Can Atalay İçin Çağlayan’da Eylem: “İçeride Bir Mahkeme, Hukuksuzlukta İnat Ediyor Ama Biz De Pes Etmiyoruz”
TÜRKİYE’DE HÜKÜMLÜ VE TUTUKLULAR “TİCARETHANE” TARİFESİNDEN GELEN ELEKTRİK FATURASINI ÖDEYEMİYOR, ALMAN HÜKÜMLÜ İSE 20 GÜN ÇALIŞSA TÜRKİYE’DEKİ TABAN FİYATIN YÜZDE 70’İNİ KAZANIYOR
TAMER ARDA ERŞİN
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komitesi Hükümlü ve Tutuklu Haklarını İnceleme Alt Komisyonu’nun Giresun Espiye ve Bolu cezaevleri inceleme raporunda, cezaevlerindeki elektriğin ticarethane tarifesi üzerinden faturalandırılmasıyla ilgili “Son dönemlerde sıklıkla şikâyet konusu olan bu düzenleme değiştirilerek, ticari faaliyette bulunmayan bireylerin ticarethane işletiyormuş üzere faturalandırılmasından vazgeçilmelidir” denildi. Alt komitenin Almanya Berlin Heidering Cezaevi’yle ilgili raporunda ise hükümlülerin çalışmaları karşılığında günlük 10 euro kazandıkları kaydedildi. Türkiye’de hükümlüler, elektrik faturalarını ödeyememekten yakınırken; Almanya’da bir hükümlü, 20 gün çalışması durumunda Türkiye’deki minimum ücretin yüzde 70’ini kazanıyor.
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komitesi Hükümlü ve Tutuklu Haklarını İnceleme Alt Komitesi, bugün Giresun Espiye ve Bolu Ceza İnfaz kurumlarında yapılan incelemelere ait raporlar ile Almanya’da Berlin Heidering Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda yapılan inceleme sonucunda hazırlanan raporu görüşecek.
Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda yapılan incelemeye ait hazırlanan raporda, hükümlü ve tutuklularla yapılan görüşmeler ve şikayetleri yer aldı. Rapora göre; Bolu Cezaevi’ndeki hükümlü ve tutuklular, aşikâr gardiyanların sürekli aramalar sırasında kendilerini tahrik ettiği ve olay çıkarmaya çalıştığı, yönetimin birbiriyle anlaşamayan mahpusları tıpkı koğuşa verdiği ve mahpuslar hengame edince idari ceza uygulandığı, açık görüş sürelerinin 60 dakika olmasına karşın fiilen cezaevi yönetimi tarafından bu sürenin kullandırılmadığından şikayet etti.
ENFLASYONDAN KEDER YANDILAR
Raporda, mahpusların şikayetleriyle ilgili şu tabirler yer aldı:
“Kantinde satılan ürünlerin fiyatlarının çok yüksek ve hükümlü ve tutuklular bu fiyatlardan ürün almakta zorluk çekiyor. Elektrik faturaları çok yüksek ve bu faturaların ödenmesi imkânsız hale geldi. ACEP kapsamında odalara konulan kabinlerde ses yalıtımı yok, görüşmeler dışarıdan çarçabuk duyulabiliyor ve bunun da irtibatın rahat bir biçimde yapılmasına pürüz oluyor.”
Raporda, Bolu’daki duruma ait şu değerlendirmede bulunuldu:
“Görüntülü görüşme kabinlerinin ses yalıtımı olmadığı ve bu nedenle konuşulanların odadaki öteki hükümlü ve tutuklular tarafından rahatlıkla dinlenebildiğine dair şikâyetler, inceleme yapılan kurumlardakiler tarafından ağır olarak lisana getirilmiştir. Bu sistemin fonksiyonelliğini muhafazası ve irtibatın rahat bir ortamda gerçekleştirilebilmesi maksadıyla, kabinlerdeki bahse husus yapısal sorunun çözülmesinin elzem olduğu aşikârdır.
“TİCARETHANE İŞLİYORMUŞ ÜZERE FATURALANDIRILMASINDAN VAZGEÇİLMELİDİR”
Ceza infaz kurumumdaki hükümlü ve tutuklulara tahakkuk ettirilen elektrik faturaları, ticarethanelere ait tarifeler üzerinden tahakkuk ettirilmekte ve fazlaca elektrik parası ödenmesine neden olunmaktadır. Son dönemlerde sıklıkla şikâyet konusu olan bu düzenleme değiştirilerek, ticari faaliyette bulunmayan bireylerin ticarethane işletiyormuş üzere faturalandırılmasından vazgeçilmelidir.”
Cezaevindeki fiyatlara ait düzenleme yapıldığı da kaydedilen raporda, tutuklu ve hükümlülerin iaşe bedellerinin arttırılmasının sorunu çözdüğü tabiri yer aldı. Raporda, “Hükümlü ve tutuklular ile görevi başında bulunan işçi için 22,00 TL’den 50,00 TL’ye, ceza infaz kurumlarında barındırılan çocuk hükümlü ve tutuklular için 44,00 TL’den 75,00 TL’ye, kurumda annesiyle birlikte kalan çocuklar ile süt emziren hükümlü ve tutuklu anneler ve gebeler için 44,00 TL’den 75,00 TL’ye yükseltildiği ve bunun da sonuçları çabucak vermek suretiyle yemekler konusunda büyük bir memnuniyetin oluşmasını sağlandığı görülmüştür” denildi.
