gıda enflasyonuna bakıyorum, dünyada bu, Rusya-Ukrayna savaşından sonra gıda enflasyonu zirve yapmış, Mart 2022’den bu yana da yüzde 24 düşmüş. Peki, aynı dönemde bizde gıda enflasyonu ne olmuş? Yüzde 116 artmış. Dolayısıyla, bu Türkiye’deki enflasyon öyle dışarıdan falan değil, bal gibi içeriden, bal gibi yerli ve millî, yönetenlerin hatasının sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Zaten dünyada enflasyonda ilk 5’teyiz” dedi. Kur Korumalı Mevduat’ın (KKM) maliyetine ilişkin yöneltilen soruya Erkan, “2023 yılının ilk yarısından bağlayıcı olmayacak şekilde verebileceğimiz rakamlar şunlar; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından KKM desteğinin yaklaşık 90 milyar TL; Hazine tarafında da bu 60 milyar TL” yanıtını verdi. Erkan, Türk lirası üzerine ise, “Gündemimizde ne paradan sıfır atma ne de 500 TL’lik banknot var” dedi.
TBMM’nin 28’inci Dönem 2’nci Yasama Yılı’nın ilk Plan ve Bütçe Komisyonu, bugün Komisyon Başkanı Mehmet Muş’un başkanlığında toplandı. Komisyonun gündeminde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın politikaları ve faaliyetlerine ilişkin bilgilendirmesi vardı. Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sunum yaptı.
Sunumun ardından gruplar tek tek söz alarak Erkan’a yanıtlaması istemiyle sorular yönelttiler.
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, komisyonda söz alarak; “Ocak 2022 ve Ağustos 2023 döneminde Merkez Bankası piyasaya 226 milyar dolarlık satış yapmış, yani bize ifade edilen rakamlar, piyasaya yansıyan rakamlardan derlediğimiz toparladığımız, son iki ayda da 30 milyar dolar civarında bir satış yapmış. Bu süreç içerisinde de paramız yüzde 5 civarında bir değer kaybetmiş. Orta vadeli planda da 2023 yılı ortalamasına göre de 2024 yılı için paramızda yüzde 26 ’lık bir değer kaybı öngörülüyor. Şimdi, şunu ifade etmek istiyorum; dezenflasyon süreci içerisinde enflasyonla mücadele ederken yüzde 26’lık bir kur artışının maliyet enflasyonunu tetikleyeceği muhakkaktır. Bu süreçte enerji maliyetleri de artacağı için, dolayısıyla biliyorsunuz, az önce siz de ifade ettiniz hem uluslararası piyasalardaki petrol piyasasındaki gelişmeler, bir de döviz kurundaki artışlar etkiliyor. Bu maliyet enflasyonunu tetikleyip enflasyonla mücadelede önümüze büyük bir engel teşkil etmeyecek mi” diye sordu.
“KMM’NİN YÜKÜ NE KADAR?”
KKM’nin maliyetine değinen Akay, Erkan’a, “Şu an itibariyle Merkez Bankasının kur korumalı mevduatla ilgili yükü ne kadardır” sorusunu yöneltti.
“MERKEZ BANKASI KKM HESAP SAHİPLERİNE NE KADAR KUR FARKI ÖDEMİŞTİR?”
CHP Rize Milletvekili Tahsin Ocak, Mayıs 2023’te yapılan seçimlerin ardından Türk lirasının değer kaybettiğini ifade ederek, “Merkez Bankası kur korumalı mevduat hesap sahiplerine ne kadar kur farkı ödemiştir ve şeffaflık ilkesi gereğince kur korumalı mevduat maliyetinin düzenli olarak açıklanmasını yapacak mısınız” diye sordu.
“ABD’NİN BÜYÜK BANKALARINDAN BİR TANESİ BATTIĞI SİZİN DE O ESNADA ORADA GÖREVLİ OLDUĞUNUZ İDDİA EDİLDİ”
Ocaklı Erkan’a aynı zamanda şunları söyledi:
“Financial Times’ın mart ayında yayınladığı habere göre Amerika Birleşik Devletleri’nin büyük bankalarından bir tanesi olan First Republic Bank’ın battığı, sizin de o esnada orada görevli olduğunuz iddia edildi, eş zamanlı CEO’luk yaptığınız iddia edildi. Bu, biraz bazı vatandaşlar tarafından kuşkuyla karşılandı. Bu konuda bir açıklamanız olacak mı? Yedi yılda tam 5 kez Merkez Bankası Başkanı değişince bizim endişelerimiz hâlâ sürüyor.”
“SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZ SİZİ ARAYIP ‘200 PUAN ÇOK, 100 PUAN ARTIRALIM’ DİYOR MU?”
İYİ Parti Gaziantep Milletvekili Mehmet Mustafa Gürban, “Kur korumalı mevduat hesaplarından kurtulmak için tek planımız faiz arttırmak mı yoksa başka A, B, C planlarımız var mı? Ekibinizle beraber Merkez Bankasında siz bir karar alırken sayın Cumhurbaş kanımızın müdahalesi oluyor mu? Örneğin, siz 200 puan faiz arttırmak istediğinizde sayın Cumhurbaşkanımız sizi arayıp ‘200 puan çok, 100 puan arttıralım’ diyor mu” diye sordu.
