24 Eylül 2024 Salı

PROF. DR. YAMAN AKDENİZ’DEN ‘BANT DARALTMA’ AÇIKLAMASI: “HUKUKUMUZDA, OHAL TEMELLİ BU TİP UYGULAMALAR ASLA OLMAMALI”

İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz, “İstanbul’daki bombalı hücum sonrasındaki bant daraltma uygulaması, büsbütün Cumhurbaşkanlığı ve BTK Lideri üzerinden keyfi bir biçimde yürütülen ve lakin sansür olarak tanımlanacak bir uygulamadır. Hukukumuzda, OHAL temelli bu tip uygulamalar asla olmamalıdır. Demokratik toplumlarda, keyfi bir formda toplumun, özellikle İstanbul’daki bombalı atak üzere toplumu yakından ilgilendiren olaylara ait olarak haber ve bilgi edinmesinin geçici olarak olsa dahi keyfi bir yaptırım düzeneği ile engellenmesi asla kabul görmez” dedi.

İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Akdeniz, İstanbul İstiklal Caddesi’nde dün düzenlenen bombalı terör saldırısı akabinde Bilgi Teknolojiler ve Bağlantı Kurumu’nun (BTK) internete ve toplumsal medya platformlarına erişimi kısıtlamasına ait bugün toplumsal medya hesabında açıklama yaptı. Akdeniz’in açıklaması şöyle:

“TÜRK MEVZUATINDA BANT DARALTMA İÇİN GENEL BİR YASAL DESTEK YOK”

“İstanbul’daki bombalı taarruz sonrasında toplumsal medya platformlarına uygulanan bant daraltma yaptırımı ve vatandaşların haber ve bilgi edinme haklarının engellenmesinin yasal desteği çok soruluyor. Kısa yanıt; Türk mevzuatında bant daraltma için genel bir yasal destek yok. Lakin mevzuatta, ‘bant daraltma’ yaptırımının keyfiyete müsaade verecek halde ve sansür amaçlı kullanılmasına müsaade veren yasal bir düzenleme mevcut. Bu düzenlemenin tarihçesi OHAL dönemindeki KHK’lara kadar uzanıyor.

Ağustos 2016 içinde ve OHAL devam ederken 671 sayılı KHK ile 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu’nun yetkisi ve idari yaptırımlarla ilgili 60. hususuna 10. paragraf eklendi. Bu unsur ile Cumhurbaşkanlığı’na geniş yetki verildi. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığı, ulusal güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sıhhat ve genel ahlakın korunması yahut diğerlerinin hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri yahut birkaçına bağlı olarak gerekli gördüğü önlemleri alıp BTK’ya bildirebiliyor. BTK Lideri da Cumhurbaşkanlığı önlemlerine ait kararını derhal işletmecilere ve erişim sağlayıcılara bildiriyor. Bu kararın gereği, derhal ve kararın bildirilmesi anından itibaren en geç 2 saat içinde yerine getiriliyor. Bant daraltma uygulaması da bu halde yapılıyor.

Uygulamada aslında hakim onayı kaidesi var. Unsur, ‘Bu karar, 24 saat içinde sulh ceza hâkiminin onayına sunulur. Hâkim kararını 48 saat içinde açıklar, aksi halde karar tabiatıyla kalkar’ diyor. Lakin kısa süreli bant daraltma uygulamalarında hakim onayına gerek kalmıyor. Hasebiyle kısa süreli genel bant daraltma uygulamalarında Cumhurbaşkanlığı karar veriyor, BTK Lideri uyguluyor ve lakin 24 saat dolmadan hakim onayına gitme koşulu yok. Hakime gitseler de onay alınacak, ancak o vakit kararlar kontrole açılacak. Kontrol ise istenmiyor.

Hakim kararlarına itiraz edilebilir, itirazlar reddedilse bile Anayasa Mahkemesi’ne kişisel müracaat yapılabilir, hatta gerekirse AİHM’ye kadar gidilebilir. Elektronik Haberleşme Kanunu’nda yer alan bu yetki ile bant daraltma uygulaması büsbütün saklı bir halde yapılıyor.

Ayrıca 5651 sayılı Yasa’da, toplumsal medya platformları ile ilgili olarak, şayet yükümlülüklerini yerine getirmezler ise bant daraltma cezası ve hatta Elektronik Haberleşme Kanunu’nda da şebekeler üstü hizmet sağlayıcıları için bant daraltma cezası var.

“BANT DARALTMA UYGULAMASI, SANSÜR OLARAK TANIMLANACAK BİR UYGULAMA”

Fakat İstanbul’daki bombalı hücum sonrasındaki bant daraltma uygulaması, büsbütün Cumhurbaşkanlığı ve BTK Lideri üzerinden keyfi bir biçimde yürütülen ve lakin sansür olarak tanımlanacak bir uygulamadır. Hukukumuzda, OHAL temelli bu tip uygulamalar asla olmamalıdır. Demokratik toplumlarda, keyfi bir biçimde toplumun, özellikle İstanbul’daki bombalı hücum üzere toplumu yakından ilgilendiren olaylara ait olarak haber ve bilgi edinmesinin geçici olarak olsa dahi keyfi bir yaptırım sistemi ile engellenmesi asla kabul görmez.”

İlgili Haberler