“ZAMAN VAKİT FİZİKÎ ŞİDDET”
Espiye Ceza İnfaz Kurumları raporunda ise mahpusların şikayetleri şöyle sıralandı:
- “Bazı hükümlü ve tutuklular tarafından, kurum çalışanının kendilerine kötü davrandığı, işçi tarafından kullanılan lisanın kaba olduğu ve vakit zaman fizikî şiddete maruz kalındığı,
- Son dönemlerde yemeklerin kalitesinin düştüğü, patates, makarna ve çorba yüklü yemeklerin çıktığı, vakit zaman verilen yemeklerin kendilerine yetmediği,
- Bir aydan önce hastane sevklerinin yapılmadığı,
- Psikiyatra sevk edilmenin kabul edilmediği, kurum psikoloğunun ruhsal sıkıntıların çözülmesinde yararlı olmadığı,
- Gazete talep edilmesine karşın gazete verilmediği,
- Üniversite okuyan hükümlü ve tutukluların elektronik ortamda yapılan imtihanlara katılmalarına müsaade verilmediği,
- Odaların pencerelerine takılan tel örgülerin çok sıkı olarak ve delikleri çok küçük olacak biçimde imal edildiği, odalara güneş ışığı ve hava girmediği,
- Kuruma birinci girişte yapılan ayrıntılı aramada (çıplak arama) bireye örtü verilmediği tabir edildi.”
MAHPUSA E- POSTA HAKKI
Komisyona gelen Heidering Kapalı Ceza İnfaz Kurumu raporunda ise Almanya’da mahpuslara 2023 yılında multi- medya araçlarını kullanma hakkına ait çalışmalar olduğu anlatılarak, mahpusları e-posta üzerinden yakınları ile yazışabileceği ve görüntülü görüşme imkanına sahip olacağı belirtildi. Raporda Almanya’daki cezaevine gelecek imkanlar şöyle anlatıldı:
“Her odada bedeli hükümlü ve tutuklular tarafından ödenen televizyon bulunmaktadır. Kanal listesinde takriben 80 televizyon kanalı bulunmaktadır. Güvenlik gerekçesiyle birtakım kanallar, Kurum yönetimi tarafından yasaklanabilmektedir. İsteyen hükümlü ve tutuklu, odasında DVD oynatıcı bulundurabilmekte ve Kurum kütüphanesinden sinema ve belgeseller ödünç alınabilmektedir. Ayrıyeten 2023 yılından itibaren multi-medya araçlarını kullanma hakkının da sağlanmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.
Hükümlü ve tutuklulara gelen mektuplar, kural olarak bir incelemeden geçmemekte ve görüşmeler de kaydedilmemektedir. 2023 yılından itibaren hükümlü ve tutukluların e-posta alıp gönderebilecekleri ve görüntülü görüşme yapma hakkına sahip olacakları bilgisi Kurulumuzla paylaşılmıştır.
“DUYGUSAL BAĞ YETERLİ”
Hükümlülerin mahrem görüş yapma hakkı bulunmaktadır. Bu, hükümlülere bir hak olarak tanınmış olup, bu kapsamda her hükümlü, yasaklılık hali bulunmadığı sürece, ayda 1 kere 3 saatliğine eş ile mahrem görüş yapabilmektedir. Bu görüşlerin yapılabilmesi için evlilik bağı aranmamakta ve duygusal bağ kâfi görülmektedir.
“ÇOCUKLARA OYUN ALANI”
Çocuklu ailelerin ayda 3 kez aile görüşü yapmasına müsaade verilmektedir. Bahsi geçen eş görüş ve aile görüş odalarında yapılan incelemelerde odalarda kamera bulunmadığı ve odaların fizikî şartlarının çocukların oyun alanları da dâhil olmak üzere oldukça güzel olduğu gözlemlenmiştir. Çocuklu ailelerin özel görüşmelerden faydalandırılmasına özellikle dikkat edilmektedir.”
ALMAN MAHPUS 20 GÜN ÇALIŞSA TÜRKİYE’DEKİ TABAN ÜCRETİN YÜZDE 70’İ ORANINDA PARA KAZANIYOR
Almanya’da hükümlülerin yaptıkları işe göre günde 10 euro para aldığı belirtilen raporda, “Yapılacak olan işleri Kurum ile organize eden mutabakatlı bir şirket bulunmaktadır. Şirkete ve çalışanlara yapılan ödemeler, Kurum tarafından yapılmaktadır. Bir hükümlü yahut tutuklu, yapılan işe göre değişmekle birlikte günde takriben 10 euro ücret almaktadır” denildi. Alman hükümlülerin günde 10 eurodan ayda 20 gün çalıştığı varsayıldığında aylık ücretlerinin 200 euro olduğu görülüyor. Bunun Türk lirası karşılığı ise yaklaşık 3 bin 862 Türk lirasına karşılık geliyor. Yani Alman hükümlü, 20 günlük çalışması karşılığında Türkiye’de 5 bin 500 lira olan taban ücretin yüzde 70’i oranında para kazanıyor.
