HEKİM MİLLETVEKİLİ MURAT BUYRUK SORDU SIHHAT BAKANI KOCA AÇIKLADI: “8 YILDA 1 MİLYON 834 BİN 489 KİŞİ BAĞIMLILIK TEDAVİSİ GÖRDÜ”
PROF. DR. DERYA UNUTMAZ: 5-10 YILA KADAR TEDAVİSİ OLMAYAN KANSER ÇEŞİDİ KALMAYACAK DİYE DÜŞÜNÜYORUM
ABD’deki Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nün baş araştırmacısı Prof. Dr. Derya Unutmaz, kanseri tedavi etmek emeliyle T hücreleri üzerinde yaptıkları çalışmaya ait, “İnsanlardan aldığımız T hücrelerini laboratuvar düzeyinde eğitip donatıyoruz, içlerine sentetik biyoloji ile bir molekül koyuyoruz ve bu molekül sayesinde kanser hücrelerini tanıyor, üzerine yapışıyorlar, ‘ölüm öpücüğü’ dediğimiz bir sistemle kanser hücresini yok ediyorlar, yanındaki öbür hücrelere dokunmuyorlar. Benim umudum; bu teknoloji çok süratli gelişecek. Tahminen 5-10 yıla kadar tedavisi olmayan kanser türü kalmayacak diye düşünüyorum” dedi.
Prof. Dr. Derya Unutmaz, dün akşam KRT ekranlarında Semra Topçu’nun sunduğu Haftanın Panoraması programına konuk oldu. Programda kanser tedavisine ait yürüttükleri çalışma hakkında bilgi veren Unutmaz, özetle şunları söyledi:
“İNSANLARDAN ALDIĞIMIZ T HÜCRELERİNİ LABORATUVAR DÜZEYİNDE EĞİTİP DONATIYORUZ”
“T hücreleri, vücudun ordusunun bağışıklık sisteminin generalleri, askerleri, keskin nişancıları, özel harekat timleri üzere de düşünebilirsiniz. Bunların görevi, vücuda giren virüsle enfekte olmuş hücreleri, bakterileri yok etmek. Biz ve birçok laboratuvar bunun üzerinde çalışıyor, bu özelliği kullanarak sanki kanser hücrelerini de tanıtıp öldürtebilir miyiz, yok etmelerini sağlayabilir miyiz? Alışılmış kanser hücresinin şöyle bir sorunu var; kanser hücresiyle olağan hücre ortasında çok küçük farklılıklar var ve bunu bağışıklık sistemine gösterip tanıtmanız lazım, çünkü bağışıklık sistemi kendi hücrelerimize saldırmıyor. İşte bizim yöntemimiz; insanlardan aldığımız T hücrelerini laboratuvar düzeyinde eğitip donatıyoruz, içlerine sentetik biyoloji ile bir molekül koyuyoruz ve bu molekül sayesinde kanser hücrelerini tanıyor, üzerine yapışıyorlar, ‘ölüm öpücüğü’ dediğimiz bir sistemle kanser hücresini yok ediyorlar, yanındaki öbür hücrelere dokunmuyorlar. Toplumsal medyada buna ‘hayat öpücüğü’ de demişler. Bu ‘ölüm öpücüğü’, gerçekten de beşere hayat veriyor.
“KANSER HÜCRESİ GERİ GELMEYE TEŞEBBÜS EDERSE ONLAR DA BULUNUP YOK EDİLİYORLAR”
Bu kanser tedavisinin iki temel özelliği var. Birincisi, yalnızca kanser hücresini bulup yok ediyor. İkincisi ve daha önemlisi de bu T hücreleri, vücudun ordusunun bir parçası olduğu için aylarca, yıllarca devriye geziyorlar vücudumuzda. Motamot aşılar sonrasında olduğu üzere, kanser hücresi geri gelmeye teşebbüs ederse onlar da bulunup yok ediliyorlar. Yani kemoterapiden önemli farkı bu olmuş oluyor. Çünkü kanser, kemoterapiye karşı direnç kazanıp geri gelebiliyor.
