LALE KARABIYIK’DAN BAKAN ÖZER’E: “BİN-BİN 500 ÖĞRENCİSİ OLAN OKULLARA BİLE 4 BİN 500 TL BÜTÇE VERİLDİĞİ DOĞRU MU”
GÜLER SABANCI’DAN 100. YIL MEKTUBU: “BUGÜN ÇEŞİTLİ SEBEPLERDEN OKULA GİDEMEYEN YÜZ BİNLERCE KIZ ÇOCUĞU VAR”
Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri Güler Sabancı, “Cumhuriyetin 100. Yılına Girerken Tamamlanmamış Bir Sıkıntımız Var” başlıklı bir mektup kaleme aldı. Mektubunda, bugün çeşitli sebeplerden okula gidemeyen yüz binlerce kız çocuğu olduğunu bildiklerini belirten Sabancı, “Kız çocuklarının eğitime katılması için önlerinde bulunan bariyerlerin kalkması gerekiyor. Bunun için erken yaşta ve zorla evlilikler, mesken içi bakım yükü, regl tabusu, engellilik, yoksulluk üzere durumların üstünün kapanmaması ve bu problemlere göz yumulmaması gerekiyor” dedi.
Geçen yıl da eğitimin niteliğinin artırılması, kızların Fen Bilimleri, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik üzere alanları tercih etme konusunda teşvikine ait birinci mektubunu paylaşan Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri Güler Sabancı, Cumhuriyetin 100. yılına girerken Cumhuriyet’in yeni yüzyılına dair kararlarını, beklentilerini ve umutlarını lisana getirmek emeliyle bir mektup yayınladı.
Sabancı’nın bu yılki mektubu “Cumhuriyetin 100. Yılına Girerken Tamamlanmamış Bir Sıkıntımız Var” başlığını taşıyor. Bayanlar ve kız çocukları için fırsat eşitliği vurgusuyla hazırlanan Sabancı’nın mektubu şöyle:
“PANDEMİ, SAVAŞ VE EKONOMİK ZORLUKLAR EŞİTSİZLİKLERİN DERİNLEŞMESİNE SEBEP OLDU: Son yıllarda peş peşe gelen pandemi, savaş ve ekonomik zorluklar, hepimizin geleceğe dair beklentilerinde belirsizlik ve güvensizliğe yol açtı, eşitsizliklerin derinleşmesine sebep oldu. Hem ülkemizde hem de dünyada eşitsizliklerden en fazla etkilenen kümelerin başında ise tekrar bayanlar ve kız çocukları geldi.
BUGÜNE KADAR ELDE ETTİĞİMİZ KAZANIMLARA KARŞIN HALA OLMAMIZ GEREKEN NOKTADA DEĞİLİZ: Ekonomik zorluklar, bakım yükü, şiddet ve cinsiyet temelli ön yargıların artmasıyla işe, eğitime ve toplumsal hayata erişim bahislerinde daha da geriye düştük. Ülkemizin kurucusu, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyetin temellerinin atıldığı dönemde ‘Yalnız erkeklerin ilerlemesiyle o millet yükselemez’ sözüyle bayanların hayatın her alanında eşit bir pozisyonda bulunmasının gelişmiş bir toplum için vazgeçilmez olduğunun altını çizmiş ve bayanların bu mücadelede önünü açmıştı. Lakin Cumhuriyetimizin 100. yılına girerken bugüne kadar elde ettiğimiz kazanımlara karşın hala olmamız gereken noktada değiliz.
KAYBEDECEK DAHA FAZLA VAKTİMİZ YOK: Dünya Ekonomik Forumu’nun 2022 yılında yayınladığı Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu üzere birçok rapor kabul edilemez nitelikteki bu durumu tüm ciddiyetiyle gözler önüne serdi. Kaybedecek daha fazla vaktimiz yok. Cumhuriyet’in ikinci yüzyılına girerken yalnızca kazanımlarımıza değil, başaramadıklarımıza da odaklanmalı ve pek çok alanda kendini gösteren eşitsizliklerle mücadele etmek için titizlikle çalışmaya devam etmeliyiz.
