Kadın İşçiler, “İş Yok Artık Gelmeyin” Denilerek Fabrikaya Alınmadı: “Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Gözü Önünde Gerçekleşiyor Bunlar”
‘DÜNYANIN EN ÂLÂ 50 ÖĞRETMENİ’ ORTASINDA YER ALAN EĞİTİMCİ DİLEK LİVANELİ SAMSUN’DA KONFERANS VERDİ
MEHMET REBİİ ÖZDEMİR
Eski ABD Lideri Bill Clinton’ın onursal başkanlığını yürüttüğü Varkey Gems Vakfı tarafından ‘Dünyanın en düzgün 50 öğretmeni’ ortasına seçilen Dilek Livaneli, kalkınmanın köylerden başlayacağını belirterek, “Ben çok büyük bir holdingin işvereni falan değilim, CEO falan da değilim, bir köy okulu öğretmeniyim. Lakin tek bir çağrıyla 15 dakika içinde hiçbir karşılık gözetmeksizin bütün köyü okula toplayabiliyorum. Bu ne demek? Bu onlara verdiğim güvenin gücü demek. Bu öğretmenin gücü demek” dedi.
Dilek Livaneli, Atakum Belediyesi’nin Hasan Ali Yücel Kültür Merkezi’nde konferans verdi ve kitaplarını imzaladı. Samsun’un Çarşamba ilçesindeki öğretmenlik süreçlerini anlatan Livaneli, şöyle konuştu:
“Bütün köy bayanlarını tiyatroya, sinemaya götürdüm. Operaya götürmeye karar verince dediler ki ‘Ne işimiz operada, bağıran insanlara mı gidiyorsunuz. Batı hayranı mısınız’ üzere sözler. Hani dedim onların bir akşam kendi için, bir şey yapsın istiyorum. Köyde çocukların sosyalleşebileceği tek ortam okul. Bana göre köy halkının da sosyalleşebileceği tek ortam okul. Lakin pekala köyde durum nasıl, sizce köyde bayan sosyalleşebileceği, insanların sosyalleşebileceği nereleri var? Köylerde kına geceleri ve düğünler öyle değil mi?
“KENDİLERİ İÇİN BİR ŞEY YAPMA FIRSATI TANIYORUZ”
Bir gün biri bana şöyle dedi; ‘Dilek öğretmenim ya biz çok sıkıldık. Çok sıkıldık. Düğünler kına geceleri, çünkü düğünün yapıldığı yer birebir, müzik birebir, dans birebir yalnızca gelin ve damat değişiyor. Biz artık çok sıkıldık’. Ve işte o değişim sürecinde, onlarla birlikte olabilmek için, bu operada mesela onları İtalyanca aryalara falan götürmüyorum. Onları aslında bende anlamam. Ben onları, Seslen Anadolu, Hekimoğlu, Keşanlı Ali üzere oyunlara getiriyordum. O çok güzel tesir yaratıyordu. Onların kendi için birinci kere akşam yanında eşi olmadan çoluğu çocuğu olmadan, kendi için bir şeyler yapmasına fırsat tanıyordunuz. Hasebiyle bunu yaparken, geldiler köye anlattılar tabi. Bütün bu uygulamayı yaparken, anne kitaplığını kurmuştuk. Okuma aktiflikleri yapıyorduk o halde fakat aile eğitimleri kurslarını bile ben onlarla birlikte aldım. Mesela 0-12 yaş çocuğu olan annelere, irtibat hüneri, vakit yönetimi, para yönetimi, hijyen eğitimi, okula psikologlar geliyor, sosyologlar geliyor, konut terapileri münasebetiyle aslında siz onlara bir güven aşılıyorsunuz. Bakın öğretmenlikte bu çok önemli. Şunu özellikle söyleyeyim ben, mesela ben çok büyük bir holdingin işvereni falan değilim, CEO falanda değilim, bir köy okulu öğretmeniyim. Lakin tek bir çağrıyla 15 dakika içinde hiçbir karşılık gözetmeksizin bütün köyü okula toplayabiliyorum. Bu ne demek? Bu onlara verdiğim güvenin gücü demek. Bu öğretmenin gücü demek.
