Ttb’den 6. Ayında Kahramanmaraş Depremleriyle İlgili Açıklama: “Rantı Değil, İnsan Yaşamını Önceleyen Politikalar Bir An Önce Hayata Geçirilmelidir”
Enkaz Altındaki Altı Günün Ardından Kurtarılan Ümit Gülçilek, Yaşamını Yitiren Eşinin Ölüm Belgesi Alamıyor… Avukat Yıldız: “Bu Ölüm Kayıtlarının Bir An Evvel Girilmesi, İnsanların Rutin Hayatlarına Dönmesi Gerekiyor”
Antakya’da beş katlı bir binanın enkazında tam altı gün hayat mücadelesi verdikten sonra kurtarılan Ümit Gülçilek, yanı başında ömrünü yitiren eşi için ölüm dokümanı alamıyor. Avukat Tuğçe Yıldız, “Ne sağ ne ölü ancak biz onun vefat ettiğini biliyoruz, bundan eminiz. Cenazenin 6 gün teyzemle birlikte enkaz altında cansız bir formda beklediğinden eminiz. Yalnızca cenazeye ulaşamıyoruz… Bu ölüm kayıtlarının bir an önce girilmesi gerekiyor çünkü insanların rutin hayatlarına dönmesi gerekiyor” dedi. Hatay Tabip Odası Lideri Sevdar Yılmaz ise “Depremde hayatını yitirenlerin nüfus kayıtlarından düşürülmesi için tanıklıkların kâfi olması gerektiğini” belirtiyor.
Antakya’da, beş katlı bir binada yaşayan Ümit Gülçilek, altı gün boyunca enkaz altında ömür mücadelesi verdi. Eşi, enkaz altındayken gözlerinin önünde ömrünü yitirdi. Gülçilek, artık de hayatını sürdürmesi için gereken süreçler sırasında eşi için ölüm evrakı alamadığını söyledi.
Gülçilek, “Böyle bir kasvet vardı güya konutun içinde. Meyveliğin içinden bir muz aldım yedim tekrar geldim eşime sarıldım yattım. Gece eşim birden kalktı, ‘Deprem oluyor’ dedi, elimden tuttu” dedi
“‘NEFES ALAMIYORUM’ DEDİ EŞİM, O VAKİT MUSTAFA BURASI SON DURAK SEN KELİME-İ ŞEHADET GETİR DEDİM. BİR SEFER GETİRDİ, İKİNCİSİ YOK. ANLADIM EŞİM ORADA VEFAT ETTİ”
Deprem esnasında yatak odasının banyosuna sığındıklarını tabir eden Gülçilek, şunları söyledi:
“Ben geçici bir zelzele olarak sandım saatlerce süreceğini hiç beklemedim. Saniyeler içerisine bir daha üstümüze enkaz düştü. Gerimize dökülen enkaz bizi engelledi. Ortasında kaldık o enkazın. Eşime; ‘galiba banyonun tavanı çöktü’ dedim. ‘Yok’ dedi. ‘Bina üstümüze çöktü’ dedi. Son durak herhalde dedim çünkü ardımız önümüz enkaz yerdeyiz. O esnada eşim ‘Nefes alamıyorum’ dedi. Orada kaldık önümüz gerimiz kapalı kımıldayamıyoruz. Bir ses yok. Apartmandan sesler geliyor inenler çıkanlar ancak biz hiçbir biçimde kendimizi kurtarma çabamız yok olmuyor çünkü kıpırdayamıyoruz. ‘Nefes alamıyorum’ dedi eşim, o vakit Mustafa burası son durak sen kelime-i şehadet getir dedim. Bir kez getirdi, ikincisi yok. Anladım eşim orada vefat etti. Enkaz nefes almasını zorlaştırdı. Eşim 1957 doğumlu, daha çok genç. Nisan’da 66 olacaktı. Yalnızca kelime-i şehadet getirdi o son duyuşum oldu sesini.”
