CHP EDİRNE MİLLETVEKİLİ GAYTANCIOĞLU: “ÇİFTÇİ TARLADAYKEN GÜMRÜK VERGİSİ SIFIRLANIR MI?”
TCMB: ÜRETİCİ FİYATLARINI ÜST ÇEKEN ESAS ÖGE, MİLLETLERARASI DOĞAL GAZ FİYATLARINDAKİ GELİŞMELER OLDU
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) ekim ayı enflasyon sayılarına ait Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, “Uluslararası doğal gaz fiyatlarındaki son dönem gelişmeleri, yurt içi güç fiyatlarına yansımaya devam ederek elektrik üretimi ve gaz imalatı fiyatlarını yükseltti ve üretici fiyatlarını üst çeken en önemli öge oldu” denildi.
Merkez Bankası, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ekim ayında Tüketici Fiyat Endeksi’ni (TÜFE) aylık 3,54 artışla yıllık yüzde 85,51 olarak açıklamasının akabinde, Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu bugün yayınladı. TCMB’nin, yıllık enflasyonun güç ve alkol-tütün-altın kümelerinde gerilerken başka kümelerde yükseliş kaydettiğini bildirdiği raporunda şunlar kaydedildi.
“ENFLASYONA EN BARİZ KATKI BESİN KÜMESİNDEN: Tüketici fiyatları Ekim ayında yüzde 3,54 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 2,06 puan artarak yüzde 85,51 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon güç ve alkol-tütün-altın kümelerinde gerilerken öbür kümelerde yükselmiş, yıllık tüketici enflasyonundaki artışa en besbelli katkı besin kümesinden gelmiştir. Besin kümesi yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve zerzevat kaleminin öncülüğünde işlenmemiş besin alt kümesi öne çıksa da fiyat artışlarının küme geneline yayıldığı izlenmiştir. Temel mal kümesi yıllık enflasyonunda yükseliş eğilimi devam ederken hizmet enflasyonundaki artışı, kiranın yanı sıra akaryakıt fiyatlarının yansımalarının hissedildiği ulaştırma hizmetleri sürüklemiştir. Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre besin, temel mal ve hizmet kümelerinin katkıları, sırasıyla 1,32, 0,66 ve 0,51 puan artarken güç ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları, sırasıyla 0,28 ve 0,15 puan azaldı.
FİYAT ARTIŞLARI KİRA VE HİZMET KÜMESİNDE ZAYIFLADI: Mevsimsellikten arındırılmış fiyat artışları kira ve hizmet kümesinin genelinde zayıflarken işlenmiş besinde bir ölçü artmış, temel mallarda ise görece yatay seyretmiştir. Güç kümesinde yıllık enflasyon gerilerken aylık bazdaki artışta memleketler arası ham petrol fiyatlarıyla uyumlu olarak yükselen akaryakıt fiyatları ile şebeke suyu fiyatlarının tesiri öne çıkmıştır. Memleketler arası doğal gaz fiyatlarındaki son dönem gelişmeleri, yurt içi güç fiyatlarına yansımaya devam ederek elektrik üretimi ve gaz imalatı fiyatlarını yükseltmiş ve üretici fiyatlarını üst çeken en önemli öge olmuştur. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış datalarla B ve C göstergelerinin aylık değişimleri bir ölçü yavaşlarken yıllık enflasyonlarındaki yükseliş sürdü.
ULAŞTIRMA KÜMESİNDE YILLIK ENFLASYON YÜZDE 102,2: Hizmet fiyatları ekim ayında yüzde 2,63 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 2,48 puan artışla yüzde 60,24 olarak gerçekleşti. Bu dönemde yıllık enflasyon, kira ve ulaştırma hizmetlerinde daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi. Kirada aylık artış yüzde 4,87 oranında gerçekleşmiş, yıllık enflasyon yüzde 41,24 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış bilgilere göre, kira alt kümesinde aylık artış bir önceki aya kıyasla bir ölçü gerilemekle bir arada yüksek düzeyini korudu. Ulaştırma alt kümesinde fiyatlar yüzde 1,97 oranında artarak, yıllık enflasyon yüzde 102,20 düzeyine ulaştı. Otobüs ile kent içi ve hava yoluyla yolcu nakliyeciliği kalemlerindeki fiyat artışları bu gelişmede öne çıkarken kara yoluyla şehirlerarası yolcu nakliyeciliği fiyatlarındaki gerileme ekim ayında da devam etmiştir. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel alt kümesinde fiyatlar yüzde 2,64 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 81,92 olarak gerçekleşmiştir. Öteki hizmetlerde ise fiyatlar yüzde 1,82 oranında yükselmiş, bakım-onarım, sıhhat hizmetleri, ulaştırma sigortası ve eğlence-kültür dikkat çeken kalemler olmuştur.