“GERÇEKTEN ÇOK DEĞERLİ BİR YÖNTEM”
Çalışmamız geçen ay yayınlandı ve biz maliyet sıkıntısını nasıl aşarız sorusunu da sorduk. Gerçekten çok kıymetli bir yöntem. Hastalardan, herkesten o T hücreleri farklı ayrı çıkarmanız lazım, laboratuvarda eğitip tekrar koymanız lazım. Amerika’da neredeyse yarım milyon dolara mal olan hasta başına maliyetler oluyor, bu da alışılmış ki birçok insanın ulaşması imkansız bir durum. Biz, ‘bunu nasıl çok daha kolaylaştırabiliriz’ sorusunu sorduk ve özel bir hücre tipi bulduk. Bu hücre tipinin özelliği, rastgele bir bireyden alabiliyorsunuz. Örneğin sağlıklı bir bireyden bu hücreleri alıp, -bunları da özel harekat timleri üzere de düşünebilirsiniz, çünkü gerçekten özel görevleri var- eğittikten sonra bir şahıstan aldığınız hücreleri birçok hastaya verebiliyorsunuz. Bu hem süreci çok daha hızlandırıyor hem de maliyeti düşürüyor.
“BELKİ 5-10 YILA KADAR TEDAVİSİ OLMAYACAK KANSER TÜRÜ KALMAYACAK DİYE DÜŞÜNÜYORUM”
İkinci bir sorun daha var. Kanser, bir hastalık değil, birçok hastalık topluluğu. Katı doku kanserleri var. Örneğin göğüs kanseri, akciğer kanseri, bunlar bir dokunun içindeler. Doku sayesinde güya bir kale üzere kendilerine bir sistem oluşturuyorlar ve bunun içine hücrelerin girmesi oldukça güç oluyor. Bu sorunu çözmek için de üç boyutlu basım teknolojisiyle Amerika’da İbrahim Özbolat arkadaşımızla yeniden yaptık, modelliyoruz. Yani göğüs kanserinin dokusunu, etrafını, damarlarını, hepsini laboratuvarımızda oluşturabiliyoruz ve bu T hücreleri bu kalenin içine nasıl girebilir diye araştırıyoruz, ki bunu da başardık. Bu da çok önemli bir nokta, çünkü dokularda sorunlu bir durum oluyor. Her kanser tipi için başka ayrı eğitip donatmak lazım. Benim umudum; bu teknoloji çok süratli gelişecek. Tahminen 5-10 yıla kadar tedavisi olmayan kanser türü kalmayacak diye düşünüyorum.
“TÜRKİYE’DE KAPASİTE VE POTANSİYEL MEVCUT”
Bir emelimiz da bu çalışmaların Türkiye’de de yapılıyor olması. Böyle teşebbüsler Türkiye’de de var, çok düzgün hastanelerimiz var. Aslında altyapımız mevcut ve bunun maliyet olarak da daha düşük yapılabileceğini düşünüyoruz. Natürel bunlar biraz uzun süreçli çalışmalar, klinik çalışmaların yapılması lazım. Bence Türkiye’deki en büyük eksiklik o yönde şu anda. Faz 1, faz 2 dediğimiz çalışmaların yapılması lazım ki insanlardaki tesiri, yan tesirlerinin çok az olduğu gösterilsin. Yani Türkiye’de kapasite ve potansiyel mevcut, ekosistem kurulursa bu çalışmaların tamamı, tedaviler de Türkiye’de geliştirilebilir ve tahminen de Türkiye bu mevzuda dünya merkezi bile olabilir.
“BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ KULLANARAK TÜM KANSERLERİ ÇOK YAKIN BİR SÜREÇTE TEDAVİ EDEBİLECEĞİMİZDEN ÇOK ÇOK EMİNİM”
Türkiye’de benim de dayanak verdiğim kimi kümeler var, hatta yanımda Amerika’da yetiştirdiğimiz hekim arkadaşımız Mesut Yiğit, şu anda Acıbadem’de birebir çalışmaları yapıyor, TÜBİTAK’ta bu çalışmalar var. Bence sorun, bu çalışmaların insanlara klinik evrede geliştirilmesi; en büyük maliyet ve en uzun süreç de burada. Faz çalışmalarının altyapılarının çok uygun olması lazım, en büyük eksiğimiz bu. Gerçekten kanser korkutucu bir hastalık, önemli bir gelişme sağladık 30-40 yıldır. Kimi türleri özellikle erken teşhisle tedavi edebiliyoruz lakin kimi türler tedavi edilemiyor. Bağışıklık sistemini kullanarak tüm kanserleri çok yakın bir süreçte tedavi edebileceğimizden çok çok eminim. Beşerler bu bahiste umutlu olabilirler.”
