Tbmm’de Bütçe Görüşmeleri… Selcan Hamşıoğlu: “Biz Hala Gençleri Doyurabilmeyi, Barındırabilmeyi, Yaşatabilmeyi Konuşuyoruz”
DİSK-AR İŞSİZLİK VE İSTİHDAM RAPORU: ÇALIŞMA ÇAĞINDAKİ 32,7 MİLYON BAYANDAN YALNIZCA 6,1 MİLYONU KAYITLI VE TAM VAKİTLİ İSTİHDAMDA YER ALIYOR
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR), ‘İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu’na göre; çalışma çağındaki 32,7 milyon bayandan yalnızca 6,1 milyonu kayıtlı ve tam vakitli istihdamda bulunuyor. Çalışma çağındaki 32 milyon erkekten ise 15,7 milyonu kayıtlı, tam vakitli istihdamda yer alıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2022 3. çeyrek dönemine (Temmuz, Ağustos ve Eylül 2022 ayları) ilişkin Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) 15 Kasım 2022’de yayımlandı. DİSK- AR tarafından yapılan açıklamaya göre, TÜİK’in resmi istihdam oranı yüzde 47,5 olarak açıklanırken, DİSK-AR tarafından yapılan ‘İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Araştırmasında; TÜİK datalarından hareketle hesaplanan Kayıtlı Tam Vakitli İstihdam oranı yüzde 33,7 olarak belirlendi.
DİSK-AR’ın raporunda, bayanlarda resmi istihdam oranı yüzde 30,5; KATİ oranı yüzde 18,6 oranında açıklanırken, erkeklerde resmi istihdam oranı yüzde 65, KATİ oranı yüzde 49 olarak hesaplandı. Raporda, gençlerde ise geniş tarifli işsizlik yüzde 36,6, genç bayanlarda işsizlik oranı ise yüzde 48 oranı kayda geçti.
ÇALIŞMA ÇAĞINDAKİ BAYANLARIN 6,1 MİLYONU, ERKEKLERİN İSE 15,7 MİLYONU TAM VAKİTLİ İSTİHDAMDA
DİSK-AR tarafından işsizlik ve istihdam görünümüne ait şu değerlendirmeler yapıldı:
“DİSK-Ar’ın yeni hesaplamaya başladığı istihdam verisinin ismi: Kayıtlı ve Tam Vakitli İstihdam (KATİ). KATİ tüm istihdamı değil kayıtlı ve tam vakitli olarak çalışanların oranını ortaya koymaktadır. KATIZ istihdamın ne kadarının sigortalı ve tam vakitli çalıştığını ortaya koymayı amaçlıyor. Böylece kayıtsız istihdam ile kısmi ve eksik istihdam dışında kalan tam vakitli ve sigortalı olarak çalışanların sayısı ve oranı ortaya çıkıyor. KATİ oranı kayıtlı tam vakitli istihdamın 15 üzeri yaş kurumsal olmayan nüfusa bölünmesiyle hesaplanıyor.
TÜİK’in resmi istihdam oranı 2022 3. çeyrekte yüzde 47,6 olarak açıklanırken, DİSK-AR tarafından TÜİK bilgilerinden hareketle hesaplanan KATİ oranı yüzde 33,7 olarak gerçekleşti. Bayanlarda resmi istihdam oranı yüzde 30,5 iken KATİ oranı yüzde 18,6 ve erkeklerde resmi istihdam oranı yüzde 65 olarak açıklanmışken KATİ oranı yüzde 49 olarak hesaplandı.
Böylece KATİ oranı resmi istihdam oranından genelde 13,9 puan, bayanlarda 11,9 ve erkeklerde ise 16 puan düşük olarak gerçekleşti. DİSK-AR tarafından yapılan KATİ hesaplamasıyla çalışma çağındaki (15 artı yaş) 64,7 milyon kişinin yalnızca 21,8 milyonu kayıtlı ve tam vakitli istihdam (KATİ) kapsamında çalıştığı ortaya çıktı. Çalışma çağındaki 32,7 milyon bayanın ise yalnızca 6,1 milyonu kayıtlı ve tam vakitli istidamda (KATİ), çalışma çağındaki 32 milyon erkeğin ise 15,7 milyonu kayıtlı ve tam vakitli istidamda yer alıyor. Bu durum nispeten nitelikli istihdamın düşüklüğünü ortaya koyuyor.