“BANYONUN DÖKÜLEN KALEBODURLARINI ALIYORUM SU YAPIYORUM KENDİME, YALIYORUM ONLARI”
Enkaz altında geçirdiği günlerde travma yaşadığını belirten Gülçilek, “Travma yaşamışsın teyze’ dedi çocuklar. Kendimi kurtarmak için taşlara vuruyorum, okuyorum dua ediyorum. Sonra babam geldi merhum babam, ‘Kızım korkma burası korkulacak bir yer değil’ dedi. Çeşitli şeyler görüyorum. Eşime sarılıyorum çünkü çok soğuk. Öyle bir soğuk ki enkazın altı soğuk, karanlık, susuzluk. Banyonun dökülen kalebodurlarını alıyorum su yapıyorum kendime, yalıyorum onları. Nemliydi” dedi.
“BANA SU VER DİYORUM SU GETİRİYOR SUYA UZANIYORUM ANCAK SU YOK”
6 gün boyunca enkaz altında yaşadığı travmalardan örnekler veren Gülçilek, “6 gün. Eniştem geldi, diyorum ki fırında yemek var ye. Eniştem salonun kanepesinde yatıyor. Bana su ver diyorum su getiriyor suya uzanıyorum fakat su yok. Enişte su ver diye sayıkladığımı çok uygun biliyorum. Çok susuzluk çektim” diye belirtti.
“ÖNCE AMCAYI ALALIM’ DEDİLER. EŞİMİ ALDILAR GERİSİNDEN BENİ ÇEKTİLER ÇIKARDILAR AMBULANSA KOYDULAR”
Altıncı gün arama kurtarma takımlarının kendisine ulaştığını anlatan Gülçilek, “En sonunda artık sesimi duydular ses verin, ses verin diye. Hakan isminde AFAD’tan bir çocuk geldi. ‘Ben seni kurtaracağım, Türkiye’den değil dünyanın her yerinden beşerler geldi’ dedi. ‘Önce amcayı alalım’ dediler. Eşimi aldılar gerisinden beni çektiler çıkardılar ambulansa koydular” dedi.
Hastanede Antakyalı bir hekimin tedavi için yanına geldiğini söyleyen Gülçilek, “Sen Antakyalı mısın? ‘Evet’ dedim. ‘Ben de İskenderun’danım’ dedi. Genel cerrah olduğu duyunca benim yeğenim oğlu da genel cerrah dedim. ‘İsmi ne’ dedi. Fazilet Kakül dedim. O formda buldular beni” diye konuştu.
“EŞİMİN KIZINA DNA VERMESİ İÇİN SÖYLEDİK, VERMİŞ…HİÇBİR HABER YOK”
Eşi Mustafa Gülçilek’i bulabilmek için kızının DNA test örneklerini yetkili kurumlara verdiğini belirten Gülçiçek, “Benim eşimin daha önce evliliğinden bir kızı var, benim çocuğum yok. Eşimin kızına DNA vermesi için söyledik, vermiş. Savcılığa da gitmiş vermiş, hastaneye de vermiş. Şu ana kadar hiçbir haber yok” dedi.
“GEÇİCİ OLARAK OTURMAYA GELDİK ORAYA”
5 katlı konutlarının eski bir bina olduğunu söyleyen Gülçilek, “Geçici olarak oturmaya geldik oraya Arsuz’da da meskenimiz vardı. 2 ay 3 ay dedik havalar ısınır gideriz diye düşündük. Konuşuluyordu binaların yıkılması, kentsel dönüşüm…Apartmandaki kimi kimseler taraftar olmuyorlardı yapılması için (kentsel dönüşüm) yapılamadı. 40 yıllık binaydı” diye konuştu.
“KURTULACAĞIMI HİÇ DÜŞÜNEMİYORDUM”
Enkaz altından sağ çıkabileceğini düşünmediğini vurgulayan Gülçilek, “Kurtulacağımı hiç düşünemiyordum. Salonun camlarından sesleniyorum beni kurtarın, eşimi kurtarın, hâlbuki her tarafta olmuş o deprem” dedi.
