Bloomberg: Türkiye, BRICS’e Üyelik Başvurusu Yaptı
FAİK ÖZTRAK’TAN BAKAN NEBATİ’YE: “2022’NİN BİRİNCİ SEKİZ AYINDA KAYNAĞI BELİRLENEMEYEN FİNANSMAN GİRİŞİNİN 28,3 MİLYAR DOLARLA REKOR KIRMASININ SEBEPLERİ NELERDİR?”
CHP Parti Sözcüsü Faik Öztrak, yılın birinci sekiz ayındaki kaynağı belirlenemeyen finansman girişine ait Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye, “2022’nin birinci sekiz ayında kaynağı belirlenemeyen finansman girişinin 28,3 milyar dolarla rekor kırmasının sebepleri nelerdir? Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde bu ülkelerden Türkiye’ye gelen ve olağan yöntemlerle ilişkilendirilemeyen finansman girişinde artış olmuş mudur” diye sordu.
CHP Parti Sözcüsü Faik Öztrak, yılın birinci sekiz ayındaki kaynağı belirlenemeyen finansman girişiyle ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi verdi. Öztrak, önergesinde şunları belirtti:
“Ödemeler istikrarı bilgilerinin değişik kaynaklardan elde edilmesi; değerleme, ölçme ve kayıt vakti farklılıkları yaratabilmektedir. Oluşan bu farklar ödemeler istikrarında ‘Net Kusur ve Noksan (NHN)’ kalemine ‘kalıntı’ olarak yansımaktadır. Söz konusu kalıntı ‘Finans hesabından’, ‘Cari İşlemler’ ve ‘Sermaye Hesabı’ bakiyesinin düşülmesiyle bulunmaktadır. Bu çerçevede NHN kaleminin olumlu bakiye vermesi; ya ülkeye giren finansmanın bilinen/olağan kaynaklarla ilişkilendirilemediğini ya da cari süreçler açığının olması gerekenden daha yüksek iddia edildiğini tabir etmektedir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yaptığı çalışmalar, bu kalıntının büyük ölçüde ‘Finans Hesabı’ kaynaklı olduğuna işaret etmektedir. Bu nedenle NHN kaleminin olumlu bakiye vermesi, gelen dış finansmanın bilinen, olağan yöntemlerle ilişkilendirilemediği, hasebiyle kaynağının bilinmediği biçiminde yorumlanmaktadır.
“BU BÜYÜKLÜKTE KAYNAĞI MEÇHUL FİNANSMAN GİRİŞİ DAHA ÖNCE HİÇ YAŞANMAMIŞTIR”
2022’nin Ocak-Ağustos döneminde, NHN kaleminin bakiyesi 28,3 milyar dolarla tarihi bir rekor kırmıştır. Bu büyüklükte kaynağı bilinmeyen finansman girişi daha önce hiç yaşanmamıştır ve mutlak surette izaha muhtaçtır. NHN bakiyesi birinci açıklandığında yüksek kıymetler alabilmekte fakat daha sonraki aylarda yapılan güncellemeler sonucunda söz konusu bakiye vakitle azalmaktadır. TCMB’nin çalışmaları, NHN bakiyesinin iki yıl içinde ortalama yüzde 45, dört yıl içerisinde ise yüzde 80 oranında azaldığını tabir etmektedir (a.g.e.). Lakin 2022’nin birinci sekiz aylık döneminde yapılan güncellemeler NHN bakiyesini azaltmak bir yana 8,3 milyar dolar daha da artırmıştır. Bu durum, NHN kalemine ait soru işaretlerini daha da güçlendirmektedir.
“NORMAL BİR DURUM DEĞİLDİR VE MUTLAKA İZAHA MUHTAÇTIR”
NHN bilgilerinin birikimli seyrine bakıldığında da 1991 sonundan 2011’e kadar bu hesap bakiyesinin sıfır etrafında dalgalandığı dikkati çekmektedir. Lakin 2011 yılından itibaren yapılan tüm güncellemelere karşın, NHN bakiyesinin sistematik formda arttığı gözlenmektedir. Bu da olağan bir durum değildir ve muhakkak izaha muhtaçtır.”
“RUSYA’NIN UKRAYNA’YI İŞGALİNİN AKABİNDE BU ÜLKELERDEN TÜRKİYE’YE GELEN VE OLAĞAN YÖNTEMLERLE İLİŞKİLENDİRİLEMEYEN FİNANSMAN GİRİŞİNDE ARTIŞ OLMUŞ MUDUR?”
Öztrak, Bakan Nebati’ye şu soruları yöneltti:
“-2022’nin birinci sekiz ayında kaynağı belirlenemeyen finansman girişinin 28,3 milyar dolarla rekor kırmasının sebepleri nelerdir?
-Güncellemelerle azalması beklenen NHN’nin güncellemelerin akabinde, 2022’nin birinci sekiz ayında 8,3 milyar dolar artmasının sebebi nedir?
-1992 sonu ile 2011 yılları ortasında sıfır etrafında dalgalanan NHN, 2011’den sonra ne olmuştur da düzenli olarak artış göstermektedir?
-Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde bu ülkelerden Türkiye’ye gelen ve olağan yöntemlerle ilişkilendirilemeyen finansman girişinde artış olmuş mudur?
-2022’de Rusya’dan ithal edilen doğal gaz karşılığı ödemelerde gecikme söz konusu mudur?
-Rusya’dan ithal edilen doğal gaz için alternatif bir ödeme düzeneği oluşturulmuş mudur? Oluşturulduysa bunun NHN üzerindeki tesiri nedir?
-Varlık Barışı olarak da bilinen ve Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarına ilişkin yurtdışındaki kaynakların ülkeye çekilmesini amaçlayan, sayısı ve sıklığı son yıllarda giderek artan yasal düzenlemelerin kaynağı belirlenemeyen finans girişinde tesiri olmuş mudur?
-Son yıllarda NHN kalemindeki sistematik artışın mümkün nedenlerini araştırmak üzere Bakanlığınızda rastgele bir teşebbüs yahut çalışma başlatılmış mıdır?”
