Borsa İstanbul günü düşüşle kapattı
1. SARIYER İKTİSAT KONGRESİ… LALE KARABIYIK: “ÜLKENİN KAYNAKLARI ÇOK, PLANLAMA EKSİKLİĞİ VAR”
CHP Genel Lider Yardımcısı Lale Karabıyık, 1.Sarıyer İktisat Kongresi’nde; “Bu bütçenin ismine iktidar ‘yatırım istihdam bütçesi’, ‘üretim bütçesi’ dedi. Lakin yatırıma ayrılan hissenin çok üstünde borç ve faiz olması bunu asla yatırım bütçesi yapmaz. Biz de ‘bu borç, faiz, transfer bütçesi’ dedik” diye konuştu. Karabıyık ayrıyeten, “Bu ülkenin kaynakları çok. Bu ülkenin planlama eksiği var, yanlış kararlar, ıslahatlarının kusurlu siyasetleri var. İstihdam ile mücadele ederken ‘20 yılda hiçbir şey yapılmadı’ demeyim ben size. Ancak 17 istihdam paketi, 7 iktisat paketi yapıldı. 24 paket yapıldı, istihdamda gelinen noktayı siz çok daha yeterli takdir ediyorsunuz. Elde var sıfır” dedi.
Sarıyer Belediyesi ve Borsa Uzmanları Derneği tarafından bu yıl birincisi düzenlenen ve iki gün sürecek olan “1. Sarıyer İktisat Kongresi”, Boğaziçi Kültür Sanat Merkezi’nde bugün başladı. Kongrede konuşma yapan CHP Genel Lider Yardımcısı Lale Karabıyık, şu görüşleri lisana getirdi:
“YATIRIMA AYRILAN HİSSENİN ÜSTÜNDE BORÇ VE FAİZ OLMASI BU BÜTÇEYİ YATIRIM BÜTÇESİ YAPMAZ”
“Son yapılan bütçe, hâlen devam ediyoruz, komisyondayız. İşin komiği şu, bu bütçenin ismine iktidar ‘yatırım istihdam bütçesi’, ‘üretim bütçesi’ dedi. Lakin yatırıma ayrılan hissenin çok üstünde borç ve faiz olması bunu asla yatırım bütçesi yapmaz. Biz de ‘Bu borç, faiz, transfer bütçesi’ dedik.
Bütçeler siyasi tercihleri içerir. Bütçenin büyük bir kısmı dolaylı vergilerden elde ediliyor. Bütçenin açıklarını veren de hem kur muhafazalı mevduata giden çıkışlar var seçim iktisadı için ayrılan çok büyük bir ölçü, cari transferler hesabı var. Borç ve faiz yükü var. Faiz anaparayı geçti. Bir taraftan da KİT’lerin ziyanları var. Güya Varlık Fonu’na devredilmişti lakin şu anda takviye yapılmazsa hepsi yıkılacak durumda. Yanlış siyasetlerden ötürü bütçenin açık verdiği durumlar var.
“BAHAR YELLERİ ESTİĞİNİ ZANNETTİK. BİRDEN KASIRGALARA DÖNÜŞTÜRDÜ”
2000’li yıllardan sonra küreselleşmenin geldiği noktada küresel sermaye diye bir kavram karşımıza çıktı. Küresel sermaye, fon fazlası olan ülkelerden fon açığı olanlara gerçek kaydı. Bu ülkeler de kendilerine kullanacak sermaye buldular. Eski moda IMF’e gitmek gereği de kalmadı. Cari açık veren bizim üzere ülkeler, cari açığı kapatmak değil fakat ‘sürdürülebilir cari açık’ diye bir kavram oluşturdular. Bu ülkelere direkt ya da dolaylı yatırımlar geldi. Güven duyuyorsa direkt yatırım geldi. Biz direkt yatırımı tercih ederiz. İstihdam getirir, istikrar sağlar, katma kıymet yaratır fakat güven duymadığı anda daha fazla dolaylı, hatta kısa vadeli sıcak para diye tabir ettiğimiz paralar da geldi. Bazen borsaya girdi. Bahar yelleri estiğini zannettik. Birden bir kıvılcımla çıktı, kasırgalara dönüştürdü. Türkiye bu kasvetleri uzun süre yaşadı.
Baktığımızda Türkiye’nin çok derin bir finans tarihi var. Bir bankerler olayı yaşandı. Yatırımcıların korunamadığı örneklerden biri, önemli bir darbe oldu orada. İntiharlar, her türlü aksilikler oldu.
Sermaye piyasası mevzuatı yatırımcıyı korumak ana hedefiyle oluştu. 2499 sayılı yasa, 3794, 6263 sayılı yasalar geldi, yeni enstrümanlar, yeni kurumlar geldi. Ancak bir boşluk dolmadı. Çünkü bu boşlukla ilgili bir siyasi istikrar lazımdı, kararlılık lazımdı. Hâlen yatırımcıların korunamadığını bugünlerde bile konuşuyorlar. Hâlen manipülasyonlar var. Bunlar bazen azaldı bazen devam etti. Hâlen kontrol eksiklikleri var ve maddelerde boşluklar var. Bunlar çok önemli.