GENİŞ TARİFLİ İŞSİZ SAYISI BAYANLARDA 3 MİLYON 709 BİN, ERKEKLERDE İSE 4 MİLYON 71 BİN OLARAK BELİRLENDİ
Bilindiği üzere bayan işsizliği ülkemizde ortalama işsizlikten daha yüksek iken, bayan istihdam oranı ortalama istihdam oranından daha düşüktür. Öte yandan Covid-19 döneminde tüm dünyada yaşanan iş kayıplarından bayanlar erkeklere göre orantısız bir biçimde olumsuz etkilendiği ve bunun ülkemizde de emsal bir eğilim gösterdiği biliniyor. ILO’nun iddialarına göre çalışılan saatlerde toplumsal cinsiyet eşitsizliğini sürüyor. TÜİK’in 2022 3. çeyrek üç aylık bilgilerine göre hem dar hem geniş tarifli işsizliğin cinsiyete göre dağılımına bakıldığında bayanlarda işsizliğin daha yüksek olduğu görülüyor. 2022 3. çeyreğinde dar tarifli işsizlik erkeklerde yüzde 8,7 ve bayanlarda ise yüzde 12,8 olarak açıklandı. Geniş tarifli işsizlik (âtıl işgücü) oranı ise erkeklerde yüzde 17 ve bayanlarda yüzde 28 olarak gerçekleşti.
Böylece bayanlarda dar tarifli işsizlik oranı erkeklerden 8,3 ve geniş tarifli işsizlik oranı ise 15,2 puan yüksek seyrediyor.
TÜİK tarafından 2022 yılı 3. çeyrekte dar tarifli bayan işsizliği 1 milyon 461 bin ve erkek işsizliği ise 1 milyon 973 bin olarak açıklandı. TÜİK bilgilerinden yararlanarak hesapladığımız geniş tarifli işsiz sayısı ise bayanlarda 3 milyon 709 bin ve erkeklerde ise 4 milyon 71 bin olarak gerçekleşti. Bayan geniş tarifli işsizliğinin dar tarifli bayan işsizliğine göre yüksek olmasının en önemli sebebi bayanlar ortasında vakte bağlı eksik istihdam edilenler ile ümitsizler, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanları içeren potansiyel işgücünün yüksekliğidir.
“TÜİK DATALARI GENELDE OLDUĞU ÜZERE GENÇLERDE DE GERÇEK DURUMU YANSITMAKTAN UZAK… 15-24 YAŞ ORTASI GENÇ NÜFUSTA GENİŞ TARİFLİ İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 36,6 OLARAK GERÇEKLEŞTİ”
Gençlerde işsizlik oranının başka yaş kümelerine göre yüksek olduğu biliniyor. Buna ek olarak Covid-19 döneminin işgücü piyasalarında yarattığı tahribattan gençler daha fazla etkilendi. Bu tesir sürüyor. Salgın döneminde gençler işgücü piyasasından daha süratli çekildi. İşi olmayan milyonlarca genç ya iş aramayı bıraktı ya da işgücü piyasasına girişlerini geciktirdi. TÜİK genç işsizliğini 2022 yılı 3. çeyreğinde yüzde 19,1 olarak açıkladı. Fakat TÜİK bilgileri genelde olduğu üzere gençlerde de gerçek durumu yansıtmaktan uzak. TÜİK datalarından yararlanarak hesapladığımız 15-24 yaş ortası genç nüfusta geniş tarifli işsizlik oranı 2022 yılı 3. çeyreğinde yüzde 36,6 olarak gerçekleşti. Böylece geniş tarifli genç işsizliği dar tarifli genç işsizliğinden 17,5 puan fazla olarak gerçekleşti.
Genç bayanlarda geniş tarifli işsizlik ise daha yüksek oranda seyretmeye devam ediyor. 15- 24 yaş ortası erkeklerde dar tarifli işsizlik yüzde 15,2 ve geniş tarifli işsizlik yüzde 29,6 olarak hesaplanırken, 15-24 yaş ortası genç bayanlarda ise dar tarifli işsizlik yüzde 26,4, geniş tarifli işsizlik yüzde 48,4 olarak hesaplandı. Böylece dar tarifli işsizlik geniş tarifli işsizlikten genç erkeklerde 14,4 puan ve genç bayanlarda ise 22 puan yüksek seyrediyor”
