Tüik: Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi Ekimde Yüzde 1,13 Geriledi
ÖMER FETHİ GÜRER: “VERİME NAZARAN DEĞİŞKENLİK GÖSTEREN ÜRETİM SÜRDÜRÜLÜYOR. BUNLARIN GERÇEK PLANLANMASI GEREKİYOR”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TBMM’de “İthalata dayalı siyasetten vazgeçilmesi gerekiyor. Bir yıl kâfi, bir yıl yetersiz, randımana göre değişkenlik gösteren üretim sürdürülüyor. Kuraklığın tesiri, küresel ısınmanın tesiri, dünyadaki gelişmelerin tesiri besinde önemli riskler yaratıyor. Bunların yanlışsız planlanması gerekiyor. Bunların gerçek planlanması gerekiyor. Bu manada hayvancılıkta da önemli bir kriz yaşanıyor. 1 milyona yakın inek bölüme gitti. Bunun yansıması süt ve sütten mamul ürünlerde somut olarak görülüyor” dedi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında tarımda yaşanan problemlerle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Gürer, şunları söyledi:
“Tarım stratejik bir alandır. Tarımsız ömür olmaz. Tarımı gerçek planlayan ülkeler ise geleceklerini garanti altına alırlar. Ulusal savunma kadar tarım önemli. Bakınız, Ukrayna ve Rusya savaşı çıktıktan sonra dünya bu manada önemli bir tansiyon yaşadı. Çünkü 700 milyon ton dünyada buğday üretiminin 200 milyon tonu dolaşımdaydı ve bunun 50-60 milyon tonu da Ukrayna, Rusya’dan dünyaya sevk ediliyordu. Kıtlık riski dahi ortaya çıktı. Sonunda tahıl koridoru açılarak, bu buğdayın ihtiyaç olan ülkelere ulaşımı sağlandı. Ülkemizin de bu bahiste teşebbüsleri sürekli olarak bedel buldu, takdir buldu. Fakat temel olan şuydu; Ukrayna, Rusya tahıl koridorunu açtık diye muvaffakiyet öyküsü anlatacağımıza keşke o noktada Türkiye’de ürettiğimiz buğdayla bu açığı kapatacağız. Türkiye’de buğdayı farklı ülkelere daha çok gönderme imkanı bulacağız manasında çalışma yürütülseydi. Yani bizim çiftçimiz üretseydi. Öbür çiftçinin ürettiği, öbür bölgeye gitmesi konusunda yapılan çalışma kadar kendi çiftçimizin de buğday üretimini arttırmayı sağlasaydık.
“ASGARİ ÜCRETİN ALIM GÜCÜ DE ÖNEMLİ”
Keza, bugün taban ücret gündemde. Minimum ücretin ne olacağı çok tartışılıyor lakin minimum ücretin alım gücü de önemli. Bunun da en önemli olgusu besin. Şayet besin ürünlerinde fiyat artışları devam ederse birinci üç ayda minimum ücret ne olursa olsun o enflasyon karşısında taban ücretliler, besine erişimde yeniden sorun yaşayacaklar. Ülkemizde 20 yıldır Adalet Kalkınma Partisi iktidarında tarım ihmal edildi. Tarım siyasetlerinin yetersiz kalması tarım alanlarını daralttı, çiftçi sayısını azalttı. Kırsaldan göçü tetikledi. Ziraî üretim planlaması yapılmadığı için bir ürün bir yıl çok olduğunda o ürün, paha bulmayıp çöpe gitti. Sonraki yıl ürün az olunca da doğal olarak dert yaşandı. Bu bağlamda planlama sağlanamadığı için sorunlar oluştu ve katma kıymetli ürünümüzü de döndürüp yurtdışına marka ürün olarak gönderme maharetine de erilemediği için ne yazık ki çiftçi üretti, para kazanamadı, çöp oldu. Sorun yaşandı, zahmetler ortaya çıktı. Dondurulmuş ve işlenmiş besine ya da katma bedelli ürüne dönüştürülecek yatırımlar sanayii manasında da geliştirilerek sağlanmadığı için de bu bağlamda meşakkatler oldu.
