Eğitim Sen İzmir’den Bütçe Protestosu: “Devletin Eğitim Harcaması Azalırken Hane Halkının Cebinden Yapılan Harcamalar Arttı”
TÜRK DEMOKRASİ VAKFI’NIN DÜZENLEDİĞİ DEMOKRASİ ŞURASI… IŞIN ÇELEBİ: “BİR TOPLUMDA ZULÜM ARTIYORSA İKTİSAT DE KENDİ İÇİNE KAPANIYOR”
Haber: ÇAĞATAN AKYOL – Kamera: ADEM KARABAYIR
Eski İktisat Bakanı Prof. Dr. Işın Çelebi, Türk Demokrasi Vakfı’nın düzenlediği Demokrasi Şurası’nda; “Ne vakit zulüm artıyorsa adalet yazılıyor. Adaletle zulüm, birbirinin zıddı. Bir toplumda zulüm artıyorsa iktisat de kendi içine kapanıyor. Şu anda bugün, Türkiye’nin iktisadını yönetenler, neyi, nasıl daha uygun gösterebiliriz çabası içindeler” dedi.
Türk Demokrasi Vakfı’nın “Demokrasi Şurası” toplantısı, İstanbul’da yapıldı. Programa CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, Demokrat Parti Genel Lideri Gültekin Uysal, UYGUN Parti Küme Lideri İsmail Tatlıoğlu, Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Mustafa Kaya ve İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu, CHP İstanbul Vilayet Lideri Canan Kaftancıoğlu, YETERLİ Parti İstanbul Vilayet Lideri Buğra Kavuncu, siyasi partilerin genel lider yardımcıları, milletvekilleri ve belediye liderleri katıldı.
Programın ikinci oturumu; eski SHP Genel Lideri, eski Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın’ın moderatörlüğünde, “Hukuk Devleti- İktisat Bağı: Özgürlük, Ekmeği Nasıl Büyütür” başlığıyla yapıldı. Oturumda konuşan eski İktisat Bakanı Prof. Dr. Işın Çelebi, şunları söyledi:
“TÜRKİYE ŞU ANDA BİR KARANLIKTAN GEÇİYOR: Kürtçe yasağı varken İbrahim Tatlıses’in kasetleri 100 bin satıyordu. İsimler Kürtçe yazılamazdı. Merhum (Turgut) Özal’ın uzun vadeli ve geniş vizyonu içinde onu düzeltme kararı aldığımızda, herkes bize ‘Ne yapıyorsunuz’ diye sormuştu, karşı çıkmıştı. O süreçte biz Kürtçeyi hür bıraktık. İsimlerin yazılmasını özgür bıraktık. 100 bin satan İbrahim Tatlıses kasetleri 5 bin satmamaya başladı. Özgürlük müthiş bir ferahlık sağlıyor. Ferahlık, şu anda Türkiye’nin de gereksinimi olan bir söz. Bu ferahlıktan refaha geçiş de konuşulması gereken bir nokta. Artık 100 yıllık Cumhuriyet tarihi ve 80 yıllık demokrasi tarihi ve kültürü var. Türkiye’nin şu anda bir karanlıktan geçtiğini görüyoruz lakin sabahki oturumda sayın genel liderlerimiz, şunu söyledi. Onu özel olarak not aldım. ‘Şafağa yakın, gece çok karanlık olur’ diye.
AÇIK OLMAK, GELİŞMENİN BAŞ ŞARTI: Gelecek için ortak gayeler ve çözümleri de burada sunmaya çalışıyorum. İktisatla kapalı iktisat uyuşmuyor. Açık iktisada ve açık topluma ihtiyaç var. Açık toplum ideolojisine ihtiyaç var. Açık iktisat, rekabeti ve verimliliği getiriyor, üretim artışını getiriyorum. Ne kadar ülkeler içine kapanıyorsa, örneğin Kuzey Kore, bir de Güney Kore’yi karşılaştırın. Açık olmak, demokrat olmak, tartışabilmek, rekabet ortamını yaratabilmek, gelişmenin baş şartı. Böyle öğrendim, böyle gördüm ve yaşadıklarımdan, tecrübelerimle bunun yanlışsız olduğunu düşünüyorum. Ne vakit zulüm artıyorsa adalet yazılıyor. Adaletle zulüm, birbirinin aksisi. Bir toplumda zulüm artıyorsa iktisat de kendi içine kapanıyor. Şu anda bugün, Türkiye’nin iktisadını yönetenler, neyi, nasıl daha uygun gösterebiliriz çabası içindeler.
BÜTÇENİN NEREDE OYLANDIĞI BELİRLİ DEĞİL: İşte bütçe geçti, bütçenin ne olduğunu bilmiyoruz. Bütçe Meclis’te tartışılıyor fakat kanunlaşmıyor, orada oylanmıyor. Bütçe nerede oylanıyor, nerede hazırlanıyor, kim, ne diyor; aşikâr değil. Bütçenin sayıları sürekli değişiyor. Nakit akımlarına bakın, nakit akışında müthiş bir fazlalık görüyorsunuz kasım ayı prestijiyle. Neden? BOTAŞ’a olan 100 küsur milyar TL’yi ödemiyor. Halbuki onu ödemesi gerekiyor. Transfer etmesi lazım borcu. Kur muhafazalı mevduata vermesi gereken parayı vermiyor, nakit fazlası gösteriyor. Şu anda nakit fazlası 90 milyarın üzerinde. Gerçek mi, değil. Bütçe açığı daha eylül ayında ortalama orta vadeli planda 400 milyar TL gösterildi. Artık bütçe güya fazla verecek üzere gösteriliyor. Seçim iktisadı dönemine başladık. Ben söyleyeyim size. 2023’ün birinci 6 ayını ben 2- 3 ayı başka ayrı kıymetlendirmek gerektiğini, ikinci 6 ayı da farklı kıymetlendirmek gerektiğini düşünüyorum. Çünkü hiçbir şey muhakkak değil.