KİŞİSEL BAKIM VE KONUT PAKLIK ÜRÜNLERİNDE YILLIK ENFLASYON YÜZDE 85,38: Temel mal kümesinde ekim ayında yıllık enflasyon 2,16 puan artışla yüzde 79,65 oldu. Bu dönemde, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükseldi. Sağlam mal fiyatları (altın hariç) ekim ayında yüzde 2,57 oranında artmış, bu gelişmede yüzde 8,38 oranında artan beyaz eşya fiyatlarının tesiri bariz oldu. Böylelikle, bu alt kümede yıllık enflasyon yüzde 92,47 düzeyine ulaştı. Yeni dönem tesirinin izlendiği giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar yüzde 8,43 oranında yükselerek, yıllık enflasyon 1,01 puan artarak yüzde 40,63’e ulaştı. Öbür temel mallarda fiyat artışları küme geneline yayılırken ferdî bakım ürünleri ve mesken ile ilgili paklık materyalleri öne çıkan kalemler olmaya devam ederek yıllık enflasyon yüzde 85,38 düzeyine ulaştı.
ENERJİ ENFLASYONU DÜŞTÜ: Enerji fiyatları ekim ayında yüzde 2,37 oranında yükseldi, küme yıllık enflasyonu 4,92 puan azalarak yüzde 128,06’ya geriledi. Aylık artışta milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen yükselişin (yüzde 3,15) tesiri hissedildi. Öne çıkan bir öbür kalem olan şebeke suyu fiyatları önceki aydan sarkan tesirlere bağlı olarak bu dönemde yüzde 7,17 oranında arttı. Öte yandan, milletlerarası gelişmelere paralel olarak tüp gaz fiyatlarındaki düşüş (yüzde -1,69) sürdü.
GIDA VE ALKOLSÜZ ÜÇECEKELR ENFLASYONU YÜZDE 100’E DAYANDI: Gıda ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyon, ekim ayında 6,00 puan yükselerek yüzde 99,05 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 9,85 puan artışla yüzde 92,24, işlenmiş besinde ise 2,42 puan yükselişle yüzde 105,32 oldu. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler bu dönemde taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin devam ettiğine işaret etti. Başka işlenmemiş besinde yumurta, kuruyemiş, pirinç ile çiğ süt fiyat gelişmelerinin yansıdığı sütün yanı sıra kırmızı et fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 3,33 oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar başta olmak üzere, peynir ve öbür süt ürünleri, şeker ile ilişkili ürünler ve konserve zerzevat ürünleri tesirli oldu.
TÜTÜN ÜRÜNLERİ FİYATI YÜZDE 3,39 YÜKSELDİ: Alkollü içecekler ve tütün ürünleri kümesinde ekim ayında fiyatlar üretici firmalar kaynaklı artışlar sonucunda yüzde 3,30 oranında yükselirken yıllık enflasyon 4,60 puan düşüşle yüzde 77,88 oldu. Alkollü içecek fiyatları yüzde 2,18, tütün ürünleri fiyatları ay ortasında yapılan artışlarla yüzde 3,39 oranında yükseldi.
ÜRETİCİ ENFLASYONUNDA TEMEL BELİRLEYİCİ GÜÇ KÜMESİ OLDU: Yurt içi üretici fiyatları ekim ayında yüzde 7,83 oranında yükselerek yıllık enflasyon 6,19 puan artışla yüzde 157,69 oldu. Ana sanayi kümelerine göre bakıldığında, bu gelişmede temel belirleyicinin güç kümesi üretici fiyat artışı (aylık bazda yüzde 26,50) olduğu izlendi. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, elektrik ve doğal gaz fiyat ayarlamalarını takiben önemli artışlar gösteren elektrik-gaz-buhar ve iklimlendirme ile ham petrol-doğal gaz sektörlerinin yanı sıra giysi eşyası, rafine edilmiş petrol ürünleri, inşaat ile kontaklı olan metalik olmayan mineral ürünler ile içecek sektörlerindeki fiyat artışlarının bariz olduğu görüldü.”