“GIDA GÜVENCESİ VE BESİN GÜVENLİĞİYLE İLGİLİ DEVAM EDEN RİSK MEVCUT”
Gıda güvencesi ve besin güvenliği ile ilgili de hali hazırda devam eden risk de mevcut. Halkın direkt tükettiği besin ürünleriyle ilgili nüfus artışına göre ülkemizde üretim artışı da gerçekleşmedi. Örnek olarak; patates 1999 yılında 6,5 milyon ton yetişirken bugün 5 milyon 200 tona düştü. Nüfusumuz 20 milyon arttı. Doğal olarak da patatesin nüfusa göre artışı sağlanamadığından da sorunlar ortaya çıktı. Nüfusa göre üretim artışı tekrar sağlanamadı. Ayçiçeği, pirinç, çeltik, mercimek, fasulye, mısır, soya, sarımsak ve ceviz üzere ürünlerde arz açığımız ortadan kaldırılamadı. Ülkemizin şu anda 21 üründe dışa bağımlılığı var. Bunlar Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kendi sitesinde de tek tek yazılı. Sonra ne deniyor? ‘İhracatçı bir ülkeyiz. Kendi kendimize yeten ülkeyiz’ deniyor. Hakikat. Portakalda, mandalinada, kayısıda, kuru besinde bunlarda Türkiye yurtdışına ihracat yapıyor. Lakin temel olan yurttaşın tükettiği ürünlerle ilgili arz açığı var. Fasulyesinden tutun da mercimeğine kadar ithal geliyor. Bugün hangi markete gitseniz raftaki ürünü alın, gerisini çevirin, bakın. Ya Meksika yazıyordur ya Kanada yazıyordur. Onun yerine kendi ülkemizin çiftçisi bu üretimi yaparken hatta Kanada’ya mercimeğin tohumunu biz verirken bugün, Kanada’dan gelen mercimeğe muhtaç duruma düştük. 21 üründeki arz açığının ortadan kaldırılması gerekli. Raflardaki ürünlerin çoğunun menşei yurtdışından ithal ürün. Lakin yurtdışından getirilen ürünün fiyatı da Türkiye’de üretilen ürünün fiyatından daha aşağı değil. Çünkü Türkiye’de girdi maliyetleri ile çiftçi ürettiği üründen para kazanmasa da doğal olarak ürün fiyatı artıyor. Özellikle nakliye son dönemlerde ürün maliyetlerinin artışında önemli bir rol oynuyor. Ancak ithal ürün, daha düşük fiyatta ülkemize geldiği halde yerli ürünle birebir fiyatta satılıyor. Hani ithalat dengelemek amaçlı kullanılıyordu? Birileri burada büyük oranda rant sağlıyorlar. Bunun da ithal lobisine önemli ölçüde getiri sağladığı bir gerçek. Marketlere el atan iktidar, nedense ithal ürünlerin geliş ve satılış fiyatları ortasındaki kar imajlarını ele almıyor. Bu hususlarda bir çalışma yürütmüyor. Kamuoyuna da bugüne kadar bu mevzuda bir şey yansımadı.
“İTHALATA DAYALI BU SİYASETTEN VAZGEÇİLMESİ GEREKİYOR”
İthalata dayalı bu siyasetten vazgeçilmesi gerekiyor. Bir yıl kâfi, bir yıl yetersiz, randımana göre değişkenlik gösteren üretim sürdürülüyor. Kuraklığın tesiri, küresel ısınmanın tesiri, dünyadaki gelişmelerin tesiri besinde önemli riskler yaratıyor. Bunların hakikat planlanması gerekiyor. Bu manada hayvancılıkta da önemli bir kriz yaşanıyor. 1 milyona yakın inek kısma gitti. Bunun yansıması süt ve sütten mamul ürünlerde somut olarak görülüyor. Yem ve gübre üzere önemli iki kalemde çiftçinin ve besicinin yurtdışına bağımlı olmamız, 12 milyon tona yakın her yıl yem ithal etmemiz, gübredeyse neredeyse büsbütün yurtdışından ithal ürün getirmemiz fiyatların artmasında ve katlamasında önemli oluyor. Ziraî girdi fiyatları bir yılda yüzde 136 artmış. Lakin gübrede Bakanlığın bana verdiği cevaba göre bir yıldaki artış yüzde 342. Dayanaklar tarlalara değil, tarlada üretim yapan çiftçilere değil, tarlanın sahibine veriliyor. Şayet bir adam gidip de bir çiftçi olarak tarlayı ekmiyorsa; dayanak ona değil, kim ekiyorsa ona verilmeli. 20 yıldır bu da düzenlenmedi. Bu halde bu sorun da devam ediyor.
