SİNOP EMEK BARIŞ VE DEMOKRASİ PLATFORMU SÖZCÜSÜ DEMİR: “BU BİR KAZA DEĞİL. BUNUN İSMİ İŞ CİNAYETİDİR”
LALE KARABIYIK: “BAŞKANLIK REJİMİ EKONOMİYİ 50 YIL GERİYE GÖTÜRDÜ”
CHP Genel Lider Yardımcısı Lale Karabıyık, TBMM Genel Kurulu’nda; “2013’ten bu yana 12 bin 500 dolardan 9 bin küsur dolarlara düştü kişi başı millî gelir; hele başkanlık sisteminden sonra baş aşağı giden bir millî gelir karşımızda, 2007 yılının da altına geriledi meğer çok büyük de vaatleriniz vardı. Doğal, şu anda daha da gerilemeye devam ettiğini daima birlikte görüyoruz. Başkanlık rejimi ekonomiyi 50 yıl geriye götürdü” dedi.
TBMM Genel Kurulu’nda 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi görüşülüyor. Teklif üzerine konuşan CHP Genel Lider Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Lale Karabıyık, iktidara bütçe tenkidinde bulunarak, şunları söyledi:
“Evet, bütçe konusunda, Plan ve Bütçe Kurulunda görüşmeleri yaptık ve birinci bütçe getirildiğinde gördük ki siz tanımlarken ismine ‘Yatırım, üretim ve istihdam bütçesi’ dediniz. İstihdam bütçesi değildi aslında 24 paketiniz var, hiçbirisinden bir şey çıkmadı. Üretim bütçesi değildi, üretimi destekleyen hiçbir şey esasen görmüyorduk yıllardır. Yatırım bütçesi miydi? Bakıyoruz, 381 milyar lira yatırıma ayrılan hisse fakat faize ayrılan hisse 580 küsur milyar lira ile demek ki bunun ismi yatırım bütçesi değil, faiz bütçesi hatta transfer bütçesi olarak tanımlanabilir diyoruz. Tekrar, baktığımızda bütçe gelirlerinin 1,1 trilyonluk kısmı ÖTV, KDV yani dolaylı vergilerden elde edilmişti. Esasen, Türkiye’de maalesef vergi adaletinin olmadığını daima söylüyoruz. 2022 yılında 100 lira yani vatandaştan alınan her 100 liralık verginin 14,5 lirası faize gidiyordu, 2023’te de 17,7 lirası faize gidecek; alışılmış, bu ortada revize, revize, revize olarak da değişmezse.
Sürekli büyümeyle övünüyorsunuz ‘Krize karşın dünyanın en yeterli ülkelerin arasındayız’ diyorsunuz. Bakın, cari açık ve borçla büyüme sağlanıyor, sürdürülebilir mi? Değil. Son on iki yıldır ‘Türkiye orta gelir tuzağına sıkıştı, tıkandı’ diyoruz. Keşke orta gelir tuzağında kalsaydık fakat maalesef, artık yoksulluk tuzağındayız bedelli milletvekilleri. 2013’ten bu yana 12 bin 500 dolardan 9 bin küsur dolarlara düştü kişi başı millî gelir; hele başkanlık sisteminden sonra baş aşağı giden bir millî gelir karşımızda, 2007 yılının da altına geriledi halbuki çok büyük de vaatleriniz vardı. Natürel, şu anda daha da gerilemeye devam ettiğini daima birlikte görüyoruz.
“BAŞKANLIK REJİMİ EKONOMİYİ 50 YIL GERİYE GÖTÜRDÜ”
Başkanlık rejimi ekonomiyi 50 yıl geriye götürdü. Hangi bilgiye bakarak söylüyorum? Bir ülkenin dünya ekonomisindeki yeri o ülkenin yarattığı katma pahanın dünyanın katma pahasının ne kadarı olduğuna ve oranına bağlı olarak yorumlanabilir aslında. Bu gözle baktığımızda Türkiye’nin yarattığı katma paha dünyadaki katma bedelin 0,86’sıydı. Ne vakit? 1980’de. 2012’de 1,24 oldu lakin Başkanlık sisteminden sonra o da baş aşağı gitti, dünyadaki katma paha ortasındaki hissemiz 2021’de 0,84’e indi yani 1980’lerin altına inmiş oldu; 2022 için de beklenti, bu yıl sonu için beklentiniz 0,67 yani elli yıl geriye gitti, işte bunun için söylüyoruz.