AİLEDE BAŞLAYAN EŞİTLİĞİN, EĞİTİM SİSTEMİNDE DE BİREBİR BİÇİMDE DESTEKLENMESİ GEREKİYOR: Kız çocuklarının eğitiminde hala olmamız gereken noktada değiliz. Kız çocuklarının eğitime katılması için önlerinde bulunan bariyerlerin kalkması gerekiyor. Fırsatların, lakin tüm çocuklar için eşitlik prensibiyle ortaya koyulduğunda değer kazandığına inanıyoruz. Kız çocuklarının hayat uzunluğu karşılarına çıkarılan toplumsal cinsiyet rolleriyle mücadele edebilecek özgüvene kavuşması ve çocukların eşitlikçi bir bakış açısıyla büyüyebilmesi için özellikle ailelere önemli bir görev düşüyor. Ailede başlayan eşitliğin, eğitim sisteminde de tıpkı formda desteklenmesi gerekiyor. Ne memnun ki ülkemizde kız çocuklarının eğitime erişimi konusunda kamu kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının çabaları sayesinde önemli kazanımlar elde ettik.
KIZ ÇOCUKLARININ EĞİTİMİ ÖZELİNDE DE ÇÖZÜLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ SIKINTILAR VAR: Zorunlu eğitim kademelerinde okullaşma oranlarımız yüzde 90’lara ulaştı. Lakin okullaşma oranlarının artması kadar üzerine hassasiyetle eğilmemiz gereken bir başka mevzu ise eğitimin niteliği ve öğretmenlerin desteklenmesidir. Bununla birlikte kız çocuklarının eğitimi özelinde de çözülmesi gereken önemli problemler var. Bugün çeşitli sebeplerden okula gidemeyen yüz binlerce kız çocuğu olduğunu biliyoruz. UNICEF’e göre dünya genelinde 129 milyon kız çocuğu okula gidemiyor. Bununla mücadele edebilmek için kız çocuklarının eğitimde kalmasının önünde mani olabilecek erken yaşta ve zorla evlilikler, mesken içi bakım yükü, regl tabusu, engellilik, yoksulluk üzere durumların üstünün kapanmaması ve bu problemlere göz yumulmaması gerekiyor. Başta aileler olmak üzere özel sektör, kamu, akademi ve sivil toplum olarak, kız çocuklarının eşitlikçi bir anlayışla nitelikli bir eğitim alması ve meslek sahibi olması için önlerini açacak itici güç olmalı ve bunun için var gücümüzle, taviz vermeden çalışmalıyız.”
KIZ ÇOCUKLARI MESLEK SEÇİMİNDE HALA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİYLE MÜCADELE ETMEK ZORUNDA KALIYOR: Yeni yüzyılda üzerine daha çok eğilmemiz gereken bir öbür bahis ise kız çocuklarının istedikleri meslekleri seçebilmeleri ve daha az temsil edildikleri bilim, teknoloji, mühendislik, matematik üzere alanlarda da ilerleyebilmelerini sağlamaktır. Bilim ve teknolojinin süratle ilerlediği günümüzde, kız çocukları meslek seçiminde hala önlerine çıkarılan toplumsal cinsiyet rolleriyle mücadele etmek zorunda kalıyor.
STEM ALANLARINI TERCİH EDEN BAYANLARIN ORANI YALNIZCA YÜZDE 14. BU ORANI ASLA KABUL EDEMEYİZ: Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’na göre ülkemizde yükseköğrenimde STEM alanlarını tercih eden bayanların oranı yalnızca yüzde 14. Cumhuriyet’in 100’üncü yılına girerken bu oranı asla kabul edemeyiz. Kız çocuklarının kendilerine STEM alanında amaçlar koyabilmesi için yeniden eğitimin niteliğinin artırılması için çalışmak, kızları bu alana girmeye teşvik etmek ve mesleklerdeki cinsiyet eşitsizliğiyle mücadele edebilmek için bu mevzuyu sürekli gündemde tutmak gerektiğine inanıyorum. Çünkü biliyoruz ki; kız çocuklarına fırsat verildiğinde, hayallerinin peşinden koşup dünyayı değiştirecek muvaffakiyetler elde ediyorlar. Atatürk’ün mirası Genç Cumhuriyetin birinci bayan tıp hekimi olan merhum Safiye Ali’den, birinci bayan sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’a, dünyada birinci sefer kara deliğin görüntülenmesini sağlayan astrofizikçi Prof. Dr. Feryal Özel’den, pandeminin yönünü değiştirecek aşıyı geliştiren Prof. Dr. Özlem Türeci’ye kadar, tüm dünyaya ilham veren bayanların muvaffakiyetlerini gururla takip ediyoruz.”
