İngiltere’de monarşi karşıtı kampanya grubu Republic (Cumhuriyet), Kraliyet Ailesi’nin ülkedeki vergi mükelleflerine “gerçek maliyetinin” 510 milyon sterlin olduğunu öne sürdü. Bu tutar, Kraliyet Ailesi’nin masraflarını finanse eden 86 milyon sterlinlik Sovereign Grant adlı devlet fonunun yaklaşık altı katı. Sovereign Grant fonu, Kraliyet Ailesi’nin personel, seyahat ve mekan yenileme gibi harcamalarını karşılıyor. Ancak örneğin güvenlik gibi bazı harcamalar bu fonun dışında kalıyor. Republic grubu da sadece güvenlik giderlerinin “basındaki haberlere dayanarak” 150 milyon sterlin düzeyinde hesaplanabildiğini kaydediyor. Monarşi karşıtları, bu tutarların net olarak açıklanması yönünde hükümete de çağrıda bulunuyor.

BBC Türkçe’de yer alan habere göre, Republic yöneticisi Graham Smith, emeklilere yapılan yakıt yardımının kesilmesi tartışmalarına gönderme yaparak, “Yarım milyar sterlini kraliyet için boşa harcarken, nasıl olur da yardımların kesilmesini konuşabiliriz?” dedi. Grubun hesapladığı 510 milyon sterlinlik tutar, “kayıp gelirleri” de kapsıyor. Örneğin Kraliyet Ailesi’nin konutlarından sağlanabilecek yılda 96 milyon sterlinlik ticari gelir de bu tutara dahil.

“KAMU PARASI BOŞA HARCANIYOR”

Republic grubu, Kraliyet’in bugünkü gibi fonlanmasının “kamu parasının boşa harcanması” olduğunu savunuyor ve Kral’ın yılda 189 bin sterlinlik maaşa sahip olmasını öneriyor. Buckingham Sarayı, söz konusu açıklamalarla ilgili bir yanıt vermeyi reddetti. Ancak Sovereign Grant fonunun Temmuz’da yayınlanan son raporunda, Kraliyet Ailesi’ne ayrılan devlet ödeneğinin 2024-25’te 86,3 milyon sterlin düzeyinde kalacağı, 2025-26 döneminde ise 132 milyon sterline çıkacağı görülüyor.

Fonun büyüklüğü, Kraliyet mülklerinden elde edilen gelire bağlı olarak artabiliyor. Gelecek yılki artış, offshore rüzgar türbinlerinden elde edilecek gelirin artmasını yansıtıyor. Harcamalar bir yana, Kraliyet’in ekonomik faydalarının hesaplanması oldukça güç. Bunlar arasında turizmi teşvik etmesi ve dış ticarete yönelik destek de var.

Kamuoyu araştırma şirketi YouGov’a göre geçen yıl monarşiyi parasal fayda anlamında olumlu görenlerin oranı yüzde 55’ti. Monarşiyi maddi olarak olumsuz görenler ise yüzde 30 düzeyindeydi. Aynı ankette Kraliyet’e olumlu bakanlar yüzde 59, olumsuz bakanlar yüzde 32 olarak hesaplanmıştı. Monarşiye desteğin daha çok yaşlılar arasında, monarşi karşıtlığının ise gençler arasında yaygın olduğu saptanmıştı.