Hacer Foggo: Ev Fiyatları Korkunç Bir Şekilde Arttı, Bunu En Çok Yurt Bulamayan Öğrenciler Yaşayacak
‘TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ALANININ YİNE YAPILANDIRILMASI ÇALIŞTAYI’NIN SONUÇ RAPORU AÇIKLANDI: “AKADEMİK ÖZGÜRLÜK VE KURUMSAL ÖZERKLİK ŞART”
Haber: EDDA SÖNMEZ – Kamera: SADIK KARAKULOĞLU
Türkiye Yükseköğretim Alanının Tekrar Yapılandırılması Çalıştayı Sonuç Raporu’nda; akademik özgürlük ve kurumsal özerkliğin kural olduğu, yükseköğretim sistemindeki krizi aşmak için yeni bir çerçeve yasaya ihtiyaç duyulduğu ve iştirakçi akademik yönetim, kalite güvencesi, akademik etik ve ortak bedellerin korunmasının gerekli olduğu vurgulandı. Raporda, YÖK’ün kaldırılarak yerine icra yetkisi olmayan özerk bir uyum şurası önerildi.
Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’nün de ortalarında bulunduğu 13 üniversiteden 50’ye yakın öğretim elemanının iştiraki ile temmuz ayı başında yapılan Türkiye Yükseköğretim Alanının Tekrar Yapılandırılması Çalıştayı’nın Sonuç Raporu açıklandı.
Raporda, üniversitenin ve mensuplarının akademik özgürlüklerinin teminatı özerk üniversite olarak belirtiliyor. Özerkliğin üç temel boyutu idari, mali ve akademik özerklik olarak sıralanırken, özerk üniversitenin şeffaf ve hesap verebilir olması için, iştirakçi akademik yönetim, kalite güvencesi, akademik etik ve ortak pahaların korunmasının gerekliliği vurgulanıyor. En bedelli ortak akademik kıymet liyakat olarak belirleniyor. Her başlık altında yasa yapıcılara yol göstermesi gayesi ile somut öneriler yer alıyor.
Raporda ayrıyeten, önerilen çerçeve yasanın yükseköğretimde hangi mevzuları düzenleyip hangilerini düzenlememesi konusunda net öneriler yapılıyor. Özerk üniversitelerin kendi akademik, idari ve mali yapılanmalarını kamu yönetimi unsurlarını gözeterek kendi yönetmelikleri ile belirleyebilecekleri bir düzen öneriliyor.
“AKADEMİK ÖZGÜRLÜK VE KURUMSAL ÖZERKLİK ŞART”
Raporun açıklandığı toplantıda söz alan eski Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Üstün Ergüder, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve YÖK’ün merkeziyetçi yapısına dikkat çekerek, bu bahisteki gelişmelerin ve YÖK’e getirilen tenkitlerin kısa bir tarihini anlattı. Yükseköğretim sisteminin önemli bir yol kavşağına geldiğini vurgulayan Prof. Dr. Ergüder, bir üniversitenin gerçek manada üniversite olabilmesi için akademik özgürlük ve kurumsal özerkliğin kaide olduğunu vurguladı. Bugüne kadar bu bahiste çok sayıda çalışma yapıldığını, lakin bu raporun önemli bir değerinin değişik üniversitelerden bir ortaya gelen öğretim üyelerinin ortak aklını yansıtması olduğunu vurguladı.
Raporun tanıtımını yapan Prof. Dr. Taner Bilgiç de Türkiye’nin yükseköğretim sisteminde bir kriz olduğunu, üniversite mezunlarının iş bulmakta zorlandığını, Türkiye’nin genç ve dinamik nüfus avantajını kaybetmeye başladığı bu yıllarda daha fazla vakit kaybetmeden genç kuşaklarını heyecanlandıracak nitelikli yükseköğretim ve araştırma ortamını güçlendirmesi gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Bilgiç, hazırlanan raporda Türkiye yükseköğretim alanının akademik özgürlük ve üniversite özerkliği temelinde yine yapılandırılması için yeni bir çerçeve yasaya gereksinimi olduğu sonucuna varıldığını belirtti.
Raporda öne çıkan başlıklar ise şöyle:
-Önerilen yeni çerçeve yasanın genel prensip ve maksatları, laik, demokratik, eşitlikçi ve her türlü ayrımcılıktan uzak bir yapılanma; özerk, tüzel kişiliğe sahip üniversite ve fakülte, meslektaşlar ortası yatay karar alma süreçleri ve hesap verebilirlik, saydam bütçe olarak özetlendi.
– Üniversite, toplum ve devlet tarafından, insanlığa faydalı bilginin üretimi ve yayılmasına katkıda bulunmak üzere kurulan ve gayesi araştırma, nitelikli eğitim-öğretim ve topluma hizmet fonksiyonları ile yüksek nitelikte kamu faydası üreten bir kurum olarak tanımlandı.
– Rapor, devlet üniversiteleri ile kâr emeli gütmeyen vakıf üniversitelerini, gerektiği yerde ayırarak birlikte düşünürken, meslek yüksek okulları ve kâr amaçlı yükseköğretim kurumlarını kapsamı dışında bıraktı.
– Özellikle son aylarda kamuoyunu meşgul eden rektör belirleme ve atama konusunda geniş bir perspektif öneren raporda, rektör ve dekan belirlemenin, ortalarında seçim de bulunan farklı süreçlerle yapılabileceği vurgulandı. Bu bahiste özerk üniversitelerin kendi çıkaracakları yönetmelikler ile hareket edebileceği, önerilen iştirakçi akademik yönetim ile rektörün yetki ve sorumluluklarının istikrar ve kontrolünün mümkün olacağı belirtildi.
YÖK KALDIRILARAK İCRA YETKİSİ OLMAYAN ÖZERK BİR UYUM KONSEYİ ÖNERİLDİ
– Raporda, YÖK kaldırılarak yerine icra yetkisi olmayan özerk bir uyum şurası kurulması önerildi. Misyon çeşitliliği çerçevesinde yine yapılandırılmış yeni bir üniversiteler ortası konsey ve özerk kalite güvence ve akreditasyon heyeti da önerilen raporda, bu üçlü yapının eşgüdüm içinde Türkiye’nin özerk üniversitelerin önünü açarak mahallî ve küresel rekabet edecek kuşaklar yetiştirmesinin mümkün olduğu vurgulandı.
RAPOR, SİYASİ PARTİLERE DE YOLLANDI
Bu ortada, çalıştay sonuç raporunun, 1 Aralık 2022’de TBMM’de kümesi olan ve seçimlere girme hakkı elde etmiş siyasi partilere gönderildiği ve gelen davet üzerine 5 Aralık’ta altı siyasi partinin ortak yükseköğretim komitesine sunularak görüş alındığı belirtildi. Bugün kamuoyuyla paylaşılan raporun, gelecek haftadan itibaren web sitesi üzerinden öğretim elemanları ve ilgili sivil toplum kuruluşlarından görüş almak üzere paylaşılacağı bildirildi.