BİR KIZ ÇOCUĞU DEĞİŞİR, DÜNYA DEĞİŞİR: Kız çocuklarına inandığımızda ve onların önlerindeki pürüzleri kaldırdığımızda geleceğin başarılı ve ilham veren bayanlarına dönüştüklerini görüyoruz. Bunu en yeterli gözlemlediğimiz yerlerden biri Sivas’ın Kolluca köyü oldu. Sabancı Vakfı olarak bu yıl 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü’nde fırsat eşitliğinin önemine değindiğimiz ‘Bir Kız Çocuğu Değişir, Dünya Değişir’ iletisiyle ülkemizden içimizi ısıtan gerçek bir hikâyeyi ekranlara taşıdık. Öykümüzde bir kız çocuğunun tıp fakültesini kazanmasıyla köydeki öbür kız çocuklarına, ailelerine, çevresine örnek olmasını ele aldık. Bugün 200 nüfuslu Sivas’ın Kolluca köyü onlarca bayan tabip yetiştirdiyse, bunu kız çocuklarının azmi ve onlardaki potansiyeli görüp onlara yürek veren ve fırsatlar sunan aileleri mümkün kıldı. İnanıyoruz ki hayallerinin peşinden gitmesi için fırsat verilen bir kız çocuğunun hayatındaki küçük bir değişim, kartopu misali büyüyecek ve ülkesini, hatta dünyayı değiştirme gücüne sahip olacak. Bizlerin görevi de âlâ örnekleri çoğaltmak, daha fazla görünür kılarak, diğer ailelerin ve diğer köylerin yüreğini arttırmaktır.
TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİNİ SAĞLAMAK GERÇEK BİR İŞ KARARIDIR: Eğitimle birlikte, bayanların çalışma hayatında da var olmasının temel bir hak ve toplumsal gelişme için itici güç olduğunu biliyoruz. Küresel datalara baktığımızda, son 30 yılda bayanların iş gücüne iştiraklerinin artması yalnızca kendilerinin sosyo-ekonomik durumlarını değil; ailelerini, çevrelerini ve tüm toplumu etkiliyor. Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün yürüttüğü bir araştırmaya göre toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik iç siyasetleri olan, bayanların iş gücüne iştirakini destekleyen şirketlerde verimlilik ve prestij yüzde 60 oranında artış gösteriyor. Pek çok şirkette yapılan benzeri araştırmalar gösteriyor ki şirketler açısından toplumsal cinsiyet eşitliğini desteklemek ve bayanların eşit biçimde istihdama iştirakini sağlamak ‘doğru bir iş kararı’dır. Önümüzdeki dönemde de doğruyu ve başarıyı arayan iş dünyasının azimle çalışan eğitimli bayanları iş hayatına kazandırmak için daha güçlü adımlar atacağına eminim. İş hayatında bayanların daha fazla yer alması, mesleklerinde üst basamaklara gelmesi ve özellikle STEM alanlarında bayan oranlarının artması için iş dünyasının çekici bir güç olacağına inanıyorum.
EŞİTLİK İÇİN KARARLILIKLA ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEĞİZ: Bugüne kadar olduğu üzere, Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında da bayanların ve kız çocuklarının hayatın her alanında eşit biçimde var olması için ısrarla, suyun taşı delmesi misali bir kararlılıkla çalışmaya devam edeceğiz. Üzerimize düşen görev, başta bayan hareketi olmak üzere eşitlik mücadelesi veren sivil toplum kuruluşlarını desteklemek, düzgün örnekleri görünür kılmak, devlet kurumları, özel sektör ve akademi paydaşlarıyla iş birliği içerisinde olmaktır. Mektubumun başında da söylediğim üzere, yarım kalmış bir sıkıntı olan bu eşitlik mücadelesinde artık kaybedecek daha fazla vaktimiz yok. Hepinize bu yolda eşitlikçi bir toplum hayaliyle emin adımlar atacağımız memnun bir yıl diliyor, Cumhuriyetimizin yüzüncü yılını kutluyorum.”