“ARABADAN DA VAZGEÇTİM KEŞKE EŞİM OLSAYDI”
Eşinin arabasının da enkaz altında kaldığını belirten Gülçilek, “Gece misafirlikten geldik yer bulmadı artık şuraya koyayım sabahleyin ön tarafa çekerim dedi. O günden bugüne ne eşim var ne otomobilimiz. Otomobilin plakasını falan bulduk otomobilimiz yok. Otomobilden da vazgeçtim keşke eşim olsaydı” diye konuştu.
“SENELER SONRA KALKTIK ANTAKYA’YA GİTTİK DAHA 2 SENE OLMUŞTU”
Marmara Sarsıntısı sırasında Bursa’da yaşadıklarını belirten Gülçilek, şöyle devam etti:
“36 sene Bursa’da yaşadık. Yıllar sonra kalktık Antakya’ya gittik daha 2 sene olmuştu. Babamdan kalma bir dairemiz vardı işte sarsıntının olduğu yer. Bursa’da o büyük sarsıntısı yaşadık Marmara Depremi’nde hiçbir çizik olmadı konutumuzda. Ben ona aldandım. Geçici olarak düşünüyordum bu zelzelesi. O beni yanılttı ondan ötürü da dışarıya koşmayı düşünemedim. Tahminen kaçsaydık eşim de kurtulurdu.”
“ÇOK SUSUZLUK ÇEKTİM”
Enkaz altında 6 gün boyunca en çok suya ihtiyaç duyduğunu anlatan Gülçilek, “Su çok büyük bir nimet. Çok susuzluk çektim. Hiç acıkmadım. Bir tane muz yemiştim tok tuttu hiç acıkmadım fakat suyu çok istedim. O kadar çok sus istedim ki kendi tükürüğümden su yapmaya çalıştım. Yutkunuyordum. Esasen AFAD’taki çocuğa dedim ne olur su, su, su…” dedi.
“ÇOK GÜZEL BİR HAYATIMIZ VARDI, O KADAR GÜZEL BİRLİKTELİĞİMİZ OLDU”
Bölgenin toparlanması halinde Arsuz’da yaşayacağını söyleyen Gülçilek, “Şimdi oraya gidip tekrar yaşamayı düşünüyorum ancak eşimsiz nasıl yaşarsam bilmiyorum. Çok güzel bir hayatımız vardı, o kadar güzel birlikteliğimiz oldu” dedi.
“ARAMA KURTARMA TAKIMLARI CENAZEYİ NE YAPTILAR, ÇIKARILIP GÖMÜLDÜ MÜ YOKSA ENKAZIN YAKIN BİR YERİNE Mİ DEFNEDİLDİ, ÖRNEK ALINDI MI ALINMADI MI BUNA DAİR HİÇBİR KAYIT SÖZ KONUSU DEĞİL”
Avukat Tuğçe Yıldız, Gülçilek’in eşinin sahip olduğu mal varlıklarına ulaşamadığını belirterek ölüm evrakı alamadıklarını anlattı. Tuğçe Yıldız, Ümit Gülçilek’ten sarsıntının altıncı gününde haber aldıklarını söyleyerek, şunları söyledi:
“Bize bir formda ulaşıyorlar, teyzemin sağ olduğunu öğrendik. Artık birçok sorun var ancak şöyle sorunlar yaşıyoruz olağan ki bu işin manevi kaybı, acı boyutu çok yüksek lakin bir noktandan sonra insanoğlu hayatına bakmak zorunda. Ne yazık ki eniştemin ne cenazesine ulaşabildik ne sağ fakat teyzem onun enkaz altında kendisiyle birlikte bulunduğundan ve orada sarsıntının birinci yıkımıyla vefat ettiğinden emin. Lakin arama kurtarma takımları cenazeyi ne yaptılar, çıkarılıp gömüldü mü yoksa enkazın yakın bir yerine mi defnedildi, örnek alındı mı alınmadı mı buna dair hiçbir kayıt söz konusu değil. DNA örnekleriyle eşleşme olduğu takdirde bunun sonuç verebileceğini söylediler. Eniştemin kızı gidip örnek verdi lakin bir dönüş olmadı.”