Bir ülkenin iç tasarrufu yoksa, ulusal tasarruf düzeyi düşükse yabancı tasarruflarına bağımlısınız. Öbür türlü yatırım yapma fırsatınız olmayacak. O vakit da borç bulmak, günü kurtarmak, ismine ne derseniz yahut yatırım yapmak için yana yakıla borç almaya çalışıyorsunuz. Devlet dışarıdan aldığı borçların dışında, az önce tabir ettiğim üzere fon arz eden ve talep eden tarafta, talep eden tarafta yükle yer aldığı için ve ‘Verin ben parayı kullanayım’ dediği için öbür tarafta şirketlere de daha az, sermaye piyasasına daha az fon, daha maliyetli gidiyor. Aslında güzel olan, küçük sermaye sahiplerinin tasarrufları olacak, ulusal tasarruf düzeyi yüksek olacak, bunlar ülke içi yatırımlara dönecek. İç tasarruf oranının kâfi olmadığı yerde yabancıların tasarruflarına ve onları ödeyerek kullanmaya bağımlı kalıyorsunuz. Onlar da pazarlık gücünü sizde kullanabiliyorlar. Sonra iktidar ‘Sizi IMF’ye muhtaç etmedik’ diyor.
“FİNANSAL OKURYAZARLIK OLURSA VATANDAŞ BİR BÜTÇEYİ EN KOLAY HALİYLE OKUYABİLİR”
Finansal bilgi eksikliği, finansal okuryazarlık da ülkemizde kâfi noktaya gelmedi. Tüyolarla, vur-kaçlarla, birtakım süreçler de yapılıyor. Finansal okuryazarlık olursa vatandaş da iktidardakilerin yaptıklarını ya da bir bütçeyi en kolay haliyle okuyabilir. Oradaki neden-sonuç ilgilerini kurabilir. Muvaffakiyetini ölçen kriterleri de görebilir. Algı yönetimi de o vakit ortadan kalkar. Bu nedenle bir toplumun finansal okuryazarlığını sağlamak da bir siyasi tercihtir.
Geldiğimiz noktada sermaye piyasasında, sayın Genel Liderimiz da bu bahiste tweet atmıştı. Geçen gün de bahsin üzerinde durdu. Gerçekten kulağımıza gelenler, küçük yatırımcıların piyon olduğu, birtakım manipülasyonların yapıldığı ve sermaye piyasasında el altından ya da kontrol eksikliğinden birtakım yanlışların yapılmış olması son derece önemli. Türkiye iktisadının daha düzgün noktalara gelmesinin en önemli kısmı hakikat ekonomik ıslahat paketleridir ve büyüme değil, kapsayıcı büyüme, özellikle fırsat eşitliğinin sağlandığı ve iktisadi kalkınma olarak tanımladığımız refahtan hissenin her bölüme yayıldığı bir iktisattır bizim modelimiz. Bütün çalışmalar bu yönde devam ediyor.
“EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ OLURSA, AİLELERİN YOKSULLUĞUNUN ÇOCUKLARA MİRAS OLARAK GEÇMESİNİ ÖNLEMİŞ OLURSUNUZ”
Eğer siz, iktidar olarak eğitimde fırsat eşitliğini yaratırsanız, Türkiye’nin her yerindeki çocuklar birebir fırsat eşitliğinden yararlanırsa eğitimde, o vakit ailelerin yoksulluğunun çocuklara miras olarak geçmesinin de önünü kesmiş oluyorsunuz. Çocuklara daha yeterli bir gelecek, çocukların kendi ayakları üzerinde durabileceği bir geleceği onlara temin etmiş oluyorsunuz.
Bu ülkenin kaynakları çok. Bu ülkenin planlama eksiği var, yanlış kararlar, ıslahatlarının yanlışlı siyasetleri var. İstihdam ile mücadele ederken ‘20 yılda hiçbir şey yapılmadı’ demeyim ben size. Fakat 17 istihdam paketi, 7 iktisat paketi yapıldı. 24 paket yapıldı, istihdamda gelinen noktayı siz çok daha düzgün takdir ediyorsunuz. Elde var sıfır.
“TÜRKİYE’NİN KAYNAKLARI YETELİDİR”
Kaç Merkez Bankası Lideri, kaç Maliye Bakanı değişir. Olmadı değiş, olmadı değiş. Özerk değildir. Bu ülkede rezervler boşaltılmıştır. Merkez Bankası’nın kârı yedek akçeleri vaktinden önce alınmış, kaynak olarak kullanılmıştır. SGK’ya bir sürü masraflar havale edilmiş, ziyana uğratılmıştır. Bunun üzere sayabileceğim çok kötü iktisat ve yönetim siyasetleriyle, hatta politikasızlığıyla bu sürece gelinmiştir. Ben de UYGUN Parti çok pahalı Küme Başkanvekili’ne katılıyorum, Erhan Bey’e. Ümitsizliğe düşecek hiçbir şey yok. Türkiye’nin kaynakları kafidir. Yanlışsız siyasetlerle çok kısa süre içerisinde, planlama ile bütün problemlerin çözüldüğünü daima birlikte göreceğiz. Bir ayda 3 ayda 6 ayda orta vadede yapabileceğimiz, bütün meseleleri çözebileceğimiz takvimleri, projeleri planlayarak gidiyoruz. Eğitim bu kısmın olmazsa olmazıdır. O taşlar yerine oturduktan sonra iktisadi kalkınma olur. Tabana yayılmış toplumsal refahın, ekonomik refahın, hasebiyle siyasi refahın sağlandığı kapsayıcı bir büyümeden bahsediyoruz.”
