24 Eylül 2024 Salı

23 Yıllık İktidar Çatırdıyor: AKP’nin Seçim Hakimiyeti Çöktü mü?

AKP, 14 Ağustos 2001’de kuruldu ve Türkiye’nin 2001 ekonomik krizinin hemen ardından gerçekleştirilen 3 Kasım 2002 seçimlerinde büyük bir zafer kazandı.

Yüzde 34,28 oy oranıyla Meclis’te çoğunluğu elde eden AKP, koalisyon partilerinin ağır yenilgiye uğradığı bu seçimlerle Türk siyasetinde etkili bir güç haline geldi. Erdoğan, yasaklı olduğu için seçimlere katılamadı ancak Anayasa değişikliği ile önündeki engeller kaldırıldı. Siirt seçimlerinin iptal edilmesi üzerine, Erdoğan 8 Mart 2003’te milletvekili seçildi ve 15 Mart 2003’te başbakanlık görevini üstlendi.

YEREL SEÇİMLER VE TEK BAŞINA İKTİDAR

AKP, 2004 yerel seçimlerinde yüzde 41,7 oy alarak 11 büyükşehir ve 1950 belediye kazandı. Bu başarıyı 2007 genel seçimlerinde yüzde 46,58 oy oranıyla tekrar eden AKP, tek başına iktidarını sürdürdü. Aynı yıl yaşanan cumhurbaşkanlığı krizi, “367 krizi” olarak tarihe geçti ve Anayasa’da yapılan değişikliklerle cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi kararlaştırıldı. 2007 yılında yapılan referandumla bu değişiklik onaylandı.

KAPATMA DAVASI VE ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ

14 Mart 2008’de, AKP’ye kapatma davası açıldı ancak 30 Temmuz 2008’de kapatma talebi reddedildi. AKP, 2009 yerel seçimlerinde de 11 büyükşehir ve 1442 belediye kazandı. 2010 yılında, anayasa değişikliği referandumunda yüzde 57,88 oranında “evet” oyu alındı. Bu değişiklikle yargı sisteminde yapılan düzenlemeler, Fethullahçı yapıların kontrolünü arttırdı.

2011 genel seçimlerinde yüzde 49,53 oy alan AKP, 2014 yerel seçimlerinde de başarılarını sürdürerek 18 büyükşehir ve 818 belediye kazandı. Erdoğan, 2014 yılında yüzde 52 oyla Türkiye’nin ilk halk tarafından seçilen cumhurbaşkanı oldu.

MECLİS ÇOĞUNLUĞUNUN KAYBI VE ERKEN SEÇİM

7 Haziran 2015 seçimlerinde AKP, yüzde 40,8 oy alarak ilk kez Meclis çoğunluğunu kaybetti. Ancak, 1 Kasım 2015’te yapılan tekrar seçimlerinde oylarını artırarak hükümeti kurmayı başardı. Bu dönemde Ahmet Davutoğlu’nun başbakanlık görevinden ayrılmasıyla, Binali Yıldırım AKP Genel Başkanı ve Başbakan oldu.

CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ’NE GEÇİŞ

2017 referandumunda kabul edilen değişikliklerle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildi ve Erdoğan partili cumhurbaşkanı oldu. Bu sistemle birlikte Meclisin yetkileri azaldı, cumhurbaşkanının yetkileri arttı. 2018 seçimlerinde Erdoğan, yüzde 52,38 oyla yeniden cumhurbaşkanı seçildi, AKP ise yüzde 42,28 oy aldı.

YEREL SEÇİMLERDE İLK BÜYÜK YENİLGİ

31 Mart 2019 yerel seçimlerinde AKP, Cumhur İttifakı ile yarışmasına rağmen, İstanbul, Ankara, Adana, Antalya ve Mersin gibi önemli büyükşehir belediyelerini kaybetti. 2023 seçimlerinde Cumhur İttifakı Meclis’te çoğunluğu sağlasa da AKP’nin oy oranı yüzde 35,5’e geriledi. Erdoğan, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yüzde 52 oy oranıyla ikinci turda zafer kazandı.

SON YEREL SEÇİMLER VE AKP’NİN OY KAYBI

31 Mart 2024 yerel seçimlerinde AKP, ciddi bir oy kaybı yaşadı. CHP, İstanbul, Ankara ve İzmir büyükşehir belediyelerini korudu ve AKP’nin elindeki 3 büyükşehir ve 7 il belediyesini daha kazandı. AKP’nin Türkiye genelindeki oy oranı yüzde 35,48’e düştü, bu sonuçlar AKP’nin tarihindeki en düşük yerel seçim performansı olarak kaydedildi.

Kaynak: HABER MERKEZİ

İlgili Haberler