“NE SAĞ NE ÖLÜ”
Avukat Tuğçe Yıldız, Ümit Gülçiçek’in yaşadığı tüzel zorluğu şöyle anlattı:
“Ne sağ ne ölü fakat biz onun vefat ettiğini biliyoruz, bundan eminiz. Cenazenin 6 gün teyzemle birlikte enkaz altında cansız bir formda beklediğinden eminiz. Yalnızca cenazeye ulaşamıyoruz.
“MİRASÇILIK EVRAKINI ÇIKARTAMIYORUZ ÇÜNKÜ CENAZE YOK, CENAZE OLMADIĞI İÇİN DE ÖLÜM KAYDI YOK”
Vefat eden ismine kayıtlı olan mal varlıkları var. Teyzemin durumu düzgün, hesaplarında ortak paraları var. Eniştem ismine açılmış hesaplarda paralar var. Bir noktadan sonra artık kendi şahsî ihtiyaçlarını kendi başına gidermek istiyor. Bu noktada banka kayıtlarına ulaşabilmesi için, taşınmazların bütün süreçlerini takip edebilmek için veraset ilamına gereksinimi var. Mirasçılık evrakına. Lakin mirasçılık dokümanını çıkartamıyoruz çünkü cenaze yok, cenaze olmadığı için de ölüm kaydı yok. Biz mülkü idari amirden ölüm karinesi dediğimiz bir yasa hükmü var bunun işletilmesini ve ölüm kaydının mülki idari amirinin buyruğuyla girilmesini talep ettik şu an rastgele bir olumlu yahut olumsuz dönüş olmadı. Bu ölüm kayıtlarının bir an önce girilmesi gerekiyor çünkü insanların rutin hayatlarına dönmesi gerekiyor.
“CİDDİ BİR MUĞLAK DURUM VAR”
Şu an çok önemli bir muğlak durum var. Bu işin bir sonraki etabı gaiplik davası ve gaiplik davasında belirli başlı süreler var, ilan yapılması gerekiyor, yargılama gerektiren durumlar, Türkiye’de bir yargılamanın en aşağı 1 yıl sürdüğünü düşünürsek…
“HER TÜRLÜ MAL VARLIĞINDA BİR HAK TEZ EDEBİLMESİ İÇİN MİRASÇILIK DOKÜMANINA GEREKSİNİMİ VAR”
Ne yazık ki böyle bir durum var. Ölüm karinesinin işletilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Otomobil, mesken, banka kayıtları aklınıza gelebilecek her türlü mal varlığında bir hak sav edebilmesi için mirasçılık evrakına muhtaçlığı var.”
HATAY TABİP ODASI LİDERİ YILMAZ: “EN YAKINLARININ TANIKLIKLARI YETMESİ GEREKİYOR ÖLÜM EVRAKI ALABİLMEK İÇİN”
Hatay Tabip Odası Lideri Sevdar Yılmaz, Ümit Gülçiçek’in yaşadığı duruma benzeri bir olaya şahitlik ettiklerini anlatarak, “Bu bahisle ilgili bir önek anlatma istiyorum. Bizim Aile Sıhhati Merkezi’nde çalışan tabip arkadaşımızın birinci 2 gün içerisinde enkaz altından sesi geliyordu. ‘İyiyim, rastgele bir yaram yok, beni kurtarın’ diyordu, kızının da sesi geliyordu. Birinci iki gün arama kurtarma çalışmaları yapılamadığı için oraya ulaşılamayınca üçüncü gün yangın çıktı ve ses kesildi. Enkazın tamamının kaldırılmasına karşın enkazda cesedi bulunulamadı. Ne kendisinin ne de kızının cesedine ulaşamadık. Eşi de bu mevzuyla ilgili önemli sıkıntılar yaşadı, mahkemelere başvurmak zorunda kaldı. Onun ismine rastgele bir yasal süreç yapamadım. Keza Rönesans Rezidans’ta 85 kişinin daha enkaz altında kaldığı ve çıkarılamadığını biliyoruz en azıdan oradaki şahitlerin söylediğine göre. Ona misal onlarca tahminen yüzlerce olay var bu bahisle ilgili” diye konuştu.