“TÜRKİYE’DEKİ ENFLASYON ÖYLE DIŞARIDAN FALAN DEĞİL, BAL GİBİ İÇERİDEN BAL GİBİ YERLİ VE MİLLİ”
CHP Genel Başkan Yardımcısı, Tekirdağ Milletvekili ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, “Burada tartışılan bir konuya değinmek istiyorum. Bu ‘enflasyon içeriden mi dışarıdan mı hükümetten mi yoksa yurtdışından mı geliyor’ meselesine. Şimdi, Mart 2022’de gıda enflasyonuna bakıyorum, dünyada bu, Rusya-Ukrayna savaşından sonra gıda enflasyonu zirve yapmış, Mart 2022’den bu yana da yüzde 24 düşmüş. Peki, aynı dönemde bizde gıda enflasyonu ne olmuş? Yüzde 116 artmış. Dolayısıyla, bu Türkiye’deki enflasyon öyle dışarıdan falan değil, bal gibi içeriden, bal gibi yerli ve millî, yönetenlerin hatasının sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Zaten dünyada enflasyonda ilk 5’teyiz, Sudan ve Arjantin ile birlikte ve bizim son bir aydaki enflasyonumuz, dünyadaki 92 ülkenin yıllık enflasyonundan daha fazla. Dolayısıyla çıkıp burada, şimdi ‘Bizdeki enflasyon dışarıdan’ demenin gerçekle hiçbir ilgisi, alakası yoktur” eleştirisini yaptı.
“KIYIMA UĞRAYAN MERKEZ BANKASI MENSUPLARI VAR”
Öztrak, Erkan’a, “Merkez Bankasının kanununda ‘Merkez Bankasının merkezi Ankara’dadır’ yazar. Şu anda Merkez Bankasının İstanbul’a taşınan birimleri var ve bu çerçevede gerçekten kıyıma uğrayan çok değerli Merkez Bankası mensupları var. Dolayısıyla bu konuda ne yapmayı düşünüyorsunuz” diye sordu.
“NET REZEVRV 67 MİLYAR DOLAR”
CHP Sözcüsü Öztrak, Erkan’a 125,5 milyar dolarlık Merkez Bankası rezervinin olduğu söylemini hatırlatarak, “Ama bunlar brüt rezerv. Swaplar hariç net rezervlere baktığımız zaman buradaki açığımız artmaya devam ediyor ve swaplar hariç net rezervlerimiz yaklaşık 67 milyar dolar. Son bir haftada on gün içinde bu açığın 8 milyar dolar civarında arttığını hatırlıyorum. Bu net rezerlerin sizin için hiçbir anlamı yok mu ve swaplardaki bu artışla birlikte ortaya çıkan brüt rezerv artışının sürekliliği konusunda ya da verdiği güven konusunu nasıl değerlendiriyorsunuz” sorusunu yöneltti.
“2023 YILININ İLK YARINDAN VEREBİLECEĞİMİZ RAKAMLAR ŞUNLAR; MERKEZ BANKASI KMM DESTEĞİNİ 90 MİLYAR TL, HAZİNE 60 MİLYAR TL”
Erkan, KKM’nin maliyetine ilişkin yöneltilen sorulara; “2023 yılının ilk yarısından bağlayıcı olmayacak şekilde verebileceğimiz rakamlar şunlar; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından KKM desteğinin yaklaşık 90 milyar TL; Hazine tarafında da bu 60 milyar TL. Dolayısıyla Hazine bize temmuz ayında aktarıldığı için bu da bizden çıkacak bir ödemedir. Bu rakamlar bağlayıcı olmadığını hatırlatmak isterim” yanıtını verdi.
“CUMHURBAŞKANIMIZ BİLİME OLAĞANÜSTÜ DEĞER VE ÖNEM VEREN BİR LİDERDİR”
Erkan, “Faiz oranı 100 baz puan, 500 baz puan artırıldı diye kamuoyuna açıklanan rakamın gerisinde günler, belki aylar süren ve alanında en iyi uzman olan teknik arkadaşlarımızın çalışmaları var. Kendisiyle yakın çalışan ve benim de tanıdığım herkes bilir ki sayın Cumhurbaşkanımız bilime olağanüstü değer ve önem veren bir liderdir” dedi.
“GÜNDEMİMİZDE NE SIFIR ATMA NE DE 500’LÜK BANKNOT VAR”
500 TL’lik banknot ve paradan sıfır atılması iddialarına ilişkin olarak Erkan, “Şu anda gündemimizde ne sıfır atma ne de 500’lük banknot var. Üst değerli banknota ihtiyaç duyulup duyulmadığına hem makroekonomik ve finansal analizler hem de teknik olarak yapılan değerlendirmenin sonucuna göre belirlenmektedir. E9 emisyon grubu banknotların kupür değerlerine ilişkin olarak 2009, 2021 dönemindeki gerçekleşmeler öngörülerle paralel olmuş, bugünkü kupür dağılımının doğruluğunu ortaya koymuştur” yanıtını verdi.
“NET REZERVLER ONLARDA DA İYİLEŞME GÖRÜYORUZ”
Öztrak’ın net rezerv açıklamaları üzerine Erkan, “Sayın Öztrak, swap hariç net rezervler onlarda da iyileşmeyi görüyoruz. Yalnız siz de gayet net biliyorsunuz, bankacılık sisteminde şu an TL kredileri önde olduğu için yabancı paradan TL’ye swaplamadan dolayı bunların belli bir noktada normalleşmeye gidene kadar bu şekilde devam etmesi ama iyileşerek devam etmesi sorun değildir” dedi.
“DOLAR KURU HEDEFİMİZ YOK”
Merkez Bankası’nın döviz kuru tahminine ilişkin Erkan, “Daha evvel dediğim gibi dolar kuru hedefimiz veya tahminimiz yok ama şunu söyleyebilirim ki şu an halihazırda yurtdışından bize gelen milyar dolarlık doğrudan yatırım teklifleri var” diye konuştu.
