ULUSAL EĞİTİM BAKANI ÖZER: “TÜM OKULLARA TOPLAM 5,5 MİLYAR TL BÜTÇE GÖNDERDİK”
Sağlık Bakanlığı, 2019-2023 Eylem Planına “Okul Yemeğini Yaygınlaştırmayı” Koydu, Proje 1320 Pilot Okulla Sınırlı Kaldı… Prof. Dr. Günay: “Çocuk Sağlığındaki Hiçbir Şey Ertelenebilir Değil”
CEREN BALA TEKE
Sağlık Bakanlığı, 2019-2023 yılları için hazırladığı eylem planında yer alan “okul yemeği” uygulamasının yaygınlaştırılması hedefine ulaşamadı. Uygulama, “Okulumda Sağlıklı Besleniyorum Programı” adı altında 1320 pilot okul ile sınırlı kaldı. Birleşmiş Milletler 2023 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu’na göre; Türkiye’de 2 milyon 90 bin 359 insan yetersiz beslenirken; beş yaş altı çocuklardaki bodurluk oranı ise yüzde 5,5 olarak kayıtlara geçti. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Türkan Günay, “Özellikle okul çağında büyüme ve gelişmenin hızlanması, öğrenme ve kavrama becerilerinin önem kazanması nedeniyle beslenme ayrı bir önemdedir. Çocuğun okulda belli bir programla sağlıklı beslenmesini, büyümesini, gelişmesini devlet sağlayabilir ve eksikleri tamamlayarak geleceğimize önemli bir yatırım yapmış oluruz. Özellikle yaşamın ilk 8 bin günü insanın hayatını şekillendiren, ilerleyen dönemdeki hastalıklarla karşılaşmasını engelleyen, sağlıklı bir yaşam sürmesini sağladığımız bir dönem. Bu ilk 8 bin güne yaptığımız her yatırım sağlıklı bireyler yetiştirmek için çok önemli. Şunu da bilmeliyiz; çocuk sağlığındaki hiçbir şey ertelenebilir değil” dedi.
Sağlık Bakanlığı, 2019-2023 eylem planına başta Doğu ve Güneydoğu olmak üzere tüm Türkiye’de çocuklarda bodurluğun (kronik açlık) önlenmesi amacıyla “Çocukluk Çağında Obezitenin Engellenmesi” başlığı altında okul yemeğinin yaygınlaştırılmasını hedeflemişti. Bakanlık eylem planında 2020 yılında başlatılması hedeflenen program, 2022-2023 eğitim döneminde mayıs ayında 1320 pilot okulda “Okulumda Sağlıklı Besleniyorum Programı” kapsamında başlatıldı.
Okulumda Sağlıklı Besleniyorum Programı, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından internet sayfasında şu ifadelerle tanıtılıyor:
“Okulumda Sağlıklı Besleniyorum Programı, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından okul öncesinden ortaöğretime kadar çocuklarımızın geleceğe güvenle adım atmaları, fiziksel, bilişsel ve sosyal yönden gelişimlerinin en iyi şekilde sağlanması için Sayın Emine ERDOĞAN Hanımefendi himayelerinde başlatıldı.”
SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN 2023 YILI HEDEFİ BODURLUĞU AZALTMAKTI ANCAK ARTTI
Sağlık Bakanlığı’nın 2018-2023 eylem planında; 2023 yılında bodurluğun ve kronik açlığın yüzde 5-10 oranında azaltılması hedefleniyordu. Hedefin aksine bodurluk ve kronik açlık arttı. Dünya Gıda Örgütü’nün 2022 verilerine göre Türkiye’de 82,3 milyonluk nüfusun yüzde 18’ine denk gelen 14,8 milyon kişi yetersiz besleniyor. Yetersiz beslenme oranının en yüksek olduğu il ise yüzde 20,6 ile Şırnak olarak belirlendi. Birleşmiş Milletler 2023 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu; Türkiye’de yetersiz beslenmenin yaygınlık oranını yüzde 2,5 ve beş yaş altı çocuklardaki bodurluk oranını yüzde 5,5 olarak gösteriyor.
AİLE VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI’NIN 2023-2028 EYLEM PLANINDA OKUL YEMEĞİ DESTEĞİ YOK
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın “2023-2028 Türkiye Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı” belgesine göre; “Okul öncesi eğitimde ücretsiz olarak sunulan beslenme hizmetlerinin yaygınlaştırılması” hedeflenmişti. Ancak, bu hedef ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerini kapsamamıştı.
2022 TÜİK VERİLERİNE GÖRE BEŞ YAŞ ALTI ÇOCUKLARDA GELİŞME GERİLİĞİ ORANI YÜZDE 5,5
TÜİK’in 2022 Türkiye Sağlık Araştırması verilerine göre; Türkiye’de yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı beş yaşın altındaki çocuklarda zayıflama oranı yüzde 1,7 iken gelişme geriliği oranı yüzde 5,5 ve aşırı kilolu çocuk oranı yüzde 8,1 seviyesinde.
OKUL YEMEĞİ, ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN AZALTILMASINDA ÖNEM TAŞIYOR
CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi’nin hazırladığı “Eylem Planında Sağlıklı Beslenme Okulda Açlık Var” raporuna göre, okul yemeği projesi; çocukların okula devamlılığını teşvik, sağlık maliyetlerinin azalması, başarının arttırılması, bilişsel gelişimin desteklenmesi ve çocuk işçiliğinin azaltılması noktalarında önem taşıyor. Öte yandan yine rapora göre; okul beslenme programları için harcanan her 1 euro, ülke ekonomisine 9 euro olarak geri dönüyor.
“PROGRAMA ALDIK BEŞ YIL SONRA YAPARIZ DEMEK GELECEKTEKİ YETİŞKİN İNSAN GÜCÜNÜZÜN BEŞ YILINI GÖZDEN ÇIKARDIĞINIZI GÖSTERİR”
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Türkan Günay, konuya ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
“Okul çağı, çocukların büyüme ve gelişmelerini içeren önemli bir dönemdir. Özellikle okul çağında büyüme ve gelişmenin hızlanması, öğrenme ve kavrama becerilerinin önem kazanması nedeniyle beslenme ayrı bir önemdedir. Çocuğun okulda belli bir programla sağlıklı beslenmesini, büyümesini, gelişmesini devlet sağlayabilir ve eksikleri tamamlayarak geleceğimize önemli bir yatırım yapmış oluruz. Özellikle yaşamın ilk 8 bin günü insanın hayatını şekillendiren, ilerleyen dönemdeki hastalıklarla karşılaşmasını engelleyen, sağlıklı bir yaşam sürmesini sağladığımız bir dönem. Bu ilk 8 bin güne yaptığımız her yatırım sağlıklı bireyler yetiştirmek için çok önemli. Şunu da bilmeliyiz; çocuk sağlığındaki hiçbir şey ertelenebilir değil. ‘Bugün yapmayalım, bu yıl çocuklara okulda beslenme vermeyelim. Bunu programımıza aldık, beş yıl sonra yaparız’ demek 5 yıllık kayıp anlamına geliyor. Yani gelecekteki yetişkin insan gücünüzün beş yılını gözden çıkarmış olduğunu gösteren bir şey.”
