Türkiye’de Pasaport Ücretleri Avrupa’yı Solladı
SANAYİCİLER, DOĞAL GAZ VE ELEKTRİK ZAMLARININ ÜRETİMİ DURDURMASINDAN ENDİŞELİ
ESRA ALUS
Sanayiciler, doğal gaz ve elektrik fiyatlarına 1 Eylül itibarıyla yapılan zammın üretimi durdurmasından endişeli. Ekonomist Evren Devrim Zelyut, “Bugün itibarıyla yapılan zamlar sanayicinin elini şaltere götürmüştür” dedi. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister de bu durumun bazı firmaların üretimi kısmasına, hatta durdurmasına sebebiyet verebileceğini söyledi. Unlu Mamul Makine Üreticiler Birliği Derneği Başkanı Serdar Yalçınkaya da maliyet artışına dikkat çekerek, “Ekmeğin rayicinin yeniden belirlenmesi bir zaruret” dedi.
Doğal gaz ve elektrik fiyatlarına 1 Eylül itibarıyla zam yapıldı. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’nin (BOTAŞ) internet sitesinde yayınlanan eylül tarifesine göre; 1 Eylül’den itibaren geçerli olmak üzere, küçük ve orta boy işletmelerde (KOBİ) kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatında ortalama yüzde 47,6, sanayide kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatında ortalama yüzde 50,8 ve elektrik üretimi için kullanılan doğal gazın nihai satış fiyatlarında ortalama yüzde 49,5 oranında artış yapıldığı bildirildi.
Doğal gaz ve elektrik fiyatlarına yapılan zamların etkilerinin neler olabileceğini ise ekonomist Evren Devrim Zelyut, Prof. Dr. Tahsin Bakırtaş, İKMİB Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister ve Unlu Mamul Makine Üreticiler Birliği Derneği Başkanı Serdar Yalçınkaya ANKA Haber Ajansı’na değerlendirdi.
“ZAMLAR SANAYİCİNİN ELİNİ ŞALTERE GÖTÜRMÜŞTÜR”
Devrim Zelyut: Doğal gaz ve elektrik fiyatlarına bugün itibarıyla yapılan zamlar sanayicinin elini şaltere götürmüştür. Bu zammın enflasyonu 2-2,5 puan yukarı götüreceğini değerlendiriyoruz. Bundan daha sıkıntılı olan konu şu ki enerji zamlarının adeta bir geometrik dizi halinde bütün ekonomide iğneden ipliğe her mala çok daha fazla psikolojik etkiyle zam getirmesi doğaldır. Bir diğer etki de artan enflasyonla beraber liranın değer kaybetmesi kurun yukarı çıkışına bir ivme kazandıracaktır. Bu da dönüp Türk firmalarını girdi maliyeti açısından vurup karşımıza üretilen her yeni malda fiyat artışlarına neden olacaktır. Sonuç olarak bir enflasyon kısır döngüsü oluşturacaktır.
“TÜRKİYE’DE BEKLENEN BAZ ETKİSİNİ ORTADAN KALDIRACAK BİR ZAM”
Prof. Dr. Tahsin Bakırtaş: Öncelikli olarak üretim maliyetleri artacak. Bu da işletmeleri zorda bırakacak. Sonraki aylar için üretici fiyatlarına doğal gaza yapılan zammın etkisiyle zam gelecek. Yani fiyatlar daha da artacak. Türkiye’de beklenen baz etkisini ortadan kaldıracak bir zam. Bu nedenle enflasyon 2023’te 3 haneli enflasyonla karşılaşılırsa kimse şaşırmasın. Bu zam hayat pahalılığı olarak yoksul halka çok daha fazla yansıyacaktır.
“BAZI FİRMALARIN ÜRETİMİNİ KISMASINA, HATTA DURDURMASINA SEBEBİYET VEREBİLİR”
Adil Pelister: Sektörümüzün imalat sürecinde en çok kullandığı birincil enerji kaynağı doğalgaz, ikincil enerji kaynağı ise elektrik. Kimya-petrokimya ürünleri imalatı en yoğun enerji tüketen sanayi dallarımız içinde üçüncü sırada geliyor. Sektörde kullanılan enerji kaynakları arasında doğalgazın oranı yaklaşık yüzde 50 iken, elektriğin oranı ise yüzde 30 civarında bulunuyor. Enerji tüketimi en çok ve yaklaşık 2/3 oranında kimyasal ürün imalatında sonrasında ise sırasıyla kauçuk ve plastik, gübre ve eczacılık ürün imalatında oluyor. Diğer yandan doğalgazın sektörümüzde petrokimyada girdi olarak ve enerji kullanımı olarak iki türlü kullanımı söz konusu olduğu için, doğalgazda yaşanan bu ciddi orandaki artışın sektörümüzü de maliyet açısından olumsuz etkileyecektir. Özellikle Rusya-Ukrayna krizine bağlı olarak doğalgazda yaşanan arz sıkıntısı fiyat artışına sebebiyet veriyor. Ülkemiz enerji ithalatına bağımlı olduğu için bu durum tüm sanayicileri olumsuz etkilerken kimya sektörümüzü daha fazla etkiliyor. Sektörümüzde üretim sürecinde kullanılan enerji ve hammaddede yaşanacak bu maliyet artışı maalesef tüketim ürünlerinde de fiyat artışına sebebiyet verecektir. Ayrıca bazı firmaların üretimini kısmasına hatta durdurmasına sebebiyet verebilir.
“EKMEĞİN RAYİCİNİN YENDEN BELİRLENMESİ BİR ZARURİYET”
Serdar Yalçınkaya: Şu anda ekmeğin kilogram maliyeti 20 TL. Doğalgaz ve elektrik fiyatlarına yapılan zamlar maliyetleri ciddi anlamda arttırdı. Ekmeğin rayicinin yenden belirlenmesi bir zaruriyet.
