DEVLET TİYATROLARI, MEZİTLİ’DE SAHNEYE ÇIKIYOR
GAMZE AKKUŞ İLGEZDİ: “TÜRKİYE’DE, KİŞİ BAŞI YILLIK KÜLTÜR HARCAMASI 1000 TL, AYLIK 83 TL, GÜNLÜK İSE YALNIZCA 2,7 TL”
CHP Genel Lider Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi, TÜİK’in açıkladığı Kültür İktisadı ve Kültürel İstihdam istatistikleri üzerinden; kültürel faaliyette bulunma ile ilgili kişi başına ayrılan hissesi hesapladı. İlgezdi, “Devletin sanatı ve sanatçıyı muhafaza, sanatı ve kültürel faaliyetleri yayma görevi Anayasamızın 64. Unsuru güvence altına alınmışken, TÜİK’in açıkladığı kültür harcamaları sayıları tablonun hiç de göründüğü üzere olmadığını ispatlamaktadır. Kültür harcamaları 2021 yılında 2020 yılına göre yüzde 31,8 artarak 79 milyar 530 milyon 334 bin TL olmuştur. Yani bu demek oluyor ki 85 milyon nüfuslu Türkiye’de, kişi başı yıllık kültür harcaması 1000 TL, aylık 83 TL, günlük ise yalnızca 2,7 TL. Günlük 2,7 TL ile rastgele bir kültürel faaliyetin gerçekleşmesi imkân dâhilinde bile değildir. Ülkemizde artık bu paraya satılan gazete bile sıkıntı bulunuyor” dedi.
CHP Genel Lider Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi, TÜİK’in açıkladığı Kültür İktisadı ve Kültürel İstihdam İstatistikleri’ne dayanarak rapor hazırladı. İlgezdi, raporunda; kişi başına düşen kültürel faaliyette bulunma hissesini hesapladı.
Hane halklarının 2021 yılında yaptığı kültür harcamalarında; televizyon ve ekipman masrafları yüzde 20,5, kablolu/özel TV yayın hizmetlerine ödenen ücretler yüzde 15,7 ve data süreç ekipmanları yüzde 15,5 hisseye sahip oldu.
Televizyon, kablolu özel yayın hizmetleri ve ekipmanlarına ayrılan hissenin kültür harcaması sayılmasını eleştiren Akkuş İlgezdi, “Televizyon ve ekipmanı masrafları, kablolu/özel TV yayın hizmetlerine ödenen ücretler ve data süreç ekipmanlarını kültür harcamalarından sayan TÜİK, hangi harcamaları teknolojik harcamalar kapsamına alıyor?” sorusunu yöneltti ve şu açıklamayı yaptı:
“TELEVİZYON, BİR KÜLTÜR HARCAMASI MIDIR?”
“Yüzde 20,5 ile en büyük hisseye sahip olan televizyonun kültürel faaliyetler ortasında sayılması dahi halkın kültür ve sanat sektörüne ne kadar uzak olduğunu göstermektedir. Televizyon izlemek bir kültürel faaliyet midir, televizyon ve ekipmanlarına harcanan para kültürel faaliyetlere mi harcanmış oluyor? Kültür ve sanata hizmet eden programlar dışında, televizyonlardaki yayınlar dikkate alındığında bu sektöre hizmet eden bir faaliyet olup olmadığı başka bir tartışma konusuyken, televizyon izlemek için satın alınan hizmetin de kültürel faaliyet sayılmasın gerçeklikle uzaktan yakınan ilgili bulunmamaktadır. Gelinen noktada televizyon ve ekipman harcamalarının kültürel harcamalardan sayılması, ortada bir kültür iktisadı olmadığının da delilidir. Çünkü kültür iktisadının olmasını isteyen bir iktidar yok.
Devletin sanatı ve sanatçıyı muhafaza, sanatı ve kültürel faaliyetleri yayma görevi Anayasamızın 64. Hususu güvence altına alınmışken, TÜİK’in açıkladığı kültür harcamaları sayıları tablonun hiç de göründüğü üzere olmadığını ispatlamaktadır. Kültür harcamaları 2021 yılında 2020 yılına göre yüzde 31,8 artarak 79 milyar 530 milyon 334 bin TL olmuştur. Yani bu demek oluyor ki 85 milyon nüfuslu Türkiye’de, kişi başı yıllık kültür harcaması 1000 TL, aylık 83 TL, günlük ise yalnızca 2,7 TL. Günlük 2,7 TL ile rastgele bir kültürel faaliyetin gerçekleşmesi imkân dâhilinde bile değildir. Ülkemizde artık bu paraya satılan gazete bile sıkıntı bulunuyor.”
Ekonomik krizin ülkede oluşturduğu mali imkânsızlıklar ve baskının, halkın kültürel faaliyetlerden uzak kalması sonucunu doğurduğuna dikkat çeken Akkuş İlgezdi, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Gerçek manada bir kültürel aktiflik olan sinema, tiyatro ve konser masraflarına baktığımızda ise 2021 yılı için yüzde 1 olurken, kitaplar yüzde 11,7 olmuştur. Gazete ve mecmua masrafları 2020 ve 2021’de yüzde 2,1 olmuştur. Dolar kurundaki yükselmenin kâğıt fiyatlarına yansıması, kâğıdı ithal ettiğimiz için kurdaki üst yönlü hareket, tesirini maliyetlerde ve satış fiyatlarında göstermektedir. Kitapların pahalılığı halkın kitaba erişimindeki manilerden yalnızca biridir. Ülke geneline hâkim olan ekonomik krizin halkın üzerinde oluşturduğu baskı, ne yazık ki halkı kültürel faaliyetlerden uzaklaştırmıştır. Sinema, tiyatro, konser ve kitap masraflarındaki bir önceki seneye göre düşüş yaşanması da dikkat çeken başka bir noktadır.”
Dr. Akkuş İlgezdi’nin hazırladığı “Kültür İktisadı Krizde” Raporu’nun sonuç kısmı şöyle:
“Sanatın her kolunun insanı insan yapma konusunda müthiş bir rolü vardır. Kâfi ki biz insanlarımızı sanatla buluşturalım. Ancak gelinen noktada maddi imkânsızlıklar, kültürel faaliyetlerin pahalılığı ve ülkenin içinde bulunduğu ekonomik darboğaz nedeniyle insanımızın kültür ve sanatla buluşamadığı ortadadır. Kültürel faaliyetlerden uzak, yalnızca temel ihtiyaçlarını karşılayabilen robot tipi insan yaratılmak isteniyor. Halbuki kültürel faaliyetler insanca ömrün tadına varabilmektir. Kültür faaliyetlerine ayrılan bütçelerin insan onuruna yakışan düzeyde olduğu, temelinde kültür olan bu ülkenin insanlarının kültürel faaliyetlerden uzak olmadığı, kültürle ve sanatla iç içe yaşadığımız bir toplum artık temennide değil pratikte de olmalıdır.”
İlgili Haberler