Böylesi durumlar için hayatını yitiren yurttaşların yakınlarının tanıklıklarının baz alınabileceğini söyleyen Yılmaz, şöyle konuştu:
“EN YAKINLARININ TANIKLIKLARI YETMESİ GEREKİYOR ÖLÜM EVRAKI ALABİLMEK İÇİN”
“Bunlar nasıl çözülebilir? Bu insanları mağdur etmemek ismine hukukun, adliyenin o çetrefilli salonlarına boğmadan kanıtlamak zorunda oldukları, bunu sorun haline getirmeden o gün oralarda bulunan bireylerin tanıklıklarıyla çok kolay halde çözülebilir. O enkazın başında yalnızca eşi yoktu, komşuları, yakın arkadaşları vardı. Birçok kişi gitti, konuştu ve ondan sonra da sesin kesildiğini biliyoruz. Bu şahısların tanıklıklarıyla aslında bu sorun çok kolay bir formda çözülebilir. Orada komşularından, yakınında bulunanların tanıklıklarıyla bu şahısların nüfustan düşümü yapılabilir. Sağ kalan aile fertlerinin hukuksal sorunu bu halde çözülebilir. En yakınlarının tanıklıkları yetmesi gerekiyor ölüm dokümanı alabilmek için, nüfustan kayıtlarının düşürülmesi ve onlar ismine yasal süreç yapabilmesi için tanıklıkların kâfi haline getirilmesi gerekiyor.”
SES ÜYESİ KANATLI: “NASIL BİRİNCİ BAŞTA ‘İKİ İMZAYLA GÖMÜN’ SONRA BİZ BUNU KABUL EDERİZ DEDİLERSE BUNA BENZERİ BİR ÇÖZÜMÜ GETİRSİNLER”
Sağlık Emekçileri Sendikası üyesi Ali Kanatlı, Ümit Gülçilek’in yaşadığı duruma ait şunları söyledi:
“Depremin birinci gününü anlatayım size. Doktor olduğum için hastaneye koştum çabucak. Hastanede çok ölü vardı ve o anda da biz ölüler düşürmek (nüfustan) için savcılarla bir arada fotoğraflıyorduk, ondan sonra evrakları yazıp veriyorduk. Lakin bunlar elektronik ortama gitmiyordu. Önemli olan elektronik ortamda düşürülmesiydi. Hepsi düştü mü düşmedi mi onu bilmiyorum. O kadar ölü oldu ki köylülerimiz, mahallelilerimiz ölüleri gömmek istediler. Orada da bir sorun var aslında. ‘İki tane imzayla gömün’ dendi.