“GEBE VE SÜT İNEKLERİNİN KISMI TÜRKİYE’Yİ DAHA PROBLEMLİ KILACAK”
Gebe ve süt ineklerinin bölüme gitmesinin yarattığı risk, Türkiye’yi bu manada daha külfetli kılacak. Süt ve sütten mamul ürün üretimleri TÜİK bilgilerine göre de önemli ölçüde düştü. Çiğ süt üretimi yılbaşında 4 lira 70 kuruş iken; ekim ayında 8 lira 50 kuruşa gelse de bir litre süt bir buçuk kilo yem alma istikrarı gerçekleşmediği için üretici dayanaksız kaldı. Ancak vatandaş da rafa gittiğinde bir litre sütü 30 liradan almak durumunda kalıyor. Artık hem besici, süt inekçisi para kazanmıyor hem vatandaş kıymetli ürün almak durumunda kalıyor. Bununla ilgili mutlak surette de bir düzenlemeye ihtiyaç.
“MARKA PEYNİRLER 200 LİRAYI GEÇMİŞ DURUMDA”
Özellikle yem fiyatları düşürülmesi kural. Bir yıl önce kilosu 5 lira olan yoğurt, şu anda 25 lira. Bir yıl önce 60 lira olan tereyağı, şu anda 197 lira. Bir yıl önce kilosu 20-30 lira aralığındaki peynirin; en düşük fiyatı 100 lira ve rafta marka peynirler 200 lirayı geçmiş durumda. 10 kilo sütten bir kilo kaşar olur. 5 kilo sütten bir kilo beyaz peynir çıkar. Vatandaş aldığı ürünün fiyatlarını nakliye dahil, sürece dahil masraflarla düşünmeli. Düşük fiyatla piyasaya sürülen geçersiz peynire karşı da uyanık olmalı. Yani peynir aldım diye gidip bitkisel yağdan ya da kemik unundan üretilmiş peynirler de piyasada bol bol ölçüde var. Vatandaş peynir aldığını sanıyor lakin peynir değil. Çünkü süt fiyatları, nakliye, onun işlenmesiyle ilgili masraflar dikkate alındığında bugün raftaki ürünün fiyatının da bu kadar artmış olması masraflara göre olağan duruma gelmiş. Bunun en büyük badiresini doğal olarak yurttaşlar çekiyor.
“TÜRKİYE LOP VE KARKAS ET İTHALATINA YİNE TARTI VERDİ”
Lop ve karkas et ithalatına ise tekrar Türkiye yük verdi. Bu mevzuda bir ikazda bulunmak istiyorum. Çünkü daha önceki dönemde milletvekilim sürecinde bu bahiste buraya getirip göstererek de mevzuyu yansıtmıştım. Yurtdışından lop et getirmek çok riskli. Daha önceki Bakan demişti ki; ‘Et ithalatı Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile kapattık’ demişti. Ancak bilgiler bu yıl önemli manada et ithalatı yaptığımızı gösteriyor. Karkas etin menşeinin saptanması kolay. Lakin lop etin menşeinin saptanması sıkıntılı. Uzmanlar diyor ki; ‘Üç – dört ay önceden lop etin menşei ortaya çıkmıyor.’ Örnekleme usulü ile yerinde gidip numuneler alınıyor. O numuneler üzerinden gümrüğe geliyor.”
