KAMUSAL NÜFUZ SAHİBİ BİREYLERİN FİNANSAL SÜREÇLERİNDE ‘SIKILAŞTIRILMIŞ TEDBİRLER’ UYGULANACAK
İKTİSADA AİT ‘TORBA KANUN’ RESMİ GAZETE’DE YAYINLANDI: HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI’NIN BORÇLANMA YETKİSİNE 200 MİLYAR LİRA EK EDİLDİ
Ekonomiye ait ‘torba kanun’ Resmi Gazete’de yayınlandı. Kanunla daha önce özelleştirilen limanların işletme süresi 49 yıla kadar uzatılırken Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın borçlanma yetkisine 200 milyar lira ek edildi. Bakanlığın 293 milyar olan borçlanma yetkisi, bu ekle 493 milyar liraya çıktı.
‘Elektrik Piyasası Kanunu ile Birtakım Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Torba kanunun TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmesi sırasında, son dakika verilen bir önerge ile Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a geçici bir husus eklenerek Hazine’nin borçlanma yetkisinin 200 milyar lira artırılması hükme bağlanmıştı. Torba Kanun’la getirilen düzenlemeler şöyle:
LİMANLARIN İŞLETME SÜRESİ 49 YILA KADAR UZATILDI: Kanunla Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi ve Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne ilişkin birtakım limanların işletme hakkı verilmesi yahut evresi yöntemiyle özelleştirilmeleri sonucunda imzalanan 49 yıldan az süreli sözleşme süreleri 49 yıla kadar uzatıldı. Ek sözleşme imzalanabilmesi için, işletmeci şirketlerin işletme hakkını doğuran sözleşmeden kaynaklanan tüm mali yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmiş olmaları ve işletme hakkını doğuran sözleşmeden kaynaklı açılmış davalardan feragat etmeleri gerekecek.
EK SÖZLEŞME BEDELİ, OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR İLE OLAĞAN DIŞI GELİR VE KÂRLAR DİKKATE ALINARAK HESAPLANACAK: Ek sözleşme bedeli, işletmeci şirketlerin 1 Aralık 2021-30 Kasım 2022 dönemine ait olarak, 26 Aralık 1992 tarihli ve 21447 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Bildirimi Sıra No: 1 ile belirlenen tekdüzen hesap planına göre düzenlenmiş gelir tablolarında yer alan net satışlar, iştiraklerden ve bağlı iştiraklerden elde edilen temettü gelirleri hariç olmak üzere öteki faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar ile olağan dışı gelir ve kârların toplamının yüzde 15’inin uzatılan yıl sayısı ile çarpılması ile tespit edilecek.
İŞLETME HAKKI BEDELLERİ, SÖZLEŞME İMZA TARİHLERİNDEKİ TCMB DÖVİZ SATIŞ KURU ÜZERİNDEN TÜRK LİRASINA ÇEVRİLECEK: İşletme hakkı devri/verilmesi sözleşmelerinde belirlenen dolar cinsinden işletme hakkı bedelleri, sözleşme imza tarihlerindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) döviz satış kuru üzerinden Türk lirasına çevrilecek. Sözleşmelerin imzalandığı tarihteki Tüketici Fiyat Endeksi ile bu hususun yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle en son açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi ortasındaki değişim oranı üzerinden güncellenmesi, güncel bedelin işletme hakkı devri/verilmesi sözleşmelerinde belirlenen işletme hakkı süresine bölünmesi ve bu formda bulunan yıllık işletme hakkı bedelinin uzatılan yıl sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanan bedellerden yüksek olanı temel alınarak tespit edilecek.
İŞLETMELER, EK SÖZLEŞME BEDELİNİN YÜZDE 10’U ORANINDA LİMANCILIK FAALİYETLERİYLE İLGİLİ YATIRIM YAPMAK ZORUNDA: Ayrıca işletmeci şirketler, özelleştirme sözleşmelerinde yer alan yatırım kaidesine ek olarak, ek sözleşme bedelinin yüzde 10’u oranında limancılık faaliyetleriyle ilgili yatırım yapmak ve bu yatırımları ek sözleşmelerin imza tarihinden itibaren 5 yıl içinde gerçekleştirmek zorunda olacak. Söz konusu yatırım zorunluluğunun yerine getirilmemesi halinde ek sözleşme feshedilmiş sayılacak. Bu durumda, işletmeci şirkete ek sözleşme gereği ödenen bedeller de dahil rastgele bir bedel iadesi yapılmayacak.
BOTAŞ’IN BORÇLARI HAZİNE’DEN ALACAKLARINDAN MAHSUP EDİLEREK SİLİNECEK: Torba kanun ile ayrıyeten, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’na geçişi unsurlar eklendi. BOTAŞ’ın ödenmemiş her türlü vergi, fon ve hisseleriyle idari para cezaları, bunlara bağlı gecikme artırımı ve gecikme faizlerinden oluşan borçları, Hazine’den görevlendirme bedeli alacaklarına karşılık mahsup edilerek silinecek. İş Kanunu’nda yapılan değişiklikle petrol sektöründeki araştırma, arama ve sondaj faaliyetlerinde işçilerin gece çalışması yapılabilmesine imkan sağlandı.
HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI’NIN BORÇLANMA YETKİSİNE 200 MİLYAR TL EK EDİLDİ: Torba Kanun ile 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a geçici unsur eklenerek Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın borçlanma yetkisine 200 milyar TL ek edildi. Böylece Bakanlığın 293 milyarlık borçlanma yetkisi 493 milyar TL’ye yükselmiş oldu.
ÇOCUKLARIN GENEL SIHHAT SİGORTASI PRİMLERİ İLE GECİKME CEZASI ÜZERE ALACAKLAR TAHSİL EDİLEMEYCEK: 1 Ocak 2013’ten önce Türkiye’de oturma müsaadesi almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan şahıslar, öbür bir ülkede sıhhat sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar, Toplumsal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan şahıslar ile ana ve babası olmayan Türk vatandaşlarından 18 yaşını doldurmamış çocukların genel sıhhat sigortası primleri ile gecikme cezası ve gecikme artırımı üzere feri alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
ELEKTRİK PİYASASINDA ‘TOPLAYICI’ VE ‘TOPLAYICILIK’ TARİFİ YAPILDI: Ulusal Güç Verimliliği Hareket Planı’nda yer verilen amaçlarla uyumlu olarak Elektrik Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikle ‘toplayıcı’ ve ‘toplayıcılık’ tarifi yapıldı. Buna göre; toplayıcı, ‘Bir yahut birden fazla şebeke kullanıcısı ile söz konusu şebeke kullanıcıları ismine elektrik piyasasında toplayıcılık faaliyeti yürütmek üzere muahede imzalamış olan toplayıcı lisansı yahut tedarik lisansı sahibi tüzel kişiyi’; toplayıcılık da ‘Toplayıcı tarafından bir yahut birden fazla şebeke kullanıcısının tüketim yahut üretimlerinin birleştirilerek işletilmesi kapsamında gerçekleştirilen piyasa faaliyetini’ tabir edecek. Toplayıcı, şebeke kullanıcıları tarafından muahede yoluyla yetkilendirilecek. Şebeke kullanıcıları, güç tedarik etmek üzere mutabakatlı oldukları tedarik lisansı sahibi tüzel bireyleri toplayıcı olarak yetkilendiremeyecek. Toplayıcı, mutabakatlı olduğu kullanıcıların tüketim yahut üretim programlarını yönetecek, söz konusu kullanıcılar ismine elektrik gücü yahut kapasitesinin alınıp satılmasına ait piyasa süreçlerini yürütecek ve yan hizmetlere ait tedarik süreçlerine katılabilecek. Toplayıcılık faaliyeti, toplayıcı lisansına yahut tedarik lisansına sahip tüzel şahıslar tarafından yürütülebilecek.
OHAL SÜREÇLERİ İNCELEME KOMİTESİ’NİN GÖREV SÜRESİNE CUMHURBAŞKANLIĞI KARAR VERECEK: 7075 sayılı Olağanüstü Hal Süreçleri İnceleme Kurulu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’a da geçici bir husus eklendi. Husus ile Olağanüstü Hal Süreçleri İnceleme Kurulu’nun görev süresinin sona ermesinden sonra komitenin görevlerine ait iş ve süreçlerin yürütülmesi konusunda görevli kurum ve kuruluşlar ile uygulamaya dair tarz ve asıllar düzenlendi. Buna göre; Komisyon’un görev süresinin sona ermesine dair iş ve süreçler Cumhurbaşkanlığı tarafından yerine getirilecek.
KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI ÜYELERİNE TOPLU SÖZLEŞME TAKVİYESİ VERİLECEK: 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu hükümleri uyarınca kamu görevlileri sendikalarına üye olup, aylık yahut ücretinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında aylık yahut ücretleriyle birlikte 750 gösterge sayısının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak fiyatta toplu sözleşme takviyesi verilecek.
Kurulu olduğu hizmet kolunda çalışan kamu görevlilerinin yüzde 2’sinden daha fazlasını üye kaydetmiş kamu görevlileri sendikalarına üye olan, aylık yahut ücretinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine ise ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında aylık yahut ücretleriyle birlikte toplu sözleşme ile belirlenecek fiyatta toplu sözleşme ikramiyesi ödenecek. Kamu görevlilerine ödenecek toplu sözleşme ikramiyesi, kamu görevlilerinin geneline ve hizmet kollarına yönelik mali ve toplumsal haklara ait 2022 ve 2023 yıllarını kapsayan 6. dönem toplu sözleşmenin yürürlük süresince, 2119 gösterge sayısının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak meblağda ödenecek.
ÖZELLEŞTİRME SIRASINDA TEDAŞ’A DEVREDİLEN VE 2 BİN TÜRK LİRASINI AŞMAYAN ALACAKLARDAN VAZGEÇİLECEK: Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin (TEDAŞ) elektrik tüketiminden kaynaklanan ve özelleştirme zaman süreçleri esnasında TEDAŞ’a devredilmiş olan alacaklarından, bu unsurun yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle asıl alacak meblağı 2 bin Türk lirasını aşmayan alacaklar ile Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası, Vergi Kimlik Numarası tespit edilememesi nedeniyle ulaşılamayan, feshedilmiş, ticaret sicilinden terkin edilmiş ve tasfiye edilmiş aboneliklere ait alacaklardan vazgeçilecek. Bu kapsam dışında kalan abonelerin TEDAŞ’a olan geçmiş dönem elektrik tüketiminden kaynaklanan borçlarına ait yapılandırma imkanı da getirildi. 1 Ekim 2021 prestijiyle vadesi geldiği halde bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle ödenmemiş ve yapılandırılmamış borçları olan ve yapılandırma müracaatında bulunamayan aboneler düzenleme kapsamına alındı.