PEMBE TABLOYLA GÜZELLEŞME SENARYOSU YAZILIYOR: Cari süreçler açığı belirli değil mi, değil. Bütçe açığı aşikâr mi, değil. Enflasyon sayısı ne kadar gerçekçi, işte matematiksel baz hesabıyla yüzde 65- 67’ye düşecek. Ne kadar yanlışsız, muhakkak değil. Hayat pahalılığı, ücret artışlarının üstünde bir enflasyonun olmasıyla çok özdeş bir şey. Hayat pahalılığını daima bir arada bütün toplum yaşıyor ancak diğer bir pembe tabloyla bu yokmuş üzere bir düzgünleşme senaryosu yazılıyor. Halbuki buna harcanacak emek ve vakit, ekonomiyi düzgünleştirmek için yapılsa çok daha yararlı bir iş yapılacak. Açık iktisat ve açık toplum benim çok temel anlayışım. Açıklık olmadan, şeffaflık olmadan bir kalkınmanın, gelişmenin olmayacağını düşünüyorum. Ben, sürdürülebilir kalkınma konusunda çok derinlemesine çalışıyorum.
EN BÜYÜK HAK MÜCADELESİ, ADALET MÜCADELESİ: 17 başlık var. Bu 17 başlık; açlığa son, yoksulluğa son, eğitimde kalitenin artması, sıhhat sisteminin düzenlenmesi, cinsiyet ayrımcılığına son verilmesi, iklim değişikliği çok önemli, bunlar bir bütün. Tek tek farklı başka hususlar değil, bir bütünün parçası. Sürdürülebilir kalkınma anlayışında, her şeyden önce bu bütünlüğün gerçekleşebilmesi için hukuk devleti prensiplerinin çalışması ve adaletin çalışması lazım. Adalet demek, adil olmak ve güven demek. Güven ortamı yok. Adalet yoksa güven ortamı yok. Bütün hayatım boyunca en büyük hak mücadelesinin, adalet mücadelesi olduğunu görüyorum şu anda.
VOLKSWAGEN, HUKUK DEVLETİ PRENSİPLERİ ÇALIŞMADIĞI İÇİN TÜRKİYE’DE YATIRIMDAN VAZGEÇTİ: Bugün Türkiye, geçmişi çok değerlendiremeyeceğim ancak şu anda adalet probleminin ve hukuk devletinin olmamasının Türkiye’ye çok önemli kayıplar yarattığını söyleyebilirim. Örnek, Manisa’da Volkswagen çok büyük bir yatırım yapacaktı. Bizle de görüştü. Hukuk devleti prensiplerinin çalışmaması nedeniyle vazgeçtiler yatırımdan. Tıpkı Volkswagen, Çin’in 8 tane büyük fabrika yatırımı var lakin Türkiye’de yok. Çünkü Türkiye’de hukukun olmadığını düşünüyorlar ve ‘Yarın o kâr transferini nasıl yapacağım, üretimi nasıl yapacağım, çalışanla patron ortasındaki bağları nasıl düzenleyeceğim, hiçbir fikrim yok diyor’ adam. Türkiye’nin kesinlikle demokrasi anlayışını kökleştirmesi lazım. Yani bizim 80 yıllık demokrasi kültürümüzü işler hâle getirmemiz lazım. Kökleşmesi çok önemli.
SSK VE BAĞ- KUR ÇÖKTÜ: Adalet ve zulüm kavramları, çok iç içe geçen iki kavram. Adalet yoksa zulüm var. İşte adalet yoksa toplumda eşitsizlik var. Üstünlerin adaleti ortaya çıkıyor. Parası olanın adaleti oluyor. Parası olmayanın hiç adalet sistemiyle bir alakası kalmıyor. Halbuki yasalar önünde herkesin eşit olması lazım. Eşitlik çok önemli. Artık böyle bir durumda, zulmün arttığı, belirsizliğin arttığı bir süreci yaşıyoruz. İktisat teorisinin önemli kurallarından biri, beklentiler. Artık bizim bugün Türkiye’de karar alıcılar, üretim yapanları, çalışanların beklentileri büsbütün yok olmuş vaziyette. Yalnızca istenen, minimum ücret 5 bin 500 liradan işte 10 bin liraya çıksın. EYT sorunu çözülsün lakin hiç kimse şu sıkıntıyı tartışmaya yürek edemiyor. Emekli sandığı, SSK ve Bağ- Kur çöktü. Çalışmıyor. Erken emeklilik sanki ne kadar uygun?
1,5 ÇALIŞAN BİR EMEKLİYİ FİNANSE EDİYOR: Dört çalışanın bir emekliyi finanse etmesi gerekirken biz şu anda, 1,5 çalışan bir emekliyi finanse ediliyor lakin biz bunun önünde duramıyoruz. Niçin duramıyoruz, çünkü biz popülizmi ön planda tutuyoruz. Bu kapalı iktisadın mantığı, Kuzey Kore mantığı. Onun için ekonomik kalkınma ve büyüme kesinlikle güven ortamı ve şeffaflığa gereksinimimiz var. Açık ve net olmaya muhtaçlığımız var. Aksi bir ortamda, güven yoksa belirsizlik var demektir. Kimse, geleceğinden emin değil demektir. Böyle bir süreçte kimse yatırım yapmaz. Kimse kendini güvende hissetmez. O vakit büyüme ve kalkınma olmaz, iktisat olmaz.”
İlgili Haberler