“BU TÜR ULAŞILMAYAN, NÜFUSTAN DÜŞÜRÜLMEYEN BEŞERLERLE İLGİLİ ACİL FARKLI BİR MAHKEME BÖLÜMÜ OLUŞTURULMALI VE BU ÇOK SÜRATLİ BİR BİÇİMDE SONUCA ULAŞTIRILMALI”
İki taneyle imzayla gömün olayı birçok şeyi açıklayabilir. Ölüsünü iki imzayla gömen inşaların o ölüsünün beyanını kabul ediyorlarsa bu kayıp insanların da bu biçimde kabul etmeleri gerekir. Kendi kendilerine oluşturulan bir sistem bu. ‘Tamam ben bunu gömdüm’ dese o vakit ne olacak bu kayıp insanların nüfustan düşmesi sağlanacak. Kayıp dediğimiz bu bölgeden çekip gidenler değil lakin yeri belirli olan, orada ölen…Biliyoruz ki birtakım binalarda cesetlere ulaşılamadı tahminen parçalanıp çıkarıldı, yananlar var. Bu tür ulaşılmayan, nüfustan düşürülmeyen beşerlerle ilgili acil farklı bir mahkeme bölümü oluşturulmalı ve bu çok süratli bir halde sonuca ulaştırılmalı.
“‘BEN ÖĞRENCİYİM, ANNEM BABAM VEFAT ETTİ ONLARIN MAAŞLARINI DA ALAMIYORUM AÇIKTAYIM, ÖLÜM EVRAKLARI YOK’ DEMİŞTİ”
Bir örnek vereyim; bir tane genç vardı bize başvurdu. ‘Ben öğrenciyim, annem babam vefat etti onların maaşlarını da alamıyorum açıktayım, ölüm dokümanları yok’ demişti. Keşke kayıt altına alsaydık o biz yaralılarla uğraşıyorduk. Gencin durumu inanılmaz dramatik bir durum. Annesinin babasının emeklilik maaşı var ve o maaşı alamıyor. Bu öğrenci üniversitede okuyacak. ‘Ben ne yapacağım’ diyordu. Babası nüfustan düşmediği için annesi nüfustan düşmediği için ikisinin de maaşları varmış, bunlar nüfustan düşmediği için canlı görülüyorlar, canlı göründükleri için maalesef bu çocuğa para gelmiyor. Çocuk konutunu kaybetmiş, geleceğini de kaybediyor. Bu tür durumda olanlara biz çok rastladık lakin kayıt altına alamadık.
“NASIL BİRİNCİ BAŞTA ‘İKİ İMZAYLA GÖMÜN’ SONRA BİZ BUNU KABUL EDERİZ DEDİLERSE BUNA EMSAL BİR ÇÖZÜMÜ GETİRSİNLER”
Çok acil çözümü gerekli olan bir mevzu, şayet bu sürüncemede bırakılırsa Türkiye’de 2-3 yıla uzar. Nasıl birinci başta ‘İki imzayla gömün’ sonra biz bunu kabul ederiz dedilerse buna benzeri bir çözümü getirsinler yahut şayet mahkemeye verilecekse çok süratli bir biçimde, bir ay içinde sonuçlanacak. Çünkü bu acil bir durum, yaşamsal bir durum, ölü birinin hayatta gözükmesi önemli kahır yaratan bir durum çünkü kalanların hayatlarını devam ettirmesi gerekiyor.”
İHD LİDERİ SALMANOĞLU: “DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİNDEN BİRİ DE SARSINTIDA HAYATINI KAYBEDEN İNSANIN CESEDİNİ BULMASI”
İnsan Hakları Derneği Hatay Şube Lideri Mürsel Tonguç Salmanoğlu ise bu yaşananların mülkiyet hakkı ihlali olduğunu belirterek şunları söyledi:
“6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli sarsıntı sonucunda birçok hak ihlali yaşandı. Bize de bu tür duyumlar geldi fakat bir müracaat alamadık ne yazık ki lokal ölçekte problemlerimiz var. Bir insanın eşini, çocuğunu, birinci dereceden yakınını kaybetmesi esasen bir yaşa m ihlali, onun dışında da cenazesiyle ilgili süreçleri yapamaması, özlük haklarından faydalanamaması bunlar direkt mülkiyet hakkı ihlaline giriyor. Bu bir hukukî süreç gerektiriyor. Bugün devletin yükümlülüklerinden biri de sarsıntıda hayatını kaybeden insanın cesedini bulması ancak bunu bile yapamayan devlet…”