Lufthansa’dan “Türkiye” Şikayeti!
VELİ AĞBABA: “ŞEKERE BİR YILDA TAM YÜZDE 440 ARTIRIM GELMİŞ, ŞEKERİN FİYATI ÖNÜMÜZDEKİ YIL 50 TL OLACAK”
CHP Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (Türkşeker) Genel Müdürlüğü önünde; “Şekere bir yılda tam yüzde 440 artırım gelmiş. Çiftçiden şeker pancarını 420 TL’ye aldılar, bin 100 liraya küspeyi sattılar insafsızca. Önümüzdeki günlerde çok daha fazla fiyat artışlarını bekliyoruz çünkü geçen sene çiftçiden 470 TL’ye alınan pancarın fiyatı bu yıl bin 450 liraya yükseldi. Önümüzdeki sene direkt şeker fiyatlarına yansıyacak ve şekerin fiyatı önümüzdeki yıl 50 TL olacak. Yurt dışında fiyatlar düşerken Türkiye’de yüzde 440 oranında fiyat artışları yaşanıyor” dedi.
CHP Genel Lider Yarımcısı ve Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, bugün Ankara’da Türkşeker Genel Müdürlüğü önünde şekere gelen fahiş artırımlar ve şeker fabrikalarının özelleştirilmesi ile ilgili açıklama yaptı. Ağbaba’ya CHP Tarım Siyasetlerinden Sorumlu Genel Lider Başdanışmanı ve Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Afyonkarahisar Milletvekili Burcu Köksal, Uşak Milletvekili Özkan Yalım, Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel, Kırklareli Milletvekili Turabi Kayan, Kayseri Milletvekili Çetin Arık, Ankara Milletvekili Nihat Yeşil, Kastamonu Milletvekili Hasan Baltacı ve Muğla Milletvekili Süleyman Girgin’den oluşan heyet eşlik etti.
Milletvekilleri, ellerinde şeker pancarlarıyla birlikte “Özelleştirmeye hayır”, “Şeker fabrikaları halkındır satılamaz”, “Şeker vatandır satılamaz” dövizleri açtı. Ağbaba, açıklamasında şunları söyledi:
“NİSAN AYINDA 1 KİLO ŞEKER 12 LİRAYDI ARTIK 26 LİRA”
“2018 yılında Genel Liderimiz Kemal Kılıçdaroğlu’nun görevlendirmesiyle 25 milletvekilimiz 45 gün boyunca şeker fabrikalarının bulunduğu vilayetlerde farklı siyasi partilerle ve Şeker-İş Sendikası ile birlikte şekerin özelleştirilmesine karşı çıkmıştık. Evvelce ürünlere artırım geldiği vakit haber oluyordu artık ürünlere artırım gelmeyince haber oluyor. Geçtiğimiz hafta Türkiye’nin temel tüketim unsuru olan şekere bir kere daha artırım geldi. Şekere bu yıl içerisinde mart ayında yüzde 31, haziran ayında yüzde 36 ile yüzde 66 oranında artırım yapıldı. Son bir yılda şekerin kilosu 5.9 TL’den 26 TL’ye çıktı. Türk Şeker’de çuvalı 200 liradan satılan şeker 810 TL’ye, özel sektörde ise şekerin torbası bin 200 TL’ye satıldı bulunabilirse. Bugün şekerin torbası bin 200 TL’den satılıyor Türkiye’de maalesef o da bulunmuyor. Nisan ayında marketlerdeki toz şekerin kilosu 12 ile 15 TL ortasında değişiyordu artık ortalama şeker fiyatı 26 TL.
“ŞEKERE BİR YILDA TAM YÜZDE 440 ARTIRIM GELMİŞ, ŞEKERİN FİYATI ÖNÜMÜZDEKİ YIL 50 TL OLACAK”
Şeker artık yoksul fukaranın ulaşamayacağı bir besin ürünü haline gelmiş durumda. Şeker fiyatlarının önüne geçmek için Türkiye birinci defa tam 24 yıl sonra şeker ithal etmeye başladı. Lakin bu da şeker fiyatlarının artışına çözüm olmadı. Şekere bir yılda tam yüzde 440 artırım gelmiş. Çiftçiden şeker pancarını 420 TL’ye aldılar, bin 100 liraya küspeyi sattılar insafsızca. Önümüzdeki günlerde çok daha fazla fiyat artışlarını bekliyoruz çünkü geçen sene çiftçiden 470 TL’ye alınan pancarın fiyatı bu yıl bin 450 liraya yükseldi. Önümüzdeki sene direkt şeker fiyatlarına yansıyacak ve şekerin fiyatı önümüzdeki yıl 50 TL olacak. Yurt dışında fiyatlar düşerken Türkiye’de yüzde 440 oranında fiyat artışları yapılıyor.