“SAMSUN DEVLET OPERA BALEYİ KÖYE GETİRDİM”
Dolayısıyla annelerden görüntüler birinci sefer sineması, tiyatrosu, operası derlen tabi geldiler köye anlattılar. İşte denildiği üzere değilmiş. Ön yargıları yıkmak ismine, köye anlattılar. Dilek öğretmen bizi bir daha getirecek, bir daha gitmek istiyoruz demeye başladılar, geldiler köye anlattılar. Köy halkıda merak ediyor. Çiftçiler merak ediyor, gençler merak ediyor. Ben de bütün köyü operaya götüremeyeceğime göre, köye operayı götürdüm. Samsun Devlet Opera Bale sanatçılarını köye davet ettim. Ve köyde bir opera konseri verdirdim. Sanatçılarımız da ortada bir jest yaparak mesela Karadeniz türkülerini opera formatında söylediler. Birebir formda onların kendi vizyonlarını aşmak ismine, bir yol çiziyorsunuz. Bayanlara kendi güçlerini göstermeleri ismine bir yol çiziyorsunuz. İş birliği sürecinde birlikte neler yapabileceğimiz, potansiyelimizi ne kadar, üst düzeye çıkarabileceğimiz konusunda özellikle hareket ediyorsunuz. Köy bayanlarına birinci kere şiir dinletisi yaptım. Hiç şiir yazmamış bayanlar şiir yazdılar. Hayatında hiç şiir okumamış bayanlar şiir okudular. Hatta onda bile şiir okumak günahtır falan diyen bayanların şair olduğuna şahsen şahit oldum. Türk halk müziği sanatçılarını köyümüze davet ediyoruz. Her bayana bir türkü aktifliği yapıyoruz. İşte bayan sorunlarını masaya yatıran tiyatroları okulumuza davet ediyoruz. Annenin memnunluğu demek çocuğun memnunluğu demek, bunu yansıtıyoruz aslında anne ve çocuk bütünlüğünü o aile memnunluğunu yansıtmak ismine, bunları yapıyorsunuz.
“KÖYE UÇAK KALDIRDIM, DAHA NE YAPAYIM?”
Onlar için daha farklı neler yapabilirim, düşüncesi var daima başınızda. Ve bir dedim ki anne çocuk el ele haydi başşehir projesi yapalım ve alalım götürelim öğrencilerimi annelerini Ankara’ya götüreyim dedim ve hayal ortaklarımız sayesinde biz 1 lira bile harcamadan 36 bayan, 3 çocuk, 5 çocuk hepsini aldım, Ankara’ya götürdüm. Köye uçak kaldırdım. Ben daha ne yapayım. Bize oradan kontuar açıldı. Anne çocuk el ele dedik ve alışılmış ki birinci durağımız Anıtkabir, Anıtkabir’e birinci ve şöyle bir şey bakın anlattım da anlattım, bütün öğretmenlik hikâyemi bir yana bırakın, o anı bir yere bırakın. Düşünsenize öğretmensiniz çocuklarınızla, öğrencilerinizle, anneleriyle ceddin huzuruna yürüyorsunuz, anıt defterine yazma onuruna nail oluyorsunuz. Dünyada isminin başında başöğretmen unvanlı tek önderdir Mustafa Kemal Atatürk. Başöğretmen, unvanı olan tek önderdir. ‘Benim karakterim öğretmenliğimdir. Cumhurbaşkanı olmasaydım Ulusal Eğitim Bakanı olacaktım’ der. Vizyona bakar mısınız? Yani bu öğretmen kimliğinin biraz daha altını çizerek söylüyorum bunu ve Mustafa Kemal Atatürk’ü anmaktan önce anlamak, özlemekten önce özümsemek fikri var daima başımda. Ana fikrim bu.
“20 METREKARE YERDE 20 BAYAN ÇALIŞTI”
Köy bayanın ekonomik özgürlüğüne kavuşmasında bir lojman vardı okulumuzda ben o lojmanda kalmıyordum. Gidiş geliş yapıyordum. 70 kilometrelik yolum vardı. 1 saatten falan sürüyordu. Ben yol boyunca tek düşündüğüm şey daha farklı ne yapabilirim? Daha hizmet odaklı ne yapabilirim? Okulun lojmanını bir meslek edindirme atölyesi yapmaya karar verdim. Tam 5 yıl boyunca sürdü. Pandemi de orta verdik. Bu bayanlar gününde ikinci etap başlıyor. Çünkü devletin birçok imkânı var. Halk Eğitim var, İŞKUR var, önemli olan bunları harekete geçirebilmek. O vizyonu yaratabilmek. Hayatında birinci kez banka kartları olması, bayanın üretmesi, para kazanması, kendine olan hürmetinin artması, 20 metrekare yerde 20 bayan çalıştılar. Eski tahta sıraları tezgâh yaptık. Kırık dökük makineleri tamir ettik. Orada üretim yapmalarını sağladık. Ayakkabıların üst bölümü dediğimiz sayayı yaptı bayanlar. Ürettiler para kazandılar. Kimi beşerler bunu köy enstitüsü ruhuna benzettiler. Ancak ismini ne koyarsanız koyun, o koyun, bu koyun, önemli olan eğitim, öğretim, üretim. Kalkınma köyden başlar. Aydınlanma köyden başlar. İşte bu yüzden çok önemsiyorum. Sizin üzere köylere atanacak öğretmenlerin o vizyona sahip olmasını. O birleştirici gücünü, kendinde bulmasını o yüzden çok istiyorum.”