Günü kurtarma operasyonlarınız var. Merkez Bankası rezervleriniz eksi 45, eksi 50’lerde; 128 milyar doları bir tarafa bıraktık, bu durum hem dış borç riskini hem de Türkiye’ye olan güveni azaltıyor. Swap yapıyorsunuz 3-5 milyar dolarlık, işte biraz dengelemeye çalışıyorsunuz, bunu da rezervlerden gösteriyorsunuz. Biraz çok değerliye dış borç buluyorsunuz fakat istikrar programınız yok yani bu kısır döngüden nasıl çıkılır, bunun hesabını yapmıyorsunuz.
“GÜNÜ KURTARMA SÜREÇLERİNİ DE EKONOMİYİ YÖNETMEK OLARAK GÖRÜYORSUNUZ”
Ha, bir de nereden geldiği belirli olmayan ve iktidarınızda hiç hesabını veremediğiniz birtakım para girişleri var net yanılgı noksan kalemi; sürekli sorarız, yanıt alamayız; sorarız, sinirlenirsiniz; bunun da açıklaması yok. İşte üzücü olan yani gülünç mü diyeyim, komik mi diyeyim ya da üzücü mü diyeyim bilmiyorum ancak böyle günü kurtarma süreçlerini de ekonomiyi yönetmek olarak görüyorsunuz ya bana göre en acısı da bu. Enflasyonda birtakım gerçekler var. TUİK, TÜFE’yi yüzde 85,5 olarak açıkladı lakin bizim vatandaşımızın,
Gerçek geçim endeksi yüzde 90’ların üzerinde ve siz bunu gelir artışına, artırımlara, ücret artırımlarına geç yansıttığınız için de gerçekten sürekli fakirleşme, yoksullaşma artmakta. Bu da aslında şunu da tabir edelim ki ‘Büyüme’ dediğiniz büyümeden de refah hissesi vermediğiniz için sürekli gelir dağılımında bir bozulma devam ediyor, olağan artarak. Ücret ve maaşlara baktığımda, ücret ve maaşların millî gelirden aldığı hissenin dramatik bir düşüşü var bedelli milletvekillerim. Millî gelirden aldığı hisse yüzde 26 geriledi bu da gelir dağılımının bozulduğunun önemli bir göstergesi. ‘Cari açık’ diyorsunuz artık sürdürülebilir değil. Bakın, ithal ikame programınız hiç olmadı. İthalat yapmazsanız üretim esasen olmayacak ve bu yılın yaklaşık 50 milyar dolar bir cari açık beklentisi var ayrıyeten bir yıl içerisinde ödenmesi gereken ve sahiden risk teşkil eden 185 milyar dolar da kısa vadeli dış borç var; bunu da hesaba katalım. Şayet çok başarılıysanız neden dünyanın en yüksek faizini ödemek zorunda kalıyorsunuz, bunu sorarlar. Hem yana yakıla borç almak zorundasınız hem de CDS’ler, iflas primi yani, risk primi 600’leri aşmış durumda.
“YANLIŞ FİNANSMAN YÖNETİMİNE KARŞIYIZ”
Bütçeye bakıyorum, diyorum ki bu açıkların, bütçe açıklarının sebepleri, genel sebepleri nerelerden kaynaklanıyor? Bakın, 994 küsur milyar lira muafiyetler var, KDV’yle ilgili, ÖTV’yle ilgili, kur muhafazalı mevduatla ilgili ki zati 7 aylık süreçte Hazineye 85 milyarın üzerinde yükü var, Merkez Bankasının yükünü hiç saymıyorum. Pekala, öbür nereden gelmiş bu bütçe açıkları? Kamu ve özel iş birliği projeleri var, kent hastaneleri, otoyol, köprü… Daima diyorsunuz ya: ‘CHP bu yatırımlara karşı’. Biz de sizin algı yönetiminize karşı ısrarla diyoruz ki: Yanlış finansman yöntemi olduğu için karşıyız. İşte, yanlış finansman yönteminin sonuçları, 2022’de 23,65 milyar liradan bugün 53,75 milyara çıkan bu yük de bütçe açıklarının sebebidir. Öbür ne var? Mesela KİT’lerin ziyanları var. Hani Varlık Fonuna devredilmişlerdir ya, BOTAŞ, Devlet Demiryolları, Toprak Mahsulleri Ofisi, Çaykur, PTT üzere; Hazineden onlara da ayakta dursunlar diye 360 milyar lira çıkıyor. Artık bunlara ‘görev zararı’ demiyorsunuz, daha güzel bir tarifiniz var ‘borç verme’ diyorsunuz ve bu işi kapatıyorsunuz.”