“ÖZEL SEKTÖR PİYASAYA ÜRÜN VERMEYEREK PİYASADA KITLIĞA SEBEP OLMUŞ VE FİYATLAR YÜKSELMİŞTİR”
İki gün önce görüntüler ortaya çıktı vatandaş 26 TL’lik şekeri 1 TL ucuza alabilmek için tam 2,5 saat kuyruğa girmiş durumda. Kuyruk kuyruk diyenler 2022 yılında kimi halk ekmeğin önünde kimi vakit Tarım Kredi Kooperatiflerinin önünde yoksul fukaranın kuyruğa çıktığını daima bir arada görüyoruz. Türkiye’nin 51 vilayetinde şeker üretilen ülkemizde bu fiyatlar niçin bu kadar artıyor, kamuoyuna tekrar hatırlatmakta yarar var. Şeker fiyatlarının artışlarının en önemi sebebi özelleştirme, peşkeş. Özel sektör piyasaya ürün vermeyerek piyasada kıtlığa sebep olmuş ve fiyatlar yükselmiştir. Türkşeker de fiyat artışına zorlanmıştır.
“2018 YILINDA 25 ŞEKER FABRİKASI SATIŞA ÇIKARILDI, AÇIKÇA PEŞKEŞ ÇEKİLDİ”
2018 yılında söylediğimiz her şey bugün gerçekleşiyor. Tarımdaki özelleştirme süreci açık bir peşkeş sürecinin öyküsüdür. Ülkemizde şeker fabrikaları 2008 yılında özelleştirme kapsamına alındı, fabrikalar 2008, 2018 ortasında dört defa satılmak istendi ve 2018 yılında 25 şeker fabrikası satışa çıkarıldı, açıkça peşkeş çekildi. Maalesef 10 şeker fabrikamız 2018 yılında bu heyetin mücadelesine karşın özelleştirme yönetimindeki duvarlara tırmanmasına karşın birilerine söz veren hükümet şeker fabrikalarını kendi yandaşlarına peşkeş çekti. Şu anda da o satılan herkesin öz varlığı şeker fabrikalarının toprakları talan edilmeye devam ediyor. Amaç fabrikaları almak değil, oradaki bedelli yerleri birilerine peşkeş çekmek. En son Ankara ve Kütahya’da da iki taşınmaza onay çıktı.
“HANGİ YOKSULUN FUKARANIN KONUTUNDA 20 BİN LİRALIK ŞEKER VAR ONU DA MERAK EDİYORUZ”
Bu özelleştirme kararında verilen bir sözleşme var; özelleştirme kaidesi 2023 Ağustos’una kadar üretim koşulu, faaliyetlerine devam edip etmeyeceği bundan sonra aşikâr değil. Bu fabrikaların yerleri ya AVM olacak ya rezidans olacak ranta açılacak. Bürokrat olduğu tez edilen birisi halkın aklıyla alay etti. Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü Hüseyin Aydın diyor ki; Türk halkının konutunda en az yetecek 2 yıllık şeker var diyor. Adeta fiyatın yüksekliğini vatandaşa yüklemek istiyor. Ey Türk halkının aklıyla dalga geçen Genel Müdür, 2 yıllık şeker nereden bakarsan bak 20 bin TL’ye tekabül eder. Hangi yoksulun fukaranın meskeninde 20 bin liralık şeker var onu da merak ediyoruz.
“ŞEKER FABRİKALARI ÖZELLEŞTİRİLMEDEN ÖNCE 2,5 MİLYON BEŞERE İŞÇİ, ÜRETİCİ, LOKANTACIYA İŞ VE AŞ SAĞLIYORKEN ŞU ANDA BU BİTMİŞ DURUMDA”
Devletin resmi sayılarına göre şeker fabrikaların 2016 ziyanı 76 milyon liraydı. Birebir yıl saraya 650 milyon TL ve 1 milyar 650 milyon TL örtülü ödenekten harcama yapıldı. Sarayın 13 günlük harcaması şeker fabrikalarının tüm ziyanlarını karşılamaya yetiyordu. Şeker fabrikaları özelleştirilmeden önce 2,5 milyon beşere işçi, üretici, lokantacıya iş ve aş sağlıyorken şu anda bu bitmiş durumda. Lakin kamuya ilişkin şeker fabrikalarının özelleştirilmesi nedeniyle Türkiye’de hem ekim alanı hem de üretim çok düştü. Şeker pancarı üreticilerinin büyük bir kısmı da üretimden koparıldı. Hükümet satılan fabrikalardaki taşeron işçilere dilerlerse 5 yıl çalışma garantisi dilerlerse öbür kurumlara geçiş hakkı sağlanacağını duyurmuştu. Lakin satışların akabinde işten atmalar başladı. Dönemi gerçekleşen fabrikalarda binlerce işçi işten atıldı, bir kısmı da zorla emekliliğe sevk edildi. Fabrikaların satışı üretici sayısının azalmasına, çalışanların işsiz kalmasına, halkın ve esnafın şekere ulaşımın zorlaşmasına nihayetinde şeker fiyatlarının artmasına sebep oldu.
“TÜRKŞEKER’İN YILLIK 1 MİLYON 176 BİN TONA, GÜNLÜK PANCAR SÜRECE KAPASİTESİ İSE 114 BİN 200 TONDAN 66 BİN TONA DÜŞTÜ”
Şeker piyasasının yüzde 64’ünü özel sektör, yüzde 36’sını Türkşeker’de kalan fabrikalar elinde bulunduruyor. Piyasanın büyük bölümünü elinde tutan özelleştirilen fabrikalar stok yapıyor, istedikleri formda şeker fiyatlarıyla oynuyor. Ayrıyeten kamu stoklarını özel fabrikalar alarak fiyatları istediği üzere yükseltiyor. 2018 yılına kadar bünyesinde 25 şeker fabrikasını barındıran Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin yıllık şeker üretim kapasitesi 2 milyon 36 bin tondan, 2018 yılında 10 şeker fabrikasının özelleştirilmesi ile birlikte yıllık 1 milyon 176 bin tona, günlük pancar sürece kapasitesi ise 114 bin 200 tondan 66 bin tona düştü.
“BU FABRİKALAR TIPKI VAKİTTE FABRİKA ÜRETEN FABRİKALARDIR”
Bakın elimizde Bakan Kirişçi’nin karşılığı var. Şeker pancarı üreten çiftçi sayısı: Özelleştirmenin yapıldığı 2018-2019 döneminde 106 bin 237 çiftçi iken bu sayı 2020-2021 yılında 93 bin 812’ye, 2022-2023 pazarlama yılında ise 78 bin 755 çiftçiye düşüyor. Çiftçi sayısı her geçen yıl daha da azalmış. 4 yılda yüzde 25 oranında çiftçi sayısı düşmüş. Şeker pancarı stratejik bir üründür. Şeker fabrikaları Cumhuriyet için bir fabrikadan daha ötesiydi. Çünkü, Türkiye’de şeker fabrikaları yalnızca şeker üretmez. Pancardan küspe, melas, alkol ve şeker elde edilir. Bu fabrikalar birebir vakitte fabrika üreten fabrikalardır. Toplumsal tesisleri örnek tesislerdir. Çevrelerinde kooperatifler örgütlenir, pancarın küspesi yem olur ve hayvancılık gelişirdi. Bakın pandemide alkol kıtlığı oldu, dezenfektan üreten firmalar alkol bulamadı. Şeker bu kadar kritik bir ürün.
“BU YILKİ 400 BİN TON ŞEKER İTHALATINA ÖDENECEK PARA EN AZ 320 MİLYON DOLAR OLACAK”
Cumhuriyet, o fabrikalardan yola çıkarak tarımdan, kooperatife, hayvancılıktan bankacılığa kadar bir sistem kurmuştur. Şeker fabrikaları yalnızca üretim yapmaz, kuruldukları kentlerin kültürel, toplumsal ve fizikî yapılarının gelişmesine çok önemli katkıları olurdu. Artık hepsi ithal firmalara, yandaşlara devredildi. Kaybeden 84 milyon, kazanan ise bir avuç rantiyeci oldu. Bakın, bu yılki 400 bin ton şeker ithalatına ödenecek para en az 320 milyon dolar olacak. Kırşehir Şeker Fabrikası 48 milyon dolara, Yozgat Şeker Fabrikası 40 milyon dolara, Niğde-Bor Şeker Fabrikası 49 milyon dolara, Çorum Şeker Fabrikası 76 milyon dolara, Turhal Şeker Fabrikası 82 milyon dolara satıldı. Hepsini toplayınca lakin 295 milyon dolar ediyor. Sattığımız fabrikaların paralarının üzerinde 25 milyon dolar daha koyarsak bu yıl için gereksinimimiz olan şekeri ithal edebiliyoruz. Şeker fabrikalarını satıp yurtdışından şeker ithal etmek için üzerine bir de para vermenin akılla mantıkla izahı var mıdır?
“HANGİ ÜLKEDE, HANGİ HÜR PİYASADA ŞEKER FİYATI YÜZDE 300 KÜSUR ARTMIŞ?”
Türkşeker, Varlık Fon’unda, yani Erdoğan’ın iki dudağı ortasında. ‘Bu fiyatlar niçin bu kadar artıyor’ diye sorduğumuzda Bakan Nebati, fiyatın artmasını geçtik ‘fiyatlar dünyaya göre daha düşük’ diye cevap veriyor. Bir nevi fiyatların daha da artacağının ‘müjdesini’ veriyor. ‘Şeker bin bir üründe kullanılıyor, fiyatlara müdahale edin’ diyoruz. Bakan cevap veriyor, ‘serbest piyasa var, hür piyasa kurallarına karışamayız’ diyor. Özelleştirenler bunlar, paravan bir şirket kurup kamunun şekerini bunlara peşkeş çekenler bunlar, fiyatı artıranlar bunlar, sorunca ‘serbest piyasa’ diyen de bunlar. Hangi ülkede, hangi hür piyasada şeker fiyatı yüzde 300 küsur artmış? Bir tane örnek ülke var mı? Yok! Hür piyasanın canına okudunuz. Gübre fiyatları, mazot fiyatları, hayat pahalılığı derken çiftçiyi yok ettiler. Şeker fabrikalarını özelleştirerek üretim ölçüsü da düşürüldü. Ülkeyi ithalata mecbur ettiler. Yerli çiftçi kan ağlıyorken, kazanan kim? Kazanan Varlık Fonu aracılığıyla, paravan şirketlerle kamudan şekeri ucuza alıp değerliye vatandaşa satan yandaşlar.
“TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARINA BU YILIN BİRİNCİ 9 AYINDA DEVLETİN BÜTÇESİNDEN VERİLEN BORÇ TAM 1 MİLYAR 850 MİLYON TL”
Kaybeden esnaf, üretici, işçiler, yediden yetmişe zamlanan ürünleri alan vatandaş, üç beş rantçı kazanacak diye ülkeyi, ekonomiyi, geleceğimizi yok ettiler. Bugün Merkezi Yönetim Bütçe istatistiklerinin eylül ayı dataları de açıklandı. Türkiye Şeker Fabrikalarına bu yılın birinci 9 ayında devletin bütçesinden verilen borç tam 1 milyar 850 milyon TL. Kurumu sürekli ziyan ettiriyorlar. Stoktaki şekeri ucuza, paravan Türkşeker’e verince malum elde bir şey kalmamış. Sürekli ziyan ediyorlar. Bu tablo, dört bir yanında pancar ekilen, dünyanın en kaliteli şekerinin üretildiği Türkiye’yi şekere muhtaç hale getiren maharetsiz tarım siyasetinin bir sonucudur. Buradan uyarıyoruz; bu tarım siyasetiyle çiftçiyi doğduğuna pişman eden AKP, böyle giderse ülkeyi yakında şekere de muhtaç hale getirecek. Bu formda devam ederse ve müdahale edilmezse şeker fiyatları çok daha fazla yükselecek. Bugün 26 liraya aldığımız şekeri, yarın 50 liraya alamayacağız.
Şekerin fiyatının yükselmesi çok sayıda besin ürününün de zamlanmasına sebep olacak, hatta binlerce ton pancar üretilen ülkede şeker karaborsaya düşecek. Varlık içinde yokluk yaşayacağız. Teknoloji üretmeyen bir ülkede özelleştirmelerle; halkın yoksulluğu, gelir dağılımında adaletsizlik, artırım, enflasyon ve işsizlik de artacak. Birileri varlıklı olurken vatandaş yeniden fakirleşecek.